سپهرغرب، گروه خبر: ممنوعیت صادرات سیب‌زمینی و کاهش قیمت آن باعث زیان در قطب تولید این محصول شده و در این میان کشاورزان قروه ای در انتظار آزاد شدن صادرات سیب‌زمینی هستند.
100 هکتار از اراضی کشاورزی‌اش زیر کشت سیب‌زمینی است و به‌عنوان یکی از کشاورزان مطرح در تولید محصول سیب‌زمینی در قروه شناخته می‌شود. همراه پسرش به برداشت زحمت یک‌ساله‌اش مشغول است. سابقه‌ای 30 ساله در کاشت سیب‌زمینی دارد و به قولی متخصص این کار است.
نامش «محمدرضا خالدیان» است اما همه او را «حاج رضا» صدا می‌زنند. چهره خسته‌اش حکایت از وضعیت پیش رو دارد. موهای جوگندمی‌اش را باد بر پیشانی می‌کشاند و نگاهش را به گونی‌های سیب‌زمینی کج می‌کند که پشت سر هم در صف انتظار برای حمل ایستاده‌اند.

     آسیب به کشاورز
«حاج رضا» در سال جاری از هر هکتار، 45 تن سیب‌زمینی برداشت می‌کند و این در حالی است که سال گذشته از هر هکتار 55 تا 60 تن تولید داشت. او دلیل کاهش محصول خود را از کمبود آب، گران شدن مواد اولیه برای تولید، نبود برنامه‌ای برای فروش بهتر و موارد دیگر می‌داند.
در روز 150 کارگر دارد و به دلیل اینکه با منع صادرات، قیمت سیب‌زمینی پایین آمد و فروش آن‌هم نزول کرد مجبور به تعدیل تعدادی از کارگرها شد و حالا بلاتکلیف برای فروش محصول مانده‎است.
به گفته این کشاورز نمونه با منع صادرات، قیمت سیب‌زمینی از یک هزار و 500 تومان به 500 تا 800 تومان رسید و همین موجب زیان شد. «وقتی کشاورز ادوات و وسایل اولیه برای تولید و عرضه را با قیمت بالا می‌خرد و با فروش محصول، سودی عایدش نمی‌شود باید گفت این کاهش قیمت جز ضرر برای کشاورز چیز دیگری به همراه ندارد.»
«حاج رضا» معتقد است اگر قیمت محصول کاهش می‌یابد، باید متناسب با آن قیمت دیگر وسایل مرتبط هم پایین بیاید. «الآن من پول نخ، گونی، سم و کود، کرایه حمل‌ونقل، دستمزد کارگر و غیره را با نرخ روز می‌پردازم و با این حساب آیا کاهش قیمت سیب‌زمینی یا جلوگیری از صادرات آن می‌تواند منطقی باشد؟»
وی دوست دارد صادرات به روند قبلی خود بازگردد و البته به‌جای منع، کنترل و مدیریت شود. «نیاز است صادرات به روال قبل بازگردد و این بار با مدیریت درست، قیمت‌ها نظارت و رصد شود تا کشاورز هم پاسخگوی کارگر باشد و هم در تولید به موفقیت برسد.»

     شکست‌های مختلف
کشت سیب‌زمینی چهار سال با شکست است و یک سال همراه با سود و در این میان نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی باعث شده ضرر و زیان این محصول بیشتر شود. «حاج رضا» بارها پیشنهاد راه‌اندازی کارخانه‌ای برای صنایع تبدیلی همانند چیپس داده اما تاکنون هیچ‌گونه توجهی از جانب مسؤولان امر شامل حالش نشده‎است.
این کشاورز نمونه همچنین از تأثیر اعتصاب کامیون داران بر روی محصولات کشاورزی گفت و ادامه داد: «با اعتصاب کامیون داران محصولات در زمین ماند و به بازار فروش نرسید و همین باعث شد توازن میان عرضه و تقاضا از بین برود.»
«حاج رضا» از ابتدای خرداد تا اواسط آبان ماه برای کاشت و برداشت سیب‌زمینی زمان صرف می‌کند. در این میان باید دانست که سیب‌زمینی محصول پرآبی بوده و باوجود شرایط بی‌آبی منطقه، بحران آب اصلی‌ترین مشکل کشاورزان است. برای همین این کشاورز دور آبیاری برای محصول را کم کرد و کشت محصول را عقب انداخت تا به‌نوعی در مصرف آب صرفه‌جویی کرده باشد.

