آیا زنان باردار می‌توانند روزه بگیرند؟

       سپهرغرب، گروه خانواده: یک متخصص تغذیه گفت: بهتر است افراد با حاملگی‌های پرخطر مانند افراد مبتلا به دیابت بارداری، چندقلویی، کم‌خونی، فشار خون، عدم رشد مناسب جنین و سابقه حاملگی‌های ناموفق قبلی، از روزه داری خودداری کنند.

سید مرتضی صفوی، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه درباره «شرایط روزه داری در مادران باردار»، اظهار داشت: با حلول ماه رمضان، بسیاری از خانم‌های باردار و شیرده به این سؤال فکر می‌کنند که آیا آنها هم قادرند روزه بگیرند و این نخوردن و نیاشامیدن در طول روز به علت روزه‌داری و گرسنگی و تشنگی متعاقب آن تأثیری روی بارداری و شیردهی آنان دارد یا خیر و آیا به جنین آنها آسیب نخواهد رسید؟ آیا نوزادشان رشد مناسبی خواهد داشت؛ این سئوالات در سطح وسیعی از زنان شیرده و باردار مطرح است.

وی ادامه داد: سلامت جنین هنگام روزه‌داری مادر از دو جنبه تغذیه مادر و اختلال در سوخت و ساز بدن قابل بررسی است؛ تغذیه مناسب مادر به طور معمول با افزایش وزن وی کنترل می‌شود که به طور متوسط 12ـ9 کیلوگرم است.

این متخصص تغذیه بیان داشت: احتمال تولد نوزاد با وزن کمتر از وزن طبیعی در مادرانی که تغذیه مناسب ندارند بیشتر است. هنگام روزه داری نیز وزن مادران می‌تواند به مقدار کالری که مصرف می‌کنند تغییر کند؛ بنابراین روزه‌داری مادر باردار و شیرده قطعاً روی سلامت مادر و نوزادش تأثیر دارد، اما می‌توان این تأثیرات را کاهش داد.

صفوی در پاسخ به این پرسش که «آیا روزه‌داری برای مادر باردار خطر دارد و اگر مادر باردار خواست روزه بگیرد در چه مرحله‌ای از بارداری می‌تواند روزه بگیرد؟»، افزود: زن باردار در سه ماه اول بارداری به ویژه هشت هفته اول به دلیل تشکیل سلول‌های مغزی جنین نباید روزه بگیرد. کمبود قند در سه ماه اول بارداری به شدت روی رشد عمومی جنین مؤثر است و این امر به ویژه در فصولی که مدت روزه‌داری طولانی‌تر است، از حساسیت بیشتری برخوردار است.

وی یادآور شد: روزه‌داری در سه ماهه دوم تأثیرات سوئی بر جنین ندارد، اما در سه ماه سوم برای اینکه 50 تا 70 درصد انرژی جنین از گلوکز مادر تأمین می‌شود، روزه‌داری سبب افزایش برداشت ذخایر چربی و به دنبال آن افزایش ترکیبات کنونی در خون مادر می‌شود. این ترکیبات از طریق جفت وارد گردش خون جنین شده و به سیستم عصبی وی آسیب می‌رساند؛ بنابراین در این دوره روزه توصیه نمی‌شود.

این متخصص تغذیه ابراز داشت: چنانچه زن بارداری حدود هشت ساعت ناشتا باقی بماند، قند خون وی نسبت به حد طبیعی کمتر شده و با افزایش مدت زمان گرسنگی احتمال افزایش کتون در خون مادر وجود دارد؛ چنانچه تصمیم به روزه‌داری به مدت بیش از 3 روز مداوم دارد، بهتر است با پزشک خود مشورت کند تا پزشک براساس شرایط جسمانی وی و وضعیت جنین، توصیه‌های لازم کند. بهتر است افراد با حاملگی‌های پرخطر مانند افراد مبتلا به دیابت بارداری، چندقلویی، کم‌خونی و فشار خون و عدم رشد مناسب جنین و سابقه حاملگی‌های ناموفق قبلی، روزه نگیرند.

صفوی متذکر شد: زن باردار زمانی می‌تواند فریضه روزه را به جا آورد که فعالیت روزانه کمی داشته و آزمایش‌های خون و ادرارش نیز طبیعی باشد. اگر خانم‌های باردار روزه گرفتند، نباید از خانه بیرون بروند و باید فعالیت کمی داشته باشند؛ خصوصاً اگر هوا گرم است حتماً باید در منزل باشند.

وی اضافه کرد: همچنین باید مقدار کالری مورد نیاز آنها براساس قد، وزن و سن حاملگی به وسیله پزشک محاسبه شود. اگر مقدار کالری با وعده‌های سحری، افطاری و شام و میان‌وعده‌های میان آنها مناسب بود، می‌تواند با مشورت پزشک روزه بگیرد؛ البته اگر بیماری خاصی نداشته باشند.

این متخصص تغذیه تصریح کرد: علاوه بر این، رژیم غذایی برای زنان باردار سالم روزه‌دار باید حاوی پروتئین، سبزی و میوه‌ها و خوراکی‌های شیرین مفید و مغذی مانند خرما باشد. در وعده‌های افطار از مایعات و مواد غذایی سبک استفاده کنند، به فاصله چند ساعت شام میل کنند و هنگام سحر از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات، گردو، خشکبار و خرما استفاده کنند و در صورت بروز سردرد و سرگیجه، روزه را متوقف کنند.