سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: جوامع روستایی به ویژه در کشورهای درحال توسعه با چالش‌های متعدد اجتماعی – اقتصادی از قیبل فقر، درآمد پایین، سوءتغذیه، بیکاری، شکل‌گیری اندک سرمایه، مهاجرت‌های گسترده روستا، نارسایی امکانات بهداشتی و درمانی و وضعیت نامناسب کمی و کیفی مسکن مواجه هستند به گونه‌ای که دامنه تاثیرگذاری برخی از این چالش‌ها تا حدی است که نه تنها مناطق روستایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد بلکه اثرات و پیامدهای آن می‌تواند شهرهای کوچک و بزرگ را نیز متاثر ساخته و به بروز معضلاتی دراین مناطق منجر شود که از جمله یکی از مهمترین چالش‌های پیش‌روی توسعه روستایی درکشور می‌توان نامناسب بودن کالبدی مساکن روستایی ناشی از بروز بدمسکنی اشاره کرد حال آنکه این پدیده خود ناشی از فقدان استحکام مناسب و فرسودگی بنا، آلودگی بهداشتی ناشی از تداخل دام و محیط زیست، تداخل فضای معیشتی و زیستی است که دراین بین به‌سازی روستاها و ساخت و سازهای روستایی امروزه به عنوان یکی از ارکان تاثیرگذار می‌تواند برخی از این مشکلات را مرتفع کرده و در واقع راهی برای بازگشت دوباره زندگی به روستاها به شمار می‌رود.

بر این اساس طی سال‌های گذشته به‌سازی و طرح ویژه مقاوم‌سازی مسکن روستایی یکی از دغدغه‌های مهم دولت بوده تا از این طریق سطح کمی و کیفی واحدهای مسکونی در این مناطق ارتقا یابد و کسب و کار و وضعیت معیشت در روستاها رونق پیدا کند.

بهسازی روستاها که در راستای فراهم‌سازی زمینه توسعه و عمران روستاها تهیه و اجرا می‌شود، پایه آن از سال 1362 در کشور آغاز شد، نگهداشت جمعیت روستایی، بهبود و اصلاح ساختار کالبد روستاها، ایجاد محیطی مناسب برای زیستن، ارتقای سطح کیفی زندگی روستاییان و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها از اهداف مهم تهیه و اجرای طرح هادی و بهسازی روستایی به شمار می‌رود که سرآغاز توسعه روستایی است و شمار زیادی از روستاها در صف اجرای این طرح قرار دارند حال آن در آستانه چهل‌سالگی انقلاب با همت دولتمردان آهنگ این طرح سرعت گرفته است. 

در این میان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نهادی است که وظیفه اجرای طرح هادی و بهسازی روستایی و در کنار آن مقاوم‌سازی مسکن روستایی را بر عهده دارد؛ وظیفه‌ای خطیر که علاوه بر جلب رضایت ساکنان روستا، باید بر حفظ بافت سنتی روستا نیز اهتمام ورزند؛ بافتی که به طور قطع می‌تواند زمینه‌ای برای توسعه گردشگری شود و زمینه‌ساز رونق روستاها در کنار اقتصاد کشاورزی و دامداری شود.

خوشبختانه طی سال‌های اخیر عملکرد بنیاد مسکن دراستان همدان بلکه در استان کرمانشاه به عنوان معین استان در بحث زلزله ستودنی بوده اما طی روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر اینکه شهرستان اسدآباد در جذب تسهیلات مسکن روستایی آخرین رتبه استان را دارد منتشر شد محمدکرم معصومی رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در شهرستان اسدآباد با تایید این خبر گفت: متاسفانه در جذب تسهیلات مسکن روستایی آخرین رتبه استان را داریم و روستاییان این شهرستان چندان راغب به مقاوم‌سازی مسکن با استفاده از این تسهیلات نیستند. 

معصومی عمده مشکل در بهسازی مساکن روستای را مرتبط با سختگیری بانک‌ها دانست و افزود: امسال یک‌هزار و 100 فقره وام مقاوم‌سازی مسکن روستایی با استفاده از تسهیلات ارزان‌قیمت 25 میلیون تومانی با نرخ سود 5 درصد و بازپرداخت 15 ساله به این شهرستان اختصاص یافته که از این میزان سهمیه تاکنون 458 فقره تخصیص و جذب تسهیلات داشته است.

وی با ارائه آماری مبنی براینکه از سهمیه 458 فقره تخصیصی، تعداد 90 مورد به بانک‌ها معرفی و 30 مورد موفق به عقد قرارداد با بانک‌ها شده‌اند خاطر نشان کرد: سختگیری بانک‌ها یکی از عوامل کندشدن و رتبه آخر شهرستان در جذب تسهیلات مسکن روستایی است. 

وی یادآورشد: وقتی اهالی روستا با مراجعه به بانک مورد بد رفتاری و سختگیری قرار میگیرند با بازگشت به محل سکونت خود به نوعی جو روانی روستا را درخصوص اقدام به بهسازی از طریق دریافت تسهیلات بانکی تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. 

