«شعر نغز»؛ تلاش برای پیوند فارسی‌زبانان، در ایام هجران

سپهرغرب، گروه دُرهای دَری: «شعر نغز» که به‌کوشش پروفسور عبدالنبی ستارزاده منتشر شده، تلاشی است در جهت حفظ هویت و پیوندهای فرهنگی، میان سه کشور فارسی‌زبان ایران، افغانستان و تاجیکستان.

«شعر نغز» که به‌کوشش پروفسور عبدالنبی ستارزاده، رئیس شعبه ادبیات معاصر پژوهشگاه رودکی تاجیکستان، منتشر شده، تلاشی است برای نشان دادن و تحکیم پیوندهای فرهنگی و ادبی میان کشورهای فارسی‌زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان.

کتاب حاضر که توسط نشر آرون و با ترجمه عمرالدین روشن به چاپ رسیده، حاصل سال‌ها مطالعه و حضور مؤلف در انجمن‌های ادبی مختلف بوده است. «شعر نغز» در خود منتخبی از شعر 70 ساله اخیر فارسی‌بانان را دارد و مخاطب فارسی‌زبان را با شعر شاعران این بازه زمانی، در سه کشور فارسی‌زبان آشنا می‌کند. هرچند به‌نظر می‌رسد که در بخش‌هایی از جمله، بخش شعر در ایران، شناخت شاعر محدود به نام‌هایی است که در این سال‌ها، توانسته و مجال یافته‌اند که در خارج از مرزهای ایران نیز شنیده شوند. از این جهت،‌ در «شعر نغز» نام شاعرانی چون پژمان بختیاری، شهریار، رهی معیری، حمیدی شیرازی، شاملو، فریدون مشیری، سیمین بهبهانی، اوستا، اخوان، شفیعی کدکنی، سپانلو، مصدق، قیصر امین‌پور، فروغ فرخزاد و دیگران دیده می‌شود. اگرچه نام تعدادی از شاعران تأثیرگذار معاصر ایران، در «شعر نغز» خالی است، اما به‌نظر می‌رسد؛ یادآوری سروده‌هایی از شاعرانی که نام برده شد، نشان‌دهنده آشنایی مؤلف، با جریان اصلی شعر معاصر است.

در بخش شعر افغانستان نیز مخاطب، با نام و آثاری از خلیل‌الله خلیلی، مایل هروی، ضیا قاری‌زاده، بارق شفیعی، واصف باختری، پرتو نادری، جلیل شبگیر، محمدآصف فکرت، محب بارش، رفعت حسینی، رازق رویین و... آشنا می‌شود.

شعرهای شاعران تاجیک نیز بیشتر محصول دوران گذار تاجیکستان سوسیالیستی به عصر استقلال است که بازتاب تأثیر آن، دگرگونی‌ها و حوادث تلخ و شیرین آن، با تکیه بر عنصر «وطن»، در شعرها مشهود است. مؤمن قناعت، عبید رجب، مستان شیرعلی، قطبی کرام، میرزا تورسون‌زاده، حدیثه، سیدعلی مأمور، دارا نجات، علی‌محمد مرادی، گلنظر، بازار صابر و... از شاعران تاجیکی هستند که در این اثر، از آن‌ها و آثارشان یاد شده است.

در بخشی از یادداشت حسن قریبی، رئیس پژوهشگاه زبان فارسی-تاجیکی، که «شعر نغز» با همکاری او به چاپ رسیده است، درباره این مجموعه می‌خوانیم: اینکه در قرن‌های 13 و 14 ماوراءالنهر، یکی از مراکز تهیه و توزیع دفترهای منتخب اشعار فارسی شد، هر دلیلی داشته باشد، قطعاً بی‌ارتباط با حوادث تاریخی آن دوره نیست. چنان‌که این نهضت، در دوران حکومت بلشویک‌ها در مناطق فارسی‌زبان که بعدها در کشورهای ازبکستان و تاجیکستان پراکنده شدند، دوام یافت و نمونه آن، بیاض شعری است که در نوادر ضیائیه (شریف‌جان مخدوم صدر ضیاء، تهران، سروش، 1377) در دوران انتقال قدرت از امیران مَنغیتیِ بخارا به ارتش سرخ‌ها، از آن یاد شده است.

کتاب حاضر مجموعه‌ای است از منتخب شعر 70 ساله اخیر، به انتخاب استاد ارجمند، پروفسور عبدالنبی ستارزاده، رئیس بنیاد رودکی تاجیکستان، که در ادامه همان سنت «بابایی»، یعنی تهیه و تنظیم منتخب اشعار، در طی سالیان فراهم آمده است.

«شعر نغز» به‌کوشش انتشارات آروَن در 594 صفحه و با شمارگان هزار نسخه، به قیمت 95 هزار تومان منتشر شده است.