سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: نقش راه‌ها در برقراری ارتباطات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر کسی پوشیده نیست، این در حالی است که در دهه اخیر توسعه گردشگری و توجه به این صنعت بیش‌ازپیش مورد توجه قرارگرفته و به همین نسبت، نقش راه‌های ارتباطی نیز برای توسعه این صنعت پررنگ‌تر از قبل شده‎‌است.

بر این اساس ساخت یا بهسازی راه‌ها علاوه بر دستاوردهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از بعد گردشگری نیز مورد توجه قرار دارد، البته نباید ازنظر دور داشت که هر یک از راه‌ها با هدف خاص و با در نظر گرفتن همه جوانب طراحی می‌‌شوند و تابع استانداردهای خاصی هستند که درنهایت به تسهیل و ایمنی در رفت‌وآمد مردم ختم می‌شود.

دراین‌بین راه‌های روستایی نیز از استاندارد‌های خاصی برخوردار هستند و با توجه به اینکه برای ساخت و بهسازی هر یک از آن‎ها سرمایه‌های بسیاری هزینه می‌شود و راه‌سازی نیز همچون هر فعالیت دیگری تابع رعایت استانداردهایی است حال این پرسش مطرح می‎شود که جهت بهسازی راه‌های روستایی شهرستان‌های استان همدان چه اقداماتی صورت گرفته، چراکه طبق تعریف مجمع جهانی راه، نگهداری راه شامل مجموعه فعالیت‌هایی از قبیل نگهداری روسازی، شانه‌ها، شیب‌ها، تسهیلات زهکشی و دیگر ابنیه فنی در حدی است که راه را به شرایط اولیه ساخت آن نزدیک کند زیرا راه‌ها ازجمله سرمایه‌های عمده ملی هر کشور محسوب می‌شوند و بر اساس معیار‌های بین‌المللی، اعتباری که به امر نگهداری آن‌ها تعلق می‌گیرد معادل دو تا 6 درصد ارزش روز راه‌ها است که این درصد برحسب عمر مفید راه معین می‌شود.

با توجه به اقتصاد تک‌محصولی کشور ما (ایران)، نوسانات شدید قیمت نفت در دهه اخیر، افزایش نرخ تورم و دیگر مشکلات موجود اقتصادی به نظر می‌رسد که در سال‌های آینده نمی‌توان بودجه‌های کلانی را به امر راه‌سازی و گسترش راه‌های کشور اختصاص داد؛ از طرف دیگر عدم توجه لازم به نگهداری راه‌ها، زیربنا و زیرسازی، وسعت زیادی از شبکه راه‌های موجود در کشور را از بین برده و موجب تبدیل هزینه‌های نگهداری به هزینه‌های سنگین نوسازی و بازسازی شده‎است؛ بنابراین با توجه به محدودیت‌های منابع مالی و فناوری باید با صرف هزینه کمتر سعی در حفظ و نگهداری وضعیت راه‌های موجود و بهسازی آن‌ها کرد. در این راستا بر آن شدیم تا در گفت‎وگو با تعدادی از دهیار‌ها و اعضای شورای روستاهای شهرستان‌های مختلف استان وضعیت نگهداری راه‌های روستایی را بررسی کنیم. در این شماره روستاهای شهرستان تویسرکان مدنظر قرار گرفت که در ادامه می‌خوانید:

دهیار روستای اشتران با اشاره به موقیعیت این روستا که از سمت جاده گنجنامه- تویسرکان حدود 27 کیلومتر با همدان فاصله دارد، گفت: اشتران علاوه بر ظرفیت‌های تاریخی ازجمله قلعه اشتران و خانه تاریخی اردلان، طبیعت بی‌نظیری دارد که در ایام مختلف سال پذیرایی مهمانان بسیاری است اما متأسفانه حاشیه راه دسترسی به این روستا نامناسب بوده به‌طوری‌که هنوز فاقد شانه است.

فرهنگ بنی‎اردلان تصریح کرد: از زمان احداث سد خرمرود نیز در اثر رفت‌وآمد وسایط نقلیه سنگین در بیش از هشت کیلومتر از راه، آسفالت به‌صورت کامل متلاشی شده‌است.

