مدتی است که نگاه به گردشگری به‌خصوص طبیعت‌گردی متفاوت شده و علاقه‌مندان به طبیعت، حضور در برخی تورها را برای خود جهت رهایی از برخی قیود و ناملایمات زندگی غنیمت شمرده و با ثبت‌نام در آن‌ها حضور می‌یابند که این استقبال و حضور می‌تواند تهدید یا فرصت به‌حساب آید، پس نظر به اینکه گردشگر عنصر اصلی این‌گونه حضورهاست، می‌توان آنان را به دو گروه حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای تقسیم کرد:
دسته نخست؛
گردشگران غیرحرفه‌ای آنانی هستند که گاهی حتی از الزامات ابتدایی اعم از آموزش، تجهیزات و تجربه اولیه و ابتدایی نیز برخوردار نبوده و برای بهره‌مندی از فضای ایجادشده و حس «فراغت» فارغ از کیفیت ارائه‌شده و بهانه و بهای پرداخت‌شده به گردش با تور همسفر می‌شوند و چون تجاربی در قیاس با دیگر خدمت دهندگان ندارند بسیاری امور برایشان کم‌اهمیت است، چراکه خواست آنان، حداقلی و صرفاً در کنار هم بودن و فراغت از قیود و پیچ‌وخم‌های زندگی است (برنامه‌های سرگرمکننده و مفرح) که طبیعت را درمانگر آن می‌دانند، قطعاً اگر اینان تحت آموزش‌های اولیه، دال بر گردشگری بدون «رد پا» قرار گیرند نه‌تنها این قابلیت، ارزشمند است بلکه می‌تواند سرمایه اجتماعی خوبی نیز تلقی شود، این‌گونه گردشگران مشکل خاصی در حین اجرا نخواهند داشت مگر به‌وقت حادثه یا اتفاقاتی که ممکن است به لحاظ وجود شاکی با آن درگیر خواهند شد.
دسته دوم؛
گردشگرانی هستند که ممکن است آغاز گردشگری آنان غیرحرفه‌ای باشد، اما به‌مرور تجربه‌ای کسب کرده و حرفه‌ای شده‌اند، اینان نیز اهداف مختلفی دارند که رهایی از قیود زندگی شهری جهت یاد «معبود» و دیدن زیبایی‌ها و فرار از مصائب پیرامون را در ذهن دارند و گام در طبیعت گذارده و حرمت‌ها را رعایت و نه‌تنها ردی از خود نمی‌گذارند بلکه همواره مفید به حال تور و طبیعت هستند و نقش بسزایی در توسعه گردشگری پایه‌دار و پایدار دارند.
درعین‌حال واحدهای خدمات دهنده به گردشگران فوق نیز در قالب تورها به دودسته تقسیم می‌شوند؛ تورهای مجوز دار و بدون مجوز.
تورهای فاقد مجوز و حتی فاقد راهنما، شامل تورهایی است که متولیان آن، چند باری در تورهای دیگر شرکت کرده و به یکباره ظرفیت بالقوه خود را بالفعل دیده و خود را مدیر احساس کرده‌اند و به دنبال تور کردن مشتری برای پر کردن صندلی برمی‌آیند و بدون شناخت اولیه از منطقه، فرهنگ، آداب و سنن و حتی خطرات بالقوه به‌صرف به «صرفه بودن» درصدد اجرای برنامه «به هر قیمت» برمی‌آیند.
اینان ممکن است به‌وقت حادثه نیز پا پس کشیده و حتی توان مالی جهت استفاده از یک تیم پشتیبان را نداشته باشند و با توسل به برخی دوستی‌های مجازی درصدد استفاده یا سوءاستفاده از بومیان ساکن به‌عنوان راهنما با میزبان برآیند و با تعارفی ٨٠ نفر را در آپارتمان نُقلی تعارفکننده با وضعیت رقت‌بار جا دهند و یا بدون کوچک‌ترین شناختی گردشگران غافل از همه‌چیز را در شیبی کشنده راهی تنگه یا دره‌ای نمایند که بازگشتش به‌راحتی امکان‌پذیر نبوده و قس علی‌هذا...
دسته دوم، تورهایی هستند که مجوز داشته، متعهد بوده، دوره‌دیده و تجاربی کسب کرده‌اند و هرازگاهی به‌قدر کفایت از آموزش اولیه و بدیهی، دریغ نکرده و سعی می‌کنند ضمن خلق فضایی شاد، طوری عمل کنند که مشتریان دائمی و روبه افزایش داشته باشند تا مبادا از بُعد اقتصادی متضرر شوند، گرچه در چنین تورهایی نیز آزادی عمل وجود دارد اما آنچه از همه بارزتر است جایگاه حقوقی و پذیرفته‌شده این شرکت‌هاست که با توجه به شناسنامه‌دار بودنشان در هنگام هر نوع گرفتاری مددرسان خواهد بود.
به‌هرحال آنچه مدنظر این نوشتار است آسیب‌رسانی به امر گردشگری توسط ترکیبی از تورهای فاقد مجوز و گردشگران غیرحرفه‌ای است که صدمات جبران‌ناپذیری را به صنعت گردشگری وارد می‌کند و امید است نهادهای ذی‌ربط در این خصوص وارد عمل شوند و گردشگران نیز به لحاظ ارزان بودن، چنین تورهایی را انتخاب نکنند که به‌وقت حادثه هیچ مرجعی از آنان، چه مدیر تور و چه گردشگر حمایت نخواهد کرد، گرچه ممکن است اینان عنوان نمایند که فلان هیئت ورزشی به آنان مجوز اجرای برنامه دادهاست.
علی بیات
راهنمای گردشگری و کوهستان
کارشناس ارشد مدیریت
٢٣مهر ٩٧
لینک خبر:
