صداوسیمای رابطه‌ای فرصت‌سوز اقتصادی

پویانمای (انیماتور) همدانی با گلایه از فضای رابطه‌ای حاکم بر صداوسیما، گفت: هرکس رابطه نداشته باشد، پیشرفتی نمی‌کند؛ به‌گونه‌ای که بنده با وجود سابقه 13 ساله و بومی‌سازی دو ابزار وارداتی مهم در عرصه پویانمایی، هنوز حمایت و یا کار ثبت‌شده ندارم.

هدف تمامی کشورهای درحال‌توسعه دستیابی به اشتغال، رفاه اجتماعی و توسعه پایدار به‌منظور برطرف کردن فقر، بیکاری و سعادت انسانی آن جوامع است. ازاین‌رو دولت‌ها با توجه به شرایط زمانی و مکانی موجود، نظریات و الگوهای مختلفی از رشد و توسعه را در دستور کار خود قرار می‌دهند. در این راستا الگوی کارآیی و گسترش تولید پویانمایی ازجمله الگوهای مورد استفاده این کشورها در زمینه‌سازی برای ایجاد اشتغال و جهت‌گیری در مسیر توسعه پایدار محسوب می‌شود.

بر این اساس شرکت‌های تولید پویانمایی از آغاز پیدایش خود در اواسط قرن نوزدهم تاکنون، مسیر پُرفرازونشیبی را گذرانده و توانسته‌اند با تکیه بر ضوابط و اصولی خاص، نظر عموم مردم را به خود جلب کنند و امروزه نقش سازنده پویانمایی در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی به‌خصوص در جوامعی که در این زمینه دارای تشکیلات منسجم‌تری هستند، بیش‌ازپیش احساس می‌شود.

پویانمایی به‌عنوان هنرصنعت، یکی از دریچه‌های مهم برقراری ارتباط با دنیای معاصر و منظری برای نمایش هنر و فرهنگ ملی هر کشور است. هنری که بی‌شک نیازمند دیده شدن از منظر صنعت بوده؛ پویانمایی کشور ما به دلایل مختلفی نتوانسته است به یک تولید صنعتی منتهی شود و ایران از ظرفیت‌های وجودی این رسانه قدرتمند در بخش پویانمایی صنعتی، بسیار کم‌بهره مانده است.

حال آنکه خوشبختانه جوانان این مرزوبوم با خلاقیت و نوآوری هرکدام کارنامه درخشانی را در این عرصه از خود به یادگار گذاشته‌اند که ازجمله این عزیزان می‌توان امید سیفی، جوان موفق پویانمای همدانی را نام برد که توانسته در چندین‌جشنواره بین‌المللی جایگاه پویانمایی ایران را تثبیت کند. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا درخصوص فعالیت وی در این حوزه گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

این پویانمای همدانی با بیان آنکه از زمان کودکی به فضای چگونگی کار با اینترنت و کامپیوتر علاقه داشتم، گفت: یادم هست که 10 یا 11 ساله بودم که یک سیستم رایانه برای خانه خریداری شد.

امید سیفی با بیان اینکه حین بازی رایانه‌ای به کارهایی همچون تغییر فونت و برش‌های بازی علاقه‌مند شده و دنبال الگوبرداری و انجام آن بودم، اذعان کرد: به‌گونه‌ای که در همان سال‌ها (پنجم ابتدایی) از دست خط خودم یک فونت ساختم که قابلیت تایپ در نرم‌افزارهایی همچون ورد را داشت.

وی با تأکید بر اینکه تا آن زمان کلیه نرم‌افزارها تحت نرم‌افزارهای فارسی‌سازی کار می‌شد، عنوان کرد: درواقع باید نرم‌افزار فارسی‌ساز نیز طراحی می‌شد تا بتوان به‌صورت مستقیم در نرم‌افزار ورد تایپ کرد.

سیفی ادامه داد: پس از گذشت چند سال علاقه‌مند به کار تدوین شدم، بنابراین کارم را با آزمون خطا در این بخش آغاز کردم.