وی با بیان اینکه سال گذشته بخشی از راه روکش آسفالت شده اما به‌صورت نیمه‌کاره باقی‌مانده‎است، افزود: بارها موضوع متلاشی شدن آسفالت و خطرساز بودن مسیر دسترسی را به فرمانداری منتقل کره‌ایم اما گویا منتظر هستند تا پروژه سد خرمرود تکمیل شود بعد نسبت به بهسازی آن اقدام کنند.

دهیار روستای اشتران با تأکید بر اینکه نزدیک به دو سال است که آسفالت مسیر سد خرمرود به‌شدت آسیب‎دیده، اذعان کرد: طبق وعده‌های داده شده قرار است این سد طی سه سال تکمیل شود بنابراین این خطرات همچنان باقی خواهند ماند چراکه روزانه بیش از ده‌ها دستگاه خودرو سنگین در این راه تردد می‌کند.

دهیار روستای ولاشجرد نیز با بیان اینکه 15 کیلومتر از راه دسترسی این روستا در وضعیت نامناسبی قرار دارد، عنوان کرد: این مسیر نیازمند روکش آسفالت است.

محسن فریدونی با اشاره به اینکه از سی سال پیش که این مسیر احداث و آسفالت شده، بهسازی نشده، ادامه داد: از سال 92 پیگیر بهسازی این مسیر هستم اما هنوز خواسته ما محقق نشده‎است.

وی با بیان اینکه آسفالت ورودی روستا نیز به طول 450 متر به‌صورت کامل از بین رفته، تشریح کرد: ازآنجایی‌که روستا ولاشجرد به‌نوعی کریدور ارتباطی بین چند روستا و شهرستان بوده و درواقع به دلیل مرکزیت دهستان خودرو‌ها برای رسیدن به این روستاها و شهرستان‌های دیگر باید از داخل روستا عبور کنند، پس راه دسترسی موجود باید تعریض شود که این امر در دست اقدام است.

     راه روستایی ولاشجرد میزبان تردد پنج‌هزارنفری

فریدونی با بیان اینکه خوشبختانه در فضای نصب تابلو‌های علائم و ایمنی مشکلی وجود ندارد اما این مسیر شانه‎سازی مناسبی ندارد، ابراز کرد: گرچه جمعیت این روستا حدود یک هزار و 200 نفر است اما درواقع مسیر دسترسی موجود در زمان اوج حضور مسافر و میهمان، میزبان بیش از پنج هزار نفر است.

وی با بیان اینکه حتی روشنایی بلوار ورودی روستا نیز با مشکل مواجه است، گفت: از سال 92 که پیگیر این مسئله هستم هرسال به بهانه نبود اعتبار انجام آن به سال آتی موکول می‎شود که امسال آب پاکی را روی دستمان ریختند و گفتند اعتباری برای این موضوع وجود ندارد.

دهیار ولاشجرد با تأکید بر اینکه درواقع ورودی روستا یک مسیر اصلی جهت تردد است، تبیین کرد: خودروها برای رسیدن به مقصد خود از داخل بافت روستا عبور می‌کنند اما متأسفانه حتی این راه دسترسی (ورودی) فاقد خط‌کشی مناسب بوده که امسال به دلیل همین مشکلات شاهد چند تصادف شدید بودیم.

غلامحسن نوراللهی، دهیار روستا جعفریه نیز در ادامه با اشاره به اینکه خوشبختانه به دلیل نزدیکی به مرکز استان از راه دسترسی مناسبی برخوردار هستیم، ابراز کرد: خوشبختانه طی سال‌های اخیر نیز جهت بهسازی و ایمنی مسیر قدم‌های مناسبی از سوی اداره کل راهداری برداشته شده‎است.

دهیار روستای میانده نیز در خصوص شرایط نگهداری و بهسازی راه دسترسی این روستا، اظهار کرد: راه دسترسی این روستا درواقع مسیر اصلی است که جوکار را به فرسفج متصل می‌کند.

ولی‌الله زنگنه با بیان اینکه تا چند سال پیش تردد زیادی از این مسیر صورت نمی‌پذیرفت اما نمی‌دانم به چه علت طی سال‌های اخیر رفت‎وآمد در این مسیر زیاد شده‎است، تشریح کرد: تردد خودروهای سنگین همچون تریلی‌ها از این مسیر، آسفالت را به‌شدت تخریب کرده به‌طوری‌که مسیر روستای خیرآباد به سمت فرسفج تقریباً غیرقابل‌عبور شده‎است.

