لازمه‌ پیشبرد گفتمان انقلاب، وحدت تاکتیکی است یا گفتمانی؟

سپهرغرب، گروه سیاسی: رهبر انقلاب همواره از وحدت به‌عنوان عنصری پیش‌برنده در عدالت و تحقق پیشرفت به‌عنوان شعار دهه‌ چهارم انقلاب اسلامی یاد کرده‌اند. شبهه‌ای که در این خصوص مطرح است آنکه آیا مقصود معظم‌له از وحدت، صرفاً گِرد هم آمدن گروه‌های سیاسی، آن‌هم به‌صورت تاکتیکی بوده و یا آنکه پای مفهومی عمیق‌تر در میان است؟

می‌توان در نقطه‌ مقابل شکاف‌های سیاسی، انواع وحدت گروه‌ها را هم به دو دسته‌ کلی گفتمانی و تاکتیکی تقسیم کرد، باید دانست که صرف تحقق وحدت تاکتیکی، در شرایط کنونی کمکی به پیشبرد گفتمان انقلاب نخواهد کرد و وحدت گفتمانی لازمه‌ کنونی گروه‌های ارزشی است. در این میان آنچه می‌تواند از اساسی‌ترین آسیب‌های این وحدت باشد، بی‌توجهی در تدقیق مبانی گفتمانی وحدت و بعد خطا در تشخیص مصادیق آن است؛ آنچه در زیر می‌آید، برخی مؤلفه‌های گفتمانی لازم برای وحدت است.

1- عدالت‌طلبی

روحیه و اراده‌ مبارزه با فساد، تبعیض و ویژه‌خواری در میان افراد و داشتن برنامه برای تحقق ابعاد ایجابی عدالت، یکی از دقایق این گفتمان است؛ به‌طور مثال اگر چنین مؤلفه‌ای به‌عنوان پایه‌ وحدت در میان فراکسیون‌های رنگارنگ مجلس هشتم وجود داشت، هرگز مسئله‌ای مانند وقف یک‌روزه‌ دانشگاه آزاد در این مجلس به تصویب نمی‌رسید و یا مسئله‌ طرح نظارت بر نمایندگان در عمل، تبدیل به یک مصوبه‌ بی‌اثر نمی‌شد.

یکی دیگر از آسیب‌ها در بین نیروهای ارزشی به‌اصطلاح عدالت‌خواه که عموماً از نگاه قبیله‌گرا نشأت می‌گیرد، محصور کردن ظرفیت عدالت در یک فرد است؛ حتی تا آنجا که پس از اثبات خطاهای متعدد فرد، همچنان آن را «رجایی» و افراد نزدیک به وی را «کشمیری» بنامیم!

2- تحقق گفتمان پیشرفت

عدم برنامه‌ شفاف و عمیق در حوزه‌های مختلف کشور یک اپیدمی برای عموم گروه‌های سیاسی کشور است. پیشرفت را اگر به دو مقوله‌ ابعاد سخت‌افزاری و ظرفیت‌های نرم‌افزاری نظام تقسیم کنیم، جریانی می‌تواند نیازهای آینده‌ انقلاب را برطرف کند که نخست، برنامه‌های واقعی و قابل انجام با توجه به ظرفیت‌های کشور داشته باشد دوم، ابزارهای لازم را در تیم خود داشته و همچنین در مسئولیت‌های قبلی کارنامه‌ روشنی در این باب ارائه داده باشد.

البته آفت این مسئله، نگاه سطحی داشتن به موضوع پیشرفت است که اگر پیشرفت منحصر در مقوله‌های عمرانی و اقتصادی و ساختن فلان سد و بهمان تونل باشد، دولت کارگزاران سازندگی که با نگاه تک‌ساحتی توسعه‌ اقتصادی زمین سبب خسارت‌های بسیاری برای کشور شد، کارنامه‌ای مقبول دارد و به‌طور قطع شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور تکرار دوره‌ کارگزاران و بازگشت تکنوکرات‌مآبان را نمی‌پذیرد.

