سپهرغرب، گروه خانواده - طیبه انوری: دیروز برای زدودن غبار غم و کدورت از صفحه جان، محفلی با دوستان ترتیب داده و به‌قول‌معروف جمعمان جمع بود و سرمان خوش!

جای همه شما خوانندگان عزیز سپهرغرب خالی، هر کس از دری می‌گفت و موضوعی را پیش می‌کشید.

یکی از قیمت سر به فلک کشیده گوجه‌فرنگی می‌نالید و دیگری از تاروپود خیال برای خرید جهیزیه‌ای لوکس، رؤیا می‌بافت.

مهتاب خانم از سردی هوا گله‌مند بود و برای رسیدن ساعت فرح‌بخش واریز یارانه به حساب سرپرست خانوار لحظه‌شماری می‌کرد تا به‌محض پر شدن حساب خالی‌اش، پالتوی باب میلش را خریداری کند و در مقابل چشم جاری‌های تازه به دوران رسیده‌اش پزی بدهد.

سارا خانم از موضوع دهن پر کن پایان‌نامه‌اش می‌گفت و بی‌توجهی بانوان نسبت به مطالعه را ظلم در حق بشریت قلمداد می‌کرد!

القصه؛ رفیقان شفیق بی‌توجه به گذر زمان با هر حرف، حرف دیگری به میان می‌آوردند تا جایی که وقتی به خودمان آمدیم از بوی آمدن بهار مدهوش شده و درباره حراجی‌های شب عید و جای خالی جناب پسته در بزم نوروز 1398 سخن می‌گفتیم!

دراین‌بین یکی از دوستان با تأکید بر اهمیت استفاده بهینه از تعطیلات، توجه ما را به تأثیر تفریح در پایداری خانواده و سلامت روان جلب کرد.

با توجه به جذابیت و اهمیت موضوع، سخنان مهشید خانم را موبه‌مو برایتان نقل می‌کنیم:

این کدبانوی مهربان با اشاره به اینکه تفریح سالم حتماً باید نشاط‌آفرین باشد، گفت: بسیاری از افراد تفریح را با استراحت و پرخوری اشتباه گرفته و هنگام رفتن به گردش، قبل از هر چیز بالشت و زنبیل پر از خوراکی را آماده می‌کنند!

وی ادامه داد: استراحت و خوردن هم می‌تواند بخشی از تفریح باشد، اما متأسفانه امروزه این مسائل هدف اصلی قرارگرفته‌اند.

مهشید خانم با بیان اینکه برخی از افراد نیز قلیان را رکن اصلی یک تفریح می‌دانند، عنوان کرد: تفریح سالم با یک بازی ساده و دسته جمعی معنا پیدا می‎کند و پیچیدن صدای خنده همه افراد حاضر، به‌طور حتم مهم‌ترین نکته است.

*تفریح با پای پیاده نشدنی است!

الهه خانم نگاهی عاقل اندر سفیه به مهشید انداخت و بحث را این‌گونه ادامه داد: این حرفا شعار است، چراکه امروزه بدون امکانات مالی و رفاهی، خندیدن ممکن نیست.

وی با اشاره به اینکه بدون وسیله نقلیه، تفریح غیرممکن است، اذعان کرد: انسان با جیب پر از اسکناس می‌تواند به نقاط تفریحی دلپذیر رفته و در بهترین رستوران‌ها غذا بخورد.

این دو دوست عزیز بعد از یک مناظره نفس‌گیر، کوتاه آمده و در ظاهر پرونده این موضوع مختومه اعلام شد، اما در حقیقت ذهن همه به‌شدت درگیر این موضوع شده و سؤالات زیادی برایمان ایجاد شده بود.

صدق و حقانیت حرف‌های مهشید بر هیچ عقل سلیمی پوشیده نبود اما الهه نیز بیراه نمی‌گفت زیرا در جامعه امروزی بسیاری از افراد، تفریح را منوط به داشتن جیب پرپول می‎دانند و اهمیتی برای کارهای کوچک شادی‌آفرین قائل نیستند.

امروزه عده انگشت‌شماری تن به بازی‌هایی مانند اسم‌فامیل یا منچ می‎دهند و بقیه بیشتر مایل‌اند وقت خود را با دل سپردن به دنیای مجازی و بازی‌های اینترنتی سپری کنند.

شاید در دنیای امروز به‌ندرت بتوان خانواده‌ای را یافت که بی‎بهانه و با پای پیاده به محلی تفریحی بروند و با غرق شدن در دنیای بازی، صدای خنده آن‌ها بلند باشد.