     کنترل به‌جای حذف
بیش از سه هزار و 100 هکتار از اراضی شهرستان قروه زیر کشت سیب‌زمینی قرار دارد و سالانه 100 تا 150 هزار تن محصول سیب‌زمینی در این منطقه تولید می‌شود.
هرچند مدیر جهاد کشاورزی قروه پیش‌بینی کرده امسال 100 هزار تن تولید سیب‌زمینی در قروه برداشت می‌شود اما این سؤال پیش می‌آید که برای این تولید برنامه‌ای مدنظر است یا خیر؟ سؤالی که پاسخ آن به سخنان کلیشه‌ای همیشگی می‌رسد.
به گفته «خسرو کریمی‌پناه» با توجه به اینکه غده‎بندی سیب‌زمینی شهرستان در هوای خنک صورت می‌گیرد جزء یکی از محصولات باکیفیت بوده و می‌طلبد در خصوص فروش آن اقداماتی اساسی صورت گیرد.
وی در واکنش به منع صادرات سیب‌زمینی، اظهار کرد: صادرات مقوله‌ای است که نیاز کشاورز و تولیدکننده بوده و نباید قطع شود بلکه کنترل و رصد آن ضرورت دارد.
کریمی‎پناه مدیریت هوشمند صادرات در کنار کنترل قیمت و سطح زیر کشت محصول را ازجمله راهکارهای اساسی برای فروش هرچه بهتر محصول سیب‌زمینی می‌داند.

     حوزه مدیریت نیازمند چکش‌کاری
بیشترین ارقام سیب‌زمینی قروه اسپریت، بانبا، جیلی، آگریا و مارفونا هستند. ارقامی که مطابق گفته‌های رئیس تعاونی سیب‌زمینی‌کاران شهرستان قروه به دلیل نوسانات ایجادشده در بازار، افزایش هزینه تولید، بی‌مهری وزارتخانه و دست‌اندرکاران بخش صادرات رو به کاهش رفته و به کشاورز زیان وارد شده‌است.
محمدصالح محمدی نبود برنامه مدون برای تولید و صادرات را عامل کاهش کشت سیب‌زمینی دانست و گفت: ازیک‌طرف می‌گوییم اقتصاد مقاومتی و صادرات غیرنفتی و از طرف دیگر شاهد افزایش نرخ ارز هستیم که با هیچ مقیاسی برای کشاورز قابل‌قبول نیست و همین عامل بی‌رغبتی کشاورزان است.
وی از نبود سردخانه به‌اندازه کافی، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی، افزایش هزینه‌ها، کمبود آب، مدیریت ناصحیح و... به‌عنوان زنگ خطری برای بخش کشاورزی نام برد.

     امید به تغییرات
از بیستم مهرماه که صادرات سیب‌زمینی منع شد و قیمت آن از یک هزار و 500 نزول کرد چهره سیب‌زمینی‌کاران قروه‌ای در هم شد و زمینی‌ترین محصول شهرستان پادرهوا برای فروش ماند. بیشترین درد امثال «حاج رضا» زمانی است که می‌بینند محصول باکیفیتشان روی زمین‌مانده و دیگر رقبایشان محصولات با کیفیت پایین‌تر خود را قبل از دستور ممنوعیت صادرات فروختند و سودی دوچندان کرده‌اند.
سیب‌زمینی که دومین خوراک غالب اکثر مردم کشور است این روزها برای فروش دست‌به‌گریبان قانون منع صادرات بوده و معلوم نیست که آیا تذکرات نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس در این زمینه هم تأثیر خود را می‌گذارد یا نه؟
باد می‌وزد و مرد و زن، پیر و جوان زیر چشمک آفتاب پاییزی خم و راست می‌شوند و مشغول جمع‌آوری محصول سیب‌زمینی هستند و پشت سر خود گونی‌گونی سیب‌زمینی است که جا می‌گذارند و در این میان کشاورزان قروه‎ای با آرزوی تغییرات، منتظر طلوع صبح امید هستند.