روزنامه داون پاکستان، روز یکشنبه به بررسی این تاخیر پرداخت و نوشت: با وجود تضمین های مکرر دولت های متوالی پاکستان، مبنی بر اینکه این طرح هنوز روی میز است، خط لوله گاز ایران و پاکستان به جایی نمی رسد، مخالفت اصلی با این پروژه از سوی بازیگران خارجی است که مایل به تکمیل خط لوله نیستند.

داون اضافه کرد: این واقعیت نگران‌کننده بار دیگر در جلسه کمیته سنای پاکستان روز چهارشنبه (۲۷ سپتامبر، ۵ مهر) مطرح شد و مقامات پاکستانی به نمایندگان مجلس سنای این کشور گفتند: نگرانی‌های تجاری و خارجی مانع از تکمیل پروژه طولانی مدت شده است.

کشورهای خارجی مورد اشاره، آمریکا و تا حدی عربستان سعودی هستند که درباره تعمیق روابط اقتصادی پاکستان با ایران از نظر ژئوپلیتیکی تردید دارند، جایی که نگرانی های تجاری وجود دارد نیز شامل قیمت گاز، تامین مالی پروژه و غیره است که می توان با ایران به صورت دوجانبه مذاکره کرد.

با این حال، رفع نگرانی های دوستان خارجی پاکستان در مورد این طرح، چالشی پیچیده برای پاکستان به شمار می آید و سردرگمی و عدم تعهد پیرامون این طرح، پاکستان را در رابطه با رعایت تعهدات بین‌المللی، چندان پایبند نشان نمی‌دهد.

دولت جنبش دموکراتیک پاکستان به نخست وزیری شهباز شریف (۲۰۲۲) در روزهای پایانی خود به مردم پاکستان اطمینان داده بود که تلاش‌هایی برای تضمین معافیت‌های آمریک برای جلوگیری از اعمال تحریم‌های احتمالی بر این پروژه انجام شده است.

هر زمان که دولت منتخب بعدی مسئولیت را بر عهده گرفت (ژانویه ۲۰۲۴ دی ماه ۱۴۰۲)، باید با شفافیت به این موضوع رسیدگی کند و منافع ملی را بالاتر از هر چیز دیگری حفظ کنند. درباره این که پاکستان به گاز ارزان برای خانه ها و صنایع خود نیاز دارد، اختلاف نظر چندانی وجود ندارد.

با این حال، یک اقتصاد شکننده نمی تواند تحریم های تضعیف کننده را تحمل کند بنابراین، باید یک رویکرد قانونی سالم در مسیر دیپلماتیک دنبال شود تا به آمریکا اطلاع داده شود: پاکستان باید به تعهد خود در قبال ایران احترام بگذارد. اگر تخصیص دلار برای تامین مالی این طرح دشوار است، می توان از ارزهای جایگزین استفاده کرد، همانطور که از یوان برای خرید نفت روسیه استفاده شد.

واقعیت این است که در آینده، آشفتگی های ژئوپلیتیکی احتمالاً افزایش خواهد یافت و از کشورهای در حال توسعه، از جمله پاکستان، به طور مستقیم و غیرمستقیم خواسته می شود که در یک سوی درگیری بایستند. اگر در آینده، واشنگتن از پاکستان بخواهد که این طرح و دیگر طرح های مورد حمایت چین را کنار بگذاریم، آیا ما به آن عمل خواهیم کرد؟

با وجود خط لوله انتقال گاز می‌توانیم ریسک داوری بین‌المللی که بی ثبات است را بپذیریم و آماده پرداخت میلیاردها جریمه شویم؟ یا می‌توانیم منافع خود را در اولویت قرار دهیم و به منتقدان خارجی بگوییم پاکستان به انرژی ارزان نیاز دارد؟