مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان همدان:

حفظ و توسعه پوشش گیاهی تنها راه مناسب برای جلوگیری از فرسایش خاک

سپهرغرب، گروه خبر: مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان گفت:حفظ و توسعه پوشش گیاهی تنها راه مناسب برای جلوگیری از فرسایش خاک است.

تهدید فرسایش خاک، امروزه بسیار شوم‌تر از هر زمان دیگر در تاریخ است زیرا فرسایش نه تنها سبب فقیر شدن خاک و متروک شدن زمین‌ها می‌گردد بلکه از این راه خسارات زیاد و جبران‌ناپذیری را به جا می‌گذارد.

در نسل امروز، با رشد بی‌سابقه جمعیت، کشاوزران مجبور شده‌اند تولید محصولات غذایی را برای رفع نیازها به بیش از دو برابر افزایش دهند، بسیاری از ملت‌ها مجبورند که سطح زمین‌های زیر کشت خود را توسعه داده و به سوزاندن و جنگل تراشی در شیب‌های تند و شخم زدن مراتع اقدام کنند.

فشار جمعیت همچنین سبب چرای بی‌رویه دام‌ها در مراتع و استخراج بیش از حد منابع چوب گردیده است و حاصل این چرخه، تخریب یا تنزل کیفیت زمین‌ها است، که به نوبه خود سبب فرسایش پرشتاب شده و عده بیشتری از مردم را به قطع درخت‌ها، شخم و تخریب زمین‌ها وادار می‌سازد.

تنزل توان تولید مزارع، جنگل‌ها و مراتع فقط بخشی از داستان تاسف‌بار فرسایش را بازگو می‌کند بنابراین در مناطقی که فرسایش کنترل نمی‌شود، خاک‌ها به تدریج فرسایش یافته، حاصلخیزی خود را از دست می‌دهند.

گویای این صحبت آمارهایی است که طبق برآورد‌ها آن فرسایش خاک در ایران 4 الی 5 برابر نرم جهانی است. پس باید کاری کرد...

خوشبختانه دهه‌ها اخیر شاهد پیشرفت‌های زیادی در فهم سازوکار فرسایش و ابداع روش‌هایی که می‌توانند به طور موثر و توجیه‌پذیر از جنبه اقتصادی هدر رفت خاک را در اکثر موارد مهار کنند، بوده‌ایم. که استان همدان نیز در این حوزه اقدامات مهمی را انجام داده که مشروح این اقدامات ردر گفت‌وگویی با مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان مطرح شده که در ادامه می‌خوانید:

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان با اشاره به ضرورت حفظ خاک و جلوگیری از هدررفت این سرمایه حیاتی عنوان کرد: خاک تضمین‌کننده امنیت غذایی در هر کشور است اما متاسفانه در کشور ما نرخ فرسایش و نابودی خاک به مراتب بسیار بیشتر از استاندارد جهانی است.

اسفندیار خزایی ادامه داد: البته روند تخریب خاک در همه جای دنیا با شدت و ضعف وجود دارد و با توجه به اهمیت این عنصر حیاتی به عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای طبیعت، ایران چندین سال است اقدامات خوبی در زمینه جلوگیری از فرسایش خاک انجام داده که استان همدان هم از این اقدامات مستثنی نیست.

وی با تاکید بر اقدامات این نهاد برای جلوگیری از هدر رفت خاک اذعان کرد: در22 حوزه عملیات حفاظت خاک و آبخیزداری با اعتباری بیش از 31 میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی انجام شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان ادامه داد: در این 22 حوزه علاوه بر اجرای عملیات آبخیزداری، در زمینه فرسایش خاک، رسوب‌گیری و جلوگیری از سیل، در دو هزار هکتار ذخیره نزولات،کپه‌کاری، کودپاشی و بذر پاشی نیزانجام شده است.

وی به تشریح اهداف اصلی منابع طبیعی در ایجاد آبخیزها پرداخته و اضافه کرد:تغذیه آب توسط سفره‌های زیرزمینی، استحصال آب، جلوگیری از بروز سیل، کنترل رسوب و فرسایش خاک، را می‌توان جزء این اهداف دانست.

