سندروم «کاخ‌نشینی» با رواج نماهای رومی

مهدی نعمتی در گفت‌وگویی، افزود: در واقع از عناصر مشابه معماری نئوکلاسیک غربی استفاده می شود و برداشت اصلی نیست، در این نماسنگ های تراورتن، مرمر، گرانیت به چشم می خورد، سیمان سفید هم به علت کمبود بودجه سازنده، مورد استفاده قرار می گیرد.

وی با بیان اینکه در نمای بسیاری ساختمان ها و در گوشه و کنار آنها، مجسمه هایی به سبک رومی دیده می شود، اظهار کرد: در مجموع در طراحی نمای این ساختمان ها، قانون خاصی وجود ندارد و همه چیز به سلیقه و خواسته و بودجه سازنده بستگی دارد، هر چه ساختمان دارای جزئیات بیشتر و قطعات پیش ساخته بیشتری باشد، ساختمان سنگین تر و هزینه برتر خواهد بود.

نعمتی ادامه داد: امروزه این نماهای ساختمانی برای ساکنانش و مالک و هر بیننده ای از بیرون، حسی از ابهت، تجمل و مرفه بودن را القا می کند و به علت استفاده از سنگ در نمای خود و ایجاد حس لاکچری بودن، طرفداران بسیاری پیدا کرده است.

وی خاطرنشان کرد: با نورپردازی های وسیع در بافت متراکم، ساختمان را همچون تکه ای جواهر، درخشان و نورانی می کنند بدون اینکه به همجواری ها و ساختمان های اطراف خود توجه کنند چنین نورپردازی ها و قرار دادن پروژکتورهای نامناسب، موجب مزاحمت و اذیت و آزار همسایگان در زمان استراحت شبانگاهی می شود و به هیچ وجه مناسب نماهای مسکونی در بافت متراکم نیست.

نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان شهرستان ملایر بیان کرد: شاید مهمترین سوال خیلی از شهروندان و کسانی که نسبت به فرهنگ و هویت ایرانی حساسیت بیشتری دارند، همین سوال باشد «چرا نمای رومی» و این موضوع می تواند دلایل متنوعی داشته باشد؛ این نوع نماسازی دارای زرق و برق چشمگیر و دارای جذابیت بصری زیادی بوده و به این علت که این نوع نماسازی یک مد است، نه یک سبک به زودی از مد هم خواهد افتاد.

وی توضیح داد: برخی سازندگان که ذائقه بازار را خوب می شناسند ابتکار عمل را در دست گرفته و تفکر مردم را به این سمت می برند که نمای رومی نمای زیباتر و فاخرتری است حتی برخی از مشاوران املاک به کمک این سازندگان آمده اند و ساختمان های با نمای رومی را با اختلاف قیمت قابل توجهی نسبت به سایر نماها ارزش گذاری می کنند.  

نعمتی با اشاره به اینکه البته نمای سنگی، در صورت اجرای صحیح نمای مقاوم و خوبی بوده و نگهداری از آن آسان است، گفت: اغلب مردم زندگی در ساختمان های با نمای رومی را به مثابه زندگی در کاخ می پندارند که همان سندروم کاخ نشینی است که متأسفانه همین امر در فرهنگ شهروندان ما به ویژه در کلانشهرها گرایش شدیدتری پیدا کرده و به شهرهای کوچک و حتی روستاها نیز تعمیم یافته است.

وی با بیان اینکه امروزه نمای رومی در اقصی نقاط کشور دیده می شود چه در شمال و جنوب و شرق و غرب که همه اینها نوعی کپی برداری از کاخ نشینی است، اظهار کرد: یک طراح معمار باید معماری اصفهان، یزد، شیراز و کاشان را به خوبی درک کند تا بتوان از او انتظار داشت به صورت بومی یا منطقه گرایی طراحی کند و این ضعفی است که از دوران دانشجویی در معماران دیده می شود.

نعمتی افزود: علت این امر آن است که مراکز آموزشی به علت یکسری محدودیت ها نمی توانند دانشجویان معماری را به بازدیدهای علمی ببرند و این مهندسان وقتی وارد حرفه می شوند چنین مشکلاتی را با خود به همراه می آورند.   

وی یادآور شد: هنوز اسناد فرادست و مشخص و دقیقی درباره معماری بومی یا معماری ایرانی که مکان محور باشد، تهیه نشده و تحقیقی هم در مورد معاصرسازی این الگوهای بومی صورت نگرفته که با نیازهای امروز همخوان باشد بنابراین نباید از معماران هم انتظار زیادی داشت چرا که از یک معمار انتظار داریم بومی طراحی کند پس باید یک پژوهش یا سندی باشد که بتوان به آن استناد کرد و همانطور که ذکر شد، این اسناد کم است.

نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان شهرستان ملایر در ادامه خاطرنشان کرد: با وجود موارد فوق به این نکته هم اشاره می کنم که اجرای نمای رومی صرفاً علت کالبدی نیست و مواردی همچون دلایل مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی نیز وجود دارد.

وی تصریح کرد: با توجه به آنچه گفته شد، معمار می تواند نیازهای شهر و مخاطبان را مرتفع کند و به طریقی درست پوشش دهد اما امروزه با مشاهده ساختمان ها در سطح شهر و خیابان ها چنین چیزی دیده نمی شود و عاقبت معماری شهری با معیار قرار دادن سودجویی بیشتر، ساخت و ساز حداکثری، انهدام حیاط ها و عرصه ها، به خودنمایی برج های کوتاه و بلند و ساختمان های نامناسب فضای شهری رسیده است.