لوکوموتیو سرمایه‌گذاری استان همدان به کدام سو می‌رود؟

عدم تخصص و غيربومي بودن برخي مديران مشكل سرمايه‌گذارها

سپهرغرب، گروه خبر: کارشناس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی با تأکید بر اینکه محورهای توسعه استان در قالب آمایش استانی در 48 جلد تدوین شده است که هریک از این محورها می‌توانند لوکوموتیو قطار سرمایه‌گذاری استان همدان باشند، گفت: سرمایه‌گذار می‌بایست از جهت حرکت لوکوموتیو قطار سرمایه‌گذاری اطمینان حاصل کند.

همدان ظرفیت‌ها و جذابیت‌های فراوانی در بخش‌های کشاورزی، گردشگری، صنعت، بهداشت و زیرساخت‌های ارتباطی دارد که می‌تواند سرمایه‌گذاران را برای حضور در این استان، ترغیب کند؛ اما شرایط حضور آن‌ها همواره با مشکلاتی همراه بوده است، به‌گونه‌ای که اغلب سرمایه‌گذاران به‌ویژه سرمایه‌گذاران بومی استان، تمایلی برای ورود به این عرصه ندارند.

موقعیت استراتژیکی همدان، نزدیکی به مرزهای غربی کشور و پایتخت، داشتن منطقه ویژه جهان‌آباد، وجود پتانسیل‌های گردشگری جهانی همچون بزرگ‌ترین غار آبی جهان، وجود ظرفیت‌های کشاورزی منحصربه‌فرد همچون سیب‌زمینی شهرستان بهار و کبودراهنگ، سیر سولان، گردوی تویسرکان، گشنیز نهاوند و رازیانه رزن، دارا بودن چند عنوان ملی جهانی در حوزه صنایع دستی همچون‌ شهر جهانی سفال لالجین، شهر ملی مبل و منبت ملایر و شهر منبت گلریز تویسرکان و درعین‌حال وجود ظرفیت‌های بوم‌گردی و طبیعت‌گردی در شهرستان اسدآباد، همگی مؤید وجود فرصت بکر جذب سرمایه‌گذار و به‌ویژه سرمایه‌گذاران بومی است. اما چرا تاکنون موفقیت قابل توجهی برای استان همدان در عرصه جذب سرمایه‌گذار وجود نداشته؟ بنا به ظرفیت‌های بی‌شمار که ذکر آن‌ها از مجال نوشتار خارج بوده این‌روزها موضوع مذکور به بحثی تأمل‌برانگیز بدل شده است.

البته ناگفته نماند که در یک دهه گذشته تلاش‌های خوبی برای تحقق این روند در استان انجام شده، اما اغلب آن‌ها درحال حاضر نمود خارجی قابل دفاعی از خود به یادگار نگذاشته‌اند و یا اینکه سرمایه‌گذاری‌های صورت‌پذیرفته نیمه‌کاره رها شده‌اند و گویی سرمایه‌گذاران تمایلی به اتمام پروژه‌های خود در استان همدان ندارند؛ برای نمونه می‌توان به پروژه‌های پرشین‌یاقوت، عصر طلایی، میدان تره‌بار، پتروشیمی هگمتانه و ابن سینا، تولید کاغذ از سنگ در اسدآباد و غیره اشاره کرد. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا دراین‌باره گفت‌وگویی را با حسین کاشفی، کارشناس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

کارشناس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی مهم‌ترین اثر مستقیم سرمایه‌گذاری جذب‌شده برای یک منطقه‌ را اشتغال، تولید ارزش‌افزوده، درآمد، رفاه، فناوری و قابلیت رقابت‌پذیری دانست و گفت: جذب سرمایه‌گذار نشان از داشتن ظرفیت و استعدادهای محیطی و بازار مناسب دارد که استان جذب‌کننده باید از قبل برای شکل‌گیری این ظرفیت‌ها و استعدادهای انگیزه‌دهنده به سرمایه‌گذار، تلاش و بسترسازی کند.

حسین کاشفی درخصوص علل موفق نبودن استان همدان با بیان اینکه ازنظر مباحث روان‌شناسی مردم استان همدان مقداری خطر‌گریز هستند، اظهار کرد: این خصوصیت در بین سرمایه‌گذاران همدانی نمود بیشتری پیدا می‌کند، چراکه در این بحث سودآور بودن سرمایه‌گذاری ملاک عمل آ‌ن‌ها است.

وی با تأکید بر اینکه اندوخته مالی مناسبی در استان وجود دارد، بیان کرد: تلاطم بازار (کالا، پول، ارز، سرمایه) با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد متناسب با موقعیت‌های ‌ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی عدم خطرپذیری افراد را بیشتر کرده است.

کاشفی با تأکید بر اینکه افکار اقتصادی دقیق مردم استان همدان به‌عنوان یکی از نکات مثبت در عرصه نحوه سرمایه‌گذاری است، اذعان کرد: بر این اساس ایجاد بسترهای سرمایه‌گذاری مطمئن یکی از ضرورت‌ها برای جذب سرمایه‌گذار بومی است.