معصومی با تاکید براینکه تنها 36 درصد مساکن روستایی اسدآباد مقاوم‌سازی شده و پایین‌ترین مقاوم‌سازی مسکن روستایی استان را دارا است تصریح کرد: باید با برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی لازم روستائیان را نسبت به مقاوم‌سازی مسکن ملزم کرده و آنان را از حوادث احتمالی و پیشامدهای جبران‌ناپذیر آن آگاه و با راهکارهای مناسب روستائیان را برای اقدام به مقاوم‌سازی مسکن ترغیب کرد. 

وی با اشاره به اینکه بانک مرکزی برای به‌سازی و مقاوم‌سازی بافت‌های روستایی هفت بانک عامل را مشخص کرده و عملکرد نسبتا خوبی را داشته‌اند ولی باز هم ضوابط بانک‌ها می‌گویند برای بحث وثیقه ملک شهری را بیاورید لذا درپی این مشکل مجلس برای وثیقه ورود پیدا کرد و قرار شد ضامن‌ها به صورت زنجیره‌ای باشند اما بعضی از بانک‌ها هنوز مشکلاتی را دارند لذا امید می‌رود طی رایزنی‌هایی صورت پذیرفت مشکلات دراین حوزه مرتفع شود.

معصومی با بیان اینکه طبق دستور فرماندار قرار است در حوزه ترویج، دهیاری‌ها خانه به خانه مبحث بهسازی را برای روستائیان تبیین کنند تصریح کرد: متاسفانه اهالی روستاهای اسدآباد درکی از خطر ندارند حال آنکه در شهرستان‌هایی همچون رزن و نهاوند که تجربه از زلزله دارند میازن بهسازی مساکن روستایی بالاست به نحوی که شهرستان نهاوند در این فضا حائز رتبه برتر است. 

این درحالی است که حمیدوند فرماندار شهرستان اسدآباد نیز چندی پیش از پرداخت یک میلیارد و 440 میلیون تومان کمک بلاعوض در راستای مقاوم‌سازی و ساخت مسکن روستایی و واحدهای نیمه‌تمام روستایی سنوات گذشته به اسدآباد خبر داد و گفت: هرچه شناسایی این مسکن‌های روستایی در شهرستان بیشتر باشد می‌توان کمک بلاعوض بیشتری با توجه به شناور بودن اعتبار برای شهرستان جذب کرد.

وی با تاکید بر شناسایی مسکن‌های روستایی کم‌دوام و بی‌دوام این شهرستان در راستای استفاده از این کمک‌های بلاعوض افزود: به افراد تحت پوشش کمیته امداد در این راستا 15 میلیون تومان و به دیگر افراد غیر تحت پوشش 8 میلیون تومان کمک بلاعوض در بحث مقاوم سازی روستایی با استفاده از کمک بلاعوض اختصاص یافته به شهرستان پرداخت می‌شود این درحالی است که طبق آمار ارائه شده شهرستان اسدآباد دارای 11 هزار و 400 واحد مسکن روستایی است که از این تعداد مسکن روستایی تاکنون 4 هزار و 71 واحد بهسازی و نوسازی شده‌اند و تا پایان برنامه پنجم توسعه باید طرح هادی در تمام روستاهای بالای ٢٠ خانوار اجرا شود که متأسفانه این برنامه به علت محدودیت اعتبارات محقق نشده است.

مع‌الوصف ذکر این نکته ضروری است که بررسی آماری تخریب واحدهای مسکونی در زلزله‌های چند سال گذشته این واقعیت را نشان می‌دهد که بیشترین تلفات بر اثر زلزله در مناطق روستایی است که واحدهای آن‌ها از استحکام لازم برخوردار نیستند و هرجا که روستاییان اقدام به نوسازی واحدهای خود کرده‌اند تلفات و خسارت‌ها به حداقل رسیده‌است به گونه‌ای که زلزله بم در سال 82 با 6.5 ریشتر حدود 30هزار کشته داشت، زلزله سال 91 آذربایجان شرقی با 6.4 ریشتر 306 نفر تلفات داشت و البته زلزله سال گذشته کرمانشاه نیز با 7.3 ریشتر که حدود 500 نفر از هموطنانمان را به کام مرگ کشاند و بازهم آه و اندوه از کارها و اقداماتی که باید انجام می‌دادیم و ندادیم، از خانه‌هایی که باید نوسازی می‌شد و نشد از مقررات مهندسی که باید رعایت می‌شد و نشد از سوی دیگر باید دید که مشکل کار در شهرستان‌هایی همچون اسدآباد همدان چیست که روستائیان علیرغم احساس خطر نسبت به بهسازی مساکن خود اقدام نمی‌‌کنند به نظر می‌رسد بانک‌ها باید با ارائه بیشتر تسهیلات و برداشتن موانع توان مضاعفی به بهسازی روستایی تزریق کنند