از این درد که بگذریم به نقطه‌ای می‌رسیم که افراد هیچ اهمیتی برای تفریح قائل نیستند و تمام لحظات عمر خود را برای رتق‌وفتق امور مختلف صرف می‌کنند تا جایی که گاه تصور می‎شود آن‌ها با مشاغلشان ازدواج کرده‎اند.

گامی دیگر برداشته و به گذرگاهی می‌رسیم که افراد در آن با در نظر گرفتن گزینه‌های مختلف، انتخاب اشتباه انجام داده و خود را با یک تفریح ناسالم که سرشار از لذت کاذب است، سرگرم می‌کنند.

بنابراین به نظر می‌رسد که انسان در آغاز راه باید نخست تعریف درستی از تفریح به دست بیاورد، دوم اینکه با ضرورت و اهمیت تفریح در زندگی آشنا شود، سوم؛ ویژگی‌های یک تفریح سالم را بشناسد و چهارم اینکه با عواقب تن دادن به تفریح‌های ناسالم آشنا شود.

در این خصوص و برای آشنایی بیشتر، پای صحبت‌های عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان نشستیم که در ادامه آن را می‌خوانید.

تقی ابوطالبی‎احمدی با اشاره به رویکرد دینی درباره تفریح، گفت: با توجه به کلام بزرگان دینی به‌خصوص مولای متقیان علی (ع)، انسان باید عمر و زمان اندک زندگی خود را مغتنم شمرده و آن را به‌خوبی مدیریت کند.

وی با تأکید بر ضرورت برنامه‌ریزی برای وقت، تصریح کرد: انسان باید زمان شبانه‌روز خود را به چهار بخش تقسیم کند.

این استاد دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه یک بخش باید به مطالعه و دانش‎افزایی اختصاص یابد، بیان کرد: همچنین بخش‌های دیگر نیز باید به انجام فرایض دینی، گردش در طبیعت و تأمین معاش تعلق گیرد.

ابوطالبی‎احمدی با تأکید بر اینکه مدیریت این مظاهر چندگانه آرامش را به ارمغان می‌آورد، افزود: انسان برای دست یافتن به سلامت جسمی، روحی و اجتماعی باید با چهار چیز ارتباط برقرار کند.

وی ارتباط با خود را مهم‌ترین مسئله معرفی و ابراز کرد: ارتباط با خداوند مهربان، دیگران و طبیعت سه پیوند مهم دیگر بوده که برقراری آن‌ها لازمه نیکبختی انسان است.

ابوطالبی‎احمدی گفت: تفریح، گردش در دامان طبیعت، بهره‌گیری مطلوب از نعمات خداوند و ارتباط مؤثر با محیط در دین مبین اسلام بسیار مورد سفارش قرار گرفته‎است.

     تفریح عاملی مؤثر برای تقویت سلامت روان

عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان خاطرنشان کرد: بهره‌مندی از نعمت‌های طبیعت، ضامن سلامت روح انسان بوده و در تقویت سلامت روان بسیار مؤثر است.

وی با تأکید بر تأثیر گردش بر کلیه ابعاد زندگی انسان، تصریح کرد: گردش و رفتن به دامن طبیعت علاوه بر تفریح، ثمرات بسیار دیگری مانند رونق کسب‌وکار، تبادل فرهنگی، تعاملات اجتماعی و غیره را نیز در پی دارد.

ابوطالبی‎احمدی ادامه داد: تفریح سالم به‌خصوص در کنار افرادی که با آن‌ها مأنوس هستیم برای تحکیم بنیان خانواده، افزایش نشاط، بهره‌گیری از نعمت‌های طبیعت و سلامت جسم فرصت بسیار مناسبی است.

     نیاز اساسی انسان به اوقات فراغت

این استاد دانشگاه فرهنگیان با تأکید بر اینکه انسان به داشتن اوقات فراغت نیازمند است، اظهار کرد: متأسفانه امروزه به دلیل شکل‌گیری زندگی ماشینی، باهم بودن افراد و لذت بردن از طبیعت بسیار کم‌رنگ شده‎است.

وی در تعریف اوقات فراغت تشریح کرد: اوقات فراغت درواقع زمانی رخ می‌دهد که انسان با رغبت و بدون تحکم و اجبار به شرایطی ورود کند و از آن نهایت لذت را ببرد.

ابوطالبی‎احمدی اذعان کرد: هر فرد با توجه به شرایط ویژه خود از چیزی لذت می‌برد، به‌عنوان‌مثال فردی نمازخواندن را تفریح می‎داند و دیگری بازی‌های رایانه‌ای را می‌پسندد.