وی با بیان اینکه وجود نیروی انسانی فرهیخته و کارآمد و نیز وضعیت پس‌انداز و اندوخته انباشته‌شده مردم در بانک‌ها نشان از فراهم بودن مقدمات برای حضور سرمایه‌گذار است، عنوان کرد: سخت‌گیری سیستم ‌اداری یکی از دلایلی است که در استان همدان می‌توان به‌عنوان یک مانع بر سر راه سرمایه‌گذار نام برد؛ البته این مشکل نشأت‌گرفته از قوانین نیست، بلکه ره‌آورد عدم تخصص متولیان امر در اجرای قوانین است.

کارشناس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی با تأکید بر اینکه بنده قصد بدبینی و سیاه‌نمایی ندارم اما افرادی که در این عرصه برای تشویق سرمایه‌گذاری وارد می‌شوند شاید فاقد تخصص لازم در این بخش هستند، خاطرنشان کرد: طبق سبقه اداری که بنده در سازمان برنامه و بودجه استان داشتم، اغلب مدیران مرتبط با بحث سرمایه‌گذاری غیر بومی هستند، بنابراین شاید یکی از دلایل نیز به نبود عرق استانی مدیران بازمی‌گردد.

وی با تأکید بر اینکه امروز هر عملیاتی که منجر به سرمایه‌گذاری زودبازه و پُربازده باشد مستلزم تخصص‌های بالایی است، عنوان کرد: شناسایی بازار و تعادل در آن و شناخت مباحث مرتبط با عرضه و تقاضا، مستلزم صرف وقت، تحصیل و دانش‌ است.

کاشفی با اشاره به الزامات سرمایه‌گذاری موفق، گفت: نخستین گام در این بحث داشتن دید باز و نگاهی روشن به دور از تنگ‌نظری به سرمایه‌گذار است که متأسفانه در استان همدان این‌گونه‌ نیست.

وی با اشاره به اینکه عدم وجود بازار بومی برای برخی محصولات در استان نیز می‌تواند از دیگر دلایل عدم موفقیت سرمایه‌گذاری‌ها در همدان باشد، ابراز کرد: نخستین قدم سرمایه‌گذار برای آغاز عملیات در یک استان ارزیابی طرح است، به‌طوری که ارزیابی شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی برای سنجش بازار، از اولویت‌های کاری سرمایه‌گذار محسوب می‌شود.

کارشناس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری موفق می‌تواند موتور محرک توسعه استان باشد، خاطرنشان کرد: باید دید در منطقه‌ای همچون استان همدان اگر بخواهیم قطار سرمایه‌گذاری را حرکت دهیم، لوکوموتیو این قطار به کدام بخش متصل می‌شود.

کاشفی با تأکید بر لزوم مشخص بودن لوکوموتیو توسعه در هر استان، اذعان کرد: به‌عنوان مثال در شهری همچون پاریس گردشگری، در نیوریوک بازار‌های مالی و یا در پاناما تجارت لوکوموتیو توسعه محسوب می‌شوند.

وی با بیان اینکه باید دید لوکوموتیو قطار سرمایه‌گذاری استان همدان کدامین از مباحث گردشگری، اندوخته‌های انباشته در بانک‌ها، نیروی انسانی، صنعت و غیره است، اظهار کرد: البته محورهای اصلی توسعه استان در قالب آمایش استانی در 48 جلد مدون مورد بررسی قرار گرفته است، اما در اجرای این طرح‌ها‌‌ موفق نبوده‌ایم.

کارشناس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی با تأکید بر اینکه یکی از این محورها توسعه اقتصادی و خلق ثروت است، افزود: دیگر محور به توسعه اجتماعی استان مربوط می‌شود که بیانگر لزوم برقراری تعادل در سطح شهرستان‌ها جهت ارائه زیرساخت‌ها است.

کاشفی در پایان گفت: عدم توجه به اجرای محورهای توسعه سرمایه‌گذاری به‌عنوان موتور محرک در استان، اصلی‌ترین مانع پیش روی سرمایه‌گذاری است.

اقتصاددانان سرمایه‌گذاری را یکی از مهم‌ترین اهرم‌های پویایی اقتصاد و کلید رشد و توسعه اقتصادی می‌دانند، اما استان همدان به‌دلیل مشکلات موجود که عمدتاً نشأت‌گرفته از موانع اقتصادی، مدیریتی، فرهنگی، اجتماعی و همچینین موانع منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز موانع درونی است، هنوز نتوانسته به‌خوبی در این راستا موفقیت قابل توجهی کسب کند.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، امید است با مورد توجه قرار دادن محورهای از پیش تدوین‌شده توسعه استان منطبق با ظرفیت‌های موجود، مدیران مؤثر در عرصه سرمایه‌گذاری بتوانند با دیدی باز به استقبال سرمایه‌گذاران بومی و غیر بومی رفته و با ارائه منظری درست از داشته‌ها و فرصت‌ها، آن‌ها را برای به‌کارگیری سرمایه‌هایشان در بازار‌های مطمئن سرمایه‌گذاری استان تشویق کنند که این مهم تنها در بسترتخصص، دلسوزی و همت متولیان این بخش محقق خواهد شد.