وی با بیان اینکه سال جاری بخشی از این مسیر روکش آسفالت شد اما همچنان بخش اعظمی از راه غیرقابل‌عبور است، افزود: روکش آسفالت از گردنه حاجی‎تو تا کارخانه حمید انجام شده اما با گران شدن قیمت آسفالت، پروژه متوقف شد.

دهیار روستای میانده با تأکید بر اینکه در خصوص نصب علائم و چراغ‌های راهنما مشکلی وجود نداریم، خاطرنشان کرد: از میانده تا روستای باباکمال نیز راه دسترسی و حتی شانه مسیر مناسب بوده اما در مسیر اصلی این روستا شانه‎سازی‌ها متعلق به سالیان گذشته و درواقع نیازمند بهسازی است.

در ادامه برای دریافت پاسخ قانع‌کننده در خصوص چرایی این مشکلات و نیز انعکاس مشکلات به اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان همدان بر آن شدیم تا با تا حمید پرورشی‎خرم معاون این اداره کل گفت‎وگویی داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید:

      در حد تخصیص‌ها و با توجه به ابلاغ موافقت‌نامه‌ها ورود می‌کنیم

معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان همدان با اشاره به اینکه مسیرهای مواصلاتی به راه‌های شریانی و غیر شریانی تقسیم می‌شوند، گفت: راه‌های روستایی عنوان‌شده در این گزارش از نوع غیرشریانی محسوب می‌شوند.

حمید پرورشی‎خرم با تصریح بر اینکه در فضای بهسازی راه‌ها روستایی غیر شریانی متولی تأمین اعتبار، فرمانداری‌ها هستند، ابراز کرد: با ‌وجود کمبود اعتبارات و تنگناهای اقتصادی، اما طی سال‌های اخیر در حد توان نسبت به بهسازی و نگهداری این راه‌ها نیز ورود کرده‌ایم.

وی ادامه داد: البته برخی از فعالیت‌های جاری همچون چاله گیری، خط‌کشی و نصب علائم بدون در نظر گرفتن تنگناهای اقتصادی به‌صورت متوالی انجام می‌شود.

پرورشی‎خرم تصریح کرد: طی سال‌های اخیر روشنایی راه‌های برون‌شهری نیز از سوی دهیاری‌ها دنبال می‌شود حال‌آنکه روشنایی این‌گونه معابر جزء الزامات ایمنی محسوب نمی‌شود اما در حد موافقت‌نامه‌های ابلاغی نیز در این مقوله ورود کرده‌ایم.

مع‌الوصف؛ با افزایش قابل‌توجه محورهای مواصلاتی و راه‌های آسفالت روستایی در شهرستان‌هایی همچون تویسرکان طی سال‌های گذشته، حال دغدغه اصلی و جدی، حفظ و نگهداری این راه‌ها است چراکه تفاوت آب‌وهوا در مناطق مختلف و نیز عدم توجه به میزان ظرفیت تردد از راه‌های مواصلاتی باعث شده راه‌های آسفالت شده هریک به‌طورجدی نیازمند بهسازی مداوم باشند، پس اگر این فرآیند با تأخیر مواجه شود هزینه کار به‌شدت بالا می‌رود و نیاز به ترمیم تمام مسیر خواهد بود.

البته در این راستا نمی‌توان تنها بر عملکرد اداره راهداری متمرکز شد بلکه باید دیگر دستگاه‌ها و نهادهای نظارتی و اجرایی همچون فرمانداری و نماینده این شهرستان‌ در مجلس شورای اسلامی نیز نسبت به تأمین اعتبار برای بهسازی راه‌های روستایی در حوزه انتخابیه خود جدیت بیشتری به کار گیرند.

درواقع می‏بایست به دنبال منابعی پایداری برای نگهداری راه‌ها باشیم، به‎گونه‎ای که بخشی از هزینه‌ها توسط مصرف‌کننده در قالب عوارض معقول پرداخت شود که پیگیری این نیاز جدی اما مستلزم منابع اعتباری کلانی است که اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در طول این سال‌ها توفیق چندانی در تحقق آن‌ نداشته، حال باید فکری جدی به حال هزینه‌های این‌چنینی کرد چراکه به باور کارشناسان امر، ساخت و نگهداری راه‌های روستایی، مسیری هموار برای افزایش روزافزون توسعه اقتصادی، جذب سرمایه‌گذار و کاهش مهاجرت از روستاها است.