     آب راکد قطعاً گندیده می‌شود

وی با بیان اینکه سکونت انسان در یک محیط و شرایط ثابت تبعات ناگواری دارد و به‎قول‎معروف آب راکد قطعاً گندیده می‌شود، گفت: اگر فرد در دل طبیعت و تعامل با عزیزان به این تفریح‌ها بپردازد مسلماً با بهره‌گیری از تأثیرات مطلوب این دو عامل، سلامت روانی خود را بهتر تضمین می‌کند.

     تفریح یا مشغله ذهنی

ابوطالبی‌احمدی با اشاره به رونق بازی‌های اینترنتی، تشریح کرد: ازآنجایی‌که لذت‌های حاصل از این بازی‌ها کاذب و آنی است، بنابراین بدون شک خروجی این بازی‌ها ایجاد یک مشغله فکری برای فرد بوده و احتمالاً دیگران را نیز به‌زحمت می‌اندازد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان اضافه کرد: خانواده‌ها باید شکارچی لحظه‌ها بوده و از فرصت‌های موجود نهایت استفاده را ببرند.

وی با اشاره به اینکه صله‌رحم و تعامل با خویشاوندان فرصت مطلوبی برای تفریح است، عنوان کرد: به‌طورکلی حضور فرد در جمع انسانی‌هایی که از مصاحبت با آن‌ها لذت می‌برد، تفریح محسوب می‌شود.

ابوطالبی‌احمدی با بیان اینکه انسان موجودی اجتماعی است، خاطرنشان کرد: تعامل با دیگر اعضای خانواده و اجتماع منجر به تخلیه روانی (کاتارسیس) بوده و شادی‌آفرین است.

     تفریح در دامان طبیعت مطلوب‌تر است

عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه بازی‌های سنتی و فرهنگی با اعضای خانواده یک تفریح سالم است، افزود: پرداختن به این بازی‌ها در چهاردیواری خانه، تفریح محسوب شده و مفید است اما انجام همین بازی‌ها در دامان طبیعت مفیدتر و بهتر خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه در چنین شرایطی بدون شک انتقال مفاهیم ساده‌تر و مؤثرتر شکل می‌گیرد، اضافه کرد: در فضای آزاد گوش شنواتر، چشم بیناتر و احساسات برانگیخته می‌شود بنابراین فرمان، پیام و کلام مؤثرتر است.

ابوطالبی‌احمدی با بیان اینکه همدلی بهترین نوع رابطه است، تأکید کرد: همدلی در دامان طبیعت و تعامل با دیگران به‌خوبی شکل می‌گیرد.

استاد دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه امروزه بسیاری از افراد خود را پایبند مقدمات و مؤخرات می‌کنند، اذعان کرد: انسان‌های باهوش و هنرمند با کمترین امکانات، شادترین لحظات تفریحی را خلق کرده و شادی می‌آفرینند.

در خاتمه گفتنی است؛ یک خانواده سالم و به سامان قطعاً از تأثیر تفریح بر سلامت فردی و اجتماعی اعضای خود آگاه است، درنتیجه برای خلق لحظه‌هایی شاد و فرح‌بخش برنامه‌ریزی می‎کند و پرداختن به تفریح را حتماً در سبد مصرف خود قرار می‌دهد.

در این خانواده افراد با در نظر گرفتن شرایط و خواسته‌های دیگر اعضا برنامه‌ریزی می‎کنند و با گفت‌وگو به یک نظر جامع و رضایت‌بخش می‌رسند.

دریک خانواده به سامان، اعضا برای تفریح، خود را پایبند امکانات رفاهی موجود ندانسته و گاهی با کم‌ترین داشته‌ها بهترین و شادترین لحظه‌ها را می‌آفرینند.

اعضای این خانواده برای شاد بودن در کنار یکدیگر وقت گذاشته و به بازی‌های ساده و صمیمی مانند پانتومیم می‌پردازند، اما می‌دانند که انجام همین بازی‌ها در دامان طبیعت بسیار مؤثرتر است.

آن‌ها وقتی به یک مکان تفریحی می‌روند از تنها نشستن و یا سرگرم شدن با گوشی اجتناب کرده و ترجیح می‌دهند از زمان و فرصت پیش‌آمده به‌خوبی استفاده کنند. 

علاوه بر این، مسؤولان مرتبط با این حوزه مانند اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و غیره نیز باید برای فراهم کردن برنامه‌های تفریحی و یا ایجاد تفرجگاه‌ها تلاش کرده و با علم به اینکه انسان‌های شادتر پویاتر هستند برای افزایش شادی و فعالیت در سطح اجتماع برنامه‌ریزی و کوشش کنند.