خزایی با بیان اینکه طرح‌ها اجرایی حوزه آبخیز برای پیشگیری بروز خسارت و هدر رفت موثر است تشریح کرد: تغییر ابعاد سازه‌ها آبخیزداری شامل بندملاتی، خشکه‌چین، گابیونی در بند‌های خاکی بزرگ استان ازجمله فامنین و ملایر اجرا شده که باعث تثبیت خاک در این حوزه‌ها می‌شود.

وی با اشاره به پوشش‌دهی عملیات آبخیزداری در200هزار هکتار از این 22حوزه و کنترل فرسایش و رسوبات خاک تصریح کرد: با این روش از فرسایش دوتن خاک در هر هکتار جلوگیری می‌شود.

این مقام مسئول با تاکید بر اقدامات درست و به‌جا اداره منابع طبیعی و آبخیزدازی در حوزه خاک و جلوگیری از هدر رفت آن ابراز کرد: میزان کنترل روان‌آب در حوزه‌های آبخیزداری این استان 270 متر مکعب در هر هکتار و همچنین در زمینه استحصال آب، میزان نفوذ آب به سفره‌ها زیرزمینی به ازای هر هکتار عملیات آبخیزداری 81 متر مکعب است.

خزایی افزایش پوشش گیاهی را از مهم ترین اقدامات جلوگیری از هدر رفت خاک دانست وتبیین کرد: خاک، هنگامى‌که داراى پوشش گیاهى است کمتر در معرض فرسایش قرار مى‌گیرد.

وی ادامه داد: پوشش گیاهى مانع برخورد مستقیم قطره‌های باران به‌ویژه هنگام رگبارهای تند به زمین مى‌شود، به‌علاوه با این عمل مانعی برای جارى شدن آب حاصل از بارندگى‌ها روى زمین ایجاد شده است و فرصت کافى را براى فرو رفتن آب در خاک فراهم مى‌آورد.

خزایی با اشاره به اهمیت وجود پوشش گیاهی خاطر نشان کرد: در زمین‌هایى که داراى پوشش گیاهى کافى هستند فرسایش به حداقل مى‌رسد بنابراین با افزایش پوشش گیاهی، در هر هکتار از هدررفت 100کیلوگرم خاک جلوگیری می‌شود.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان با اشاره به موقعیت جغرافیایی این استان از نظر ورودی و خروجی آب تاکید کرد: همدان در حوزه‌ای قرار گرفته است که هیچ رودی از شهر‌های اطراف به چهار حوزه آبخیزی وارد نمی‌شودکه با این اوصاف بهترین عملیات و روش برای جلوگیری از هدر رفت خاک را افزایش پوشش گیاهی برای ذخیره نزولات ایجاد رطوبت می‌دانیم.

وی با بیان انواع فرسایش اظهار کرد: فرسایش طبیعی هر ساله در دشت‌ها و زمین‌ها وجود دارد که آب و هوا و سایر عوامل انسانی آن را تشدید می‌کند.

خزایی در رابطه با تاثیر گسترش جنگل‌ها برای کاهش فرسایش خاک در استان همدان افزود: با دستور استاندار وبا اجرای طرح‌های جنگلکاری 1000هکتار به جنگل‌های استان اضافه شد.

وی از انجام850 هکتار جنگل‌کاری و 860 هکتار بذر کاری خبر داد و تشریح کرد: تا پایان سال این جنگل‌کاری را به 1300هکتار می‌رسانیم که در مجموع 2100 هکتار توسعه جنگل‌کاری خواهیم داشت.

خزایی با اشاره به اجرای جنگل‌کاری با احداث گوده در راستای ذخیره نزولات با ایجاد عملیات تصریح کرد: امید است در حوزه‌های آبخیزداری کوچک با ذخیره نزولات مصرف آب را به حداقل برسانیم.

وی در پایان خاطر نشان کرد:با تمامی این اقدامات برای جلوگیری از هدر رفت خاک اما در مناطق خشک و نمیه خشک شاهد آتش‌سوزی پوشش‌ها گیاهی هستیم که امید است هموطنان مراقب این قبیل حوادث باشند.