کودکان کار، گمشده در گرد و خاک کرونا

درحالیکه خیلی از ما دستکش های یکبار مصرف به دست کرده ایم، ماسک زده ایم و در خانه و محل کار محلول آب و الکل به سطوح مختلف اسپری می کنیم، کودکان زباله گرد بدون هیچ پوشش حفاظت شده و بهداشتی، در تلاش برای یافتن روزی شان در میان تل زباله ها هستند.

آنها همان دستمال های آلوده، دستکش ها و ماسک های یکبار مصرف ما را با دست هایشان کنار می زنند تا زباله ای ارزشمند برای فروش جمع آوری کنند.   این درحالیست که رییس اداره محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران در ارتباط با وضعیت زباله گردها فقط به گفتن این جمله بسنده کرده است: زباله گردها نیز باید در این شرایط نسبت به وضعیت سلامتی خود حساس باشند.

با توجه به آمارها روزانه حدود هشت و ۵۰۰ تن زباله فقط در شهر تهران تولید می شود و حدود چهار هزار و ۶۰۰ کودک زباله گرد وجود دارند که مسئول تفکیک بخش زیادی از این زباله هستند. آنها روزی خود را در میان همین دورریزها حست و جو می کنند آن هم درحالیکه با به خطر انداختن سلامتی خود، کمترین سود را به دست می آورند. سود اصلی به جیب پیمانکاران و اربابان و بالادستی های آنها سرازیر می شود اما در این شرایط خاص و شیوع ویروس کرونا در کشور، هنوز به نظر می رسد راهکاری برای حفظ بهداشت و سلامت آنها اندیشیده نشده است.

این درحالیست  که تنها توصیه مسئولان این بوده که این بچه ها که حتی آموزشی ندیده اند به سلامت خود حساس باشند.

خطری که جان کودکان کار را تهدید می کند

مدیرعامل موسسه مهروماه (موسسه توانمندسازی زنان و کودکان کم برخوردار) با بیان اینکه همه جا صحبت از ویروس کرونا و راه های پیشگیری و مقابله با آن است، می گوید: آنچه که در میان هیاهوی کرونا گم شده است «کودکان کار» و به خصوص «کودکان زباله گرد» است.

به گفته افخم صباغ، کودکان کار معمولا در خانواده های پر جمعیت بدون کوچکترین امکانات بهداشتی زندگی می کنند و از آسیب پذیرترین قشر جامعه به حساب می آیند. انواع توصیه های پزشکی و بهداشتی دست به دست می چرخد اما دریغ از یک دستورالعمل یا توجه ویژه به کودکان کار. «هر چند که ادعا می شود درصد ابتلا به این ویروس در کودکان بسیار پایین است اما در خصوص کودکانی که نه تغذیه درست دارند، نه شرایط رشد مناسب به سر می برند به طور قطع میزان ایمنی بدن کودکان کار و زباله گرد، با کودکان عادی تفاوت بسیار دارد و آنها آسیب پذیرتر هستند».

این فعال اجتماعی می افزاید: همچنین کودکانی که در سر چهارراه ها یا اتوبوس ها و مترو در حال فروشندگی هستند در معرض انواع آلودگی ها و از جمله ویروس کرونا  قرار دارند.

به این فهرست اما می توان کودکان زباله گرد که شب ها در گودها(محل جمع آوری و دپوی زباله ها) به سرمی برند را نیز اضافه کرد. «این ویروس برایش زن و مرد، پیر و جوان و  کودک کار تفاوتی ندارد. انتخابش یکسان است اما شرایطی که کودکان کار در آن مبتلا شوند چندین برابر یک کودک عادی است. آنها علاوه بر شرایطی ناخوشایندی که در آن کار و زندگی می کنند، به واسطه کارشان با اجتماع های بزرگتری ارتباط دارند، حتی در محله های پر رفت و آمد یا مترو، اتوبوس ها وقت می گذرانند و در معرض خطرند».

کودکان کار همچنین خانواده های پرجمعیتی دارند که می توانند ناقل ویروس به این خانواده شوند و اکثرا امکان دسترسی به شرایط درمانی مناسب ندارند و اگر دچار بیماری شوند باید با همان دشوار خودشان در خانه به سر ببرند.

«هیچ بهداشتی برای کودکان تعریف نشده است. نه شرایطش آن را دارند و نه آموزشی دیده اند. متتاسفانه قربانیانی هستند که هیچ کسی به فکر آنها نیست. نمی دانم بهداشت و ضدعفونی کردن هایی که تب صحبت درباره آن داغ است، برای کودکان کار در خیابان چه مفهومی می تواند داشه باشد. کودکی که تمام مدت با زباله و موارد غیربهداشتی در ارتباط است روزی چندبار باید دست هایش را بشوید؟ ».

صباغ می گوید: در این شرایط بهتر می توان احساس کرد وقتی صحبت از کار نکردن کودکان و ممنوع شدن کار کودک می شود اما کسی هیچ توجهی به آن نمی کند، چه عواقبی در پی دارد. مشخص است که در این شرایط راهکاری وجود ندارد و کسی نیست که بگوید چه باید کرد؟

نیاز به آموزش بهداشت به کودکان کار داریم

به گفته مدیرعامل موسسه مهرو ماه شاید لازم باشد در این شرایط گروهی بسیج شوند و آموزش های بهداشتی لازم را به این کودکان و خانواده هایشان ارائه دهند. «اینجاست که حضور نیروهای بهزیستی و شهرداری در خیابان ها احساس می شود. در این میان وزارت بهداشت چه  برنامه ای برای پوشش بهداشتی کودکان کار و زباله گرد دارد؟ کودکان کار و زباله گرد به علت عدم تمکن مالی امکان بهره گیری از  خدمات بهداشتی غیر رایگان را ندارند. باید با اهدای پک های بهداشتی و ارائه آموزشهای لازم به کودکان جان آنان را همانند کودکان دیگر عزیز دانست و برای حفظ سلامتی شان  تلاش کرد».

صباغ با بیان اینکه مددکاران بهزیستی تا دیر نشده باید به سراغ این کودکان رفته و تا بیش از این گرفتار نشده اند در جهت کاهش خطرات این ویروس کمک های لازم را برای این قشر از جامعه انجام دهند، می گوید: باید وزارت کار نیز به سراغ کارگاه ها و مراکزی که کودکان در آنها کار می کنند برود و از نزدیک بهداشت و سلامتی کودکان را بررسی و اقدامات لازم را انجام دهد.

به گفته مدیرعامل موسسه مهرو ماه، سازمانهای غیردولتی حامی کودکان کار، همه در این روزهای پر از التهاب در کنار کودکان کار و خانواده های آنان بوده و در مراکز خود مشغول آموزش بهداشت و ارائه پک های بهداشتی به آنها هستند اما این کافی نیست و نیاز به حمایت های دولتی در این بخش احساس می شود.

«امیدواریم در این برهه دستگاههای دولتی، سازمانهای غیر دولتی و مردم، به فکر همه انسانها بخصوص تهی دستان و اقشار فرو دست جامعه باشند».