وی با تأکید بر اینکه در پیچ‌وخم کار تدوین با پویانمایی آشنا شدم، اذعان کرد: بر این اساس به دنبال پیدا کردن نرم‌افزارهای پویانمایی بودم که با نرم‌افزار «مایا» آشنا شدم؛ اما در آن برهه زمانی نتوانستم نرم‌افراز مایا را با وجود تلاش بسیار و خرید چندین نسخه دی‌وی‌دی برنامه از فروشگاه‌ها، نصب کنم.

این هنرمند خلاق همدانی افزود: پس از ناامید شدن از نصب نرم‌افزار «مایا»، با «تری دی مکس» آشنا شدم و کارم را با آن آغاز کردم.

سیفی با بیان اینکه نرم‌افزارهای قبلی پیچیدگی خاصی نداشتند، عنوان کرد: با ورود به عرصه نرم‌افزارهای پویانمایی‌ به پیچیدگی کار پی بردم.

وی با اشاره به اینکه علاوه‌بر دشواری و پیچیدگی کار با نرم‌افزار کارتی بودن اینترنت نیز کار را کُندتر می‌کرد، خاطرنشان کرد: درواقع در این بخش من آموزشی را دریافت نکردم و بلکه همان‌طور که عنوان شد، کارم را با آزمون و خطا پیش بردم.

این پویانمای جوان همدانی اضافه کرد: با وجود این دشواری‌ها در 15 سالگی موفق به ساخت یک کار کوتاه پویانمایی‌ شدم.

وی با بیان اینکه کار ساخته‌شده را به صداوسیما پست کردم اما خبری از دریافت آن نشد، عنوان کرد: بعد از مدتی از آنجایی که محل کار برادرم در نزدیکی مرکز صداوسیما بود، وی شخصاً اقدام به بردن سی‌دی فیلم کرد.

سیفی با بیان اینکه در آن زمان مسئول پویانمایی صداوسیما مرکز همدان پس از دیدن کار خریدار آن شد، گفت: از برادرم چند سؤال تخصصی پرسیده بود و وی در پاسخ عنوان کرده بود که کار پویانمایی انجام‌شده متعلق به برادرم است، پس از من خواستند تا به صداوسیما بروم.

وی افزود: پس من به صداوسیما همدان مراجعه کردم و زمانی که مسئول پویانمایی مرا دید، پس از برانداز کردنم گفت «برو»؛ بعد شنیدم که به بردارم گفته بود مگر صداوسیما مهد کودک است؟

سیفی با بیان اینکه با وجود آن ناملایمات همچنان در این عرصه مشغول به‌کار بودم تا اینکه 18 ساله شدم، خاطرنشان کرد: در آن سال کار کوتاه دیگری ساختم که در یکی از جشنواره‌ها حائز رتبه برتر شد.

این پویانمای موفق افزود: این موفقیت منجر به آن شد که مرکز همدان از من دعوت به همکاری کرد.

این هنرمند همدانی با بیان آنکه پس از گذشت سه سال از فعالیت در صداوسیمای مرکز همدان یک روز مسئول روابط عمومی صدایم زد و یک سی‌دی پیش رویم گرفت و گفت: شما که در عرصه پویانمایی تبحر دارید، ببیند این کار ارسالی از کیفیت لازم برخوردار است که از سازنده آن دعوت به همکاری کنیم.

سیفی با بیان اینکه با دیدن نام خود روی سی‌دی تعجب کرده و به اتاقم مراجعه کردم تا از محتوای آن اطلاع پیدا کنم، افزود: جالب است بدانید این سی‌دی همان فیلم کوتاهم بود که سال‌ها پیش به بهانه سن کم من، مورد بی‌مهری صداوسیمای مرکز همدان قرار گرفت.

این هنرمند پویانمای همدانی با بیان آنکه درحال حاضر چیزی حدود 13 سال است که در مرکز صداوسیمای همدان مشغول به‌کار هستم، عنوان کرد: درخصوص موفقیت‌هایی که طی این سال‌ها داشتم، تنها به سه کار کوتاه اخیر خود اشاره می‌کنم.