توجه به بومی‌سازی علوم انسانی، جهت‌دهی به سطوح مختلف آموزش عالی در راستای مسائل اصلی کشور و توجه به ساخت ظرفیت‌های نرم‌افزاری نظام، تمرکززدایی در آبادانی کشور و غیره ازجمله‌ دقایق تحقق پیشرفت است.

3- پایبند و حساس بودن به مسئله‌ آزاداندیشی

تحقق آزادی به‌عنوان گوهری که با صیانت در صدف عقل باید از آن حفاظت شود، یکی از کارویژه‌های بنیادین نظام جمهوری اسلامی است و جریان ارزشی باید پایبند به لوازم و پیامدهای منطقی آن باشد؛ لزوم تحمل مخالف، تعامل با نخبگان جامعه و دانشگاهیانی که ممکن است به برخی روندها و عملکردها نقد داشته باشند، از مؤلفه‌های لازم برای نیل به آزاداندیشی است. ازاین‌رو عملکرد اشخاصی که هیچ انتقادی را برنمی‌تابند و نقدهای هر منتقدی ازجمله متدینین و دانشجویان حزب‌اللهی را با شکایت قضائی و تلاش برای برخورد سلبی پاسخ می‌دهند، باید در شاخص‌گذاری‌های وحدت گفتمانی نیروهای ارزشی مورد بررسی و مداقه‌ جدی قرار گیرد.

4- حرکت در جهت اولویت‌های انقلاب و نه مسائل فرعی دست چندم

در هر زمان برخی اولویت‌ها برای انقلاب و حرکت آن وجود دارد که در مهندسی کلان ارائه‌شده از سوی رهبری، مشخص می‌شود؛ اما برخی افراد اتفاقاً با تابلوی ارزشی، دانسته یا ندانسته با اصلی کردن مسائل فرعی، این اولویت‌ها را لحاظ نمی‌کنند؛ به‌عنوان مثال وقتی در وقایع پس از انتخابات سران فتنه آشکارا از قانون اساسی عبور کردند و مایه‌ امید استکبار و ضد انقلاب شدند، درحالی ‌که استراتژی رهبری شفاف‌سازی در فضای فتنه و تبیین آن توسط خواص و سیاسیون بود، برخی از نیروهای ارزشی! سکوت کرده و عافیت‌طلبی را ترجیح دادند و یا جرم سران فتنه را با یکی از سران قوا برابر دانستند! و یا درحالی ‌که اولویت اصلی کشور مسائل اقتصادی است، برخی با نگاه نقطه‌ای و ضریب دادن بی‌مورد رسانه‌ای به افراد حاشیه‌ای، مسائل اصلی کشور را به غلط تحت‌الشعاع قرار دادند.

      جمع‌بندی

جهت‌گیری آرای عمومی در انتخابات نشان داده است آرای مردم کمتر متأثر از شیوه‌ها و روش‌های تبلیغاتی مرسوم شکل می‌گیرد و هم‌افزایی‌های گفتمانی و سبد آرای هریک از افراد پیروز نشان می‌دهد مردم خود با توجه به دغدغه‌ها و مطالباتشان به سمت‌وسوی کاندیدایی که بیشترین قرابت را با آنان دارد، جذب شده و هریک ستاد انتخاباتی شده و به موتور محرکی برای رأی‌سازی بدل می‌شوند که این در میان توده‌های انقلابی و متدین با توجه به نیت‌های غیر مادی و خالصانه بیش‌ازپیش وجود دارد. با ذکر آنچه رفت به نظر می‌رسد وحدت گفتمانی میان توده‌های مردم براساس موارد یادشده، امری اجتناب‌ناپذیر است، ازاین‌رو گروه‌ها و جریان‌های سیاسی هم اگر موفقیت خود را در عرصه‌ سیاسی کشور می‌خواهند، باید هم‌جهت با مردم در این راستا حرکت کنند.