وی ادامه داد: فیلم کوتاه «من یک درخت هستم» با موضوع محیط‌زیست خوشبختانه تاکنون به 33 جشنواره بین‌المللی در چهار قاره جهان راه یافته است.

سیفی با بیان آنکه این کار کوتاه دوبار در جشنواره‌های بین‌المللی کشور آمریکا اول شده است، عنوان کرد: جالب‌تر اینکه یکی از این رتبه‌ها ازطریق نظرسنجی مردمی صورت پذیرفته و با وجود اینکه از کشور ما به‌دلیل تحریم امکان شرکت در نظرسنجی نبود، بازهم حائز رتبه نخست شده است.

وی با بیان آنکه با موفقیت در این جشنواره از دیگر کار کوتاه من حمایت مالی به‌عمل آمد، اذعان کرد: این کار کوتاه به فینال جشنواره‌های اسلونی، پرتغال و نیجریه نیز راه پیدا کرده است.

سیفی با بیا آنکه این فیلم کوتاه اخیراً نیز در جشنواره ایندی پندنتگ انگلستان در دو بخش دانشجویی و فیلم کوتاه نامزد دریافت جایزه گالا شد، خاطرنشان کرد: همچنین راه‌یابی این فیلم به جشنواره زاگرب به‌عنوان مکتب پویانمایی جهان از اهمیت بالایی برخوردار است.

این هنرمند پویانما افزود: فیلم کوتاه بعدی با عنوان «چرخ‌دنده» نیز به 12 جشنواره بین‌المللی راه یافته است.

سیفی با بیان آنکه این فیلم در جشنواره مکزیک مقام نخست را به خود اختصاص داد، ابراز کرد: این فیلم ارتباط مستقیم با حوزه فناوری و شعار سال (جهش و رونق تولید) دارد.

وی با بیان اینکه فیلم کوتاه «چشم» نیز در ارتباط با اهدای عضو ساخته شده، گفت: این فیلم جدید به‌تازگی به جشنواره بین‌المللی آمریکا راه یافته است.

این هنر همدانی درخصوص چگونگی حمایت‌ها از فعالان این بخش بیان کرد: درنظر بگیرید که بنده 13 سال از بهترین سال‌های عمرم را در صداوسیمای مرکز استان همدان مشغول به کار بوده و هستم، در این بازه زمانی از هیچ کاری در عرصه خلاقیت و نوآوری فروگذار نکردم.

سیفی با اشاره به اینکه یکی از کارهایی که طی سال‌ها انجام دادم طراحی موشن کپچر بود، گفت: در سال 1390 ایده اولیه طراحی موشن کپچر بومی برنامه‌ریزی شد و در سال 1391 نمونه‌های اولیه این موشن کپچر را تولید کردم.

وی افزود: این روند در سال 1396 با سرعت قابل توجهی درپیش گرفته شد تا اینکه در 17 تیرماه 1398 از طراحی و ساخت آن سیستم موشن کپچر بومی با حضور دکتر فاطمی، رئیس سیمای استان‌ها و جمعی از مدیران مرکز رونمایی شد و به بهره‌برداری رسید.

سیفی خاطرنشان کرد: سیستم موشن کپچر بومی مرکز همدان قادر است حرکات بدن و صورت را با کیفیت بسیار بالا ضبط کند.

وی افزود: از ویژگی‌های این سیستم می‌توان به ضبط حرکات سه بازیگر به‌صورت هم‌زمان، اعمال هم‌زمان و زنده حرکات بدن و صورت روی کاراکترهای رایانه‌ای (با این روش بازیگر به‌راحتی حرکات خود را بر روی شخصیت‌ها مشاهده می‌کند)، نویزگیری خودکار، حساس بودن بالا در شناسایی حرکات صورت حتی پلک زدن، اعمال حرکات ضبط‌شده در کاراکترهای دوبُعدی و کات‌اوت سه‌بُعدی با قابلیت چرخش 360 درجه اشاره کرد.

سیفی با بیان آنکه این سیستم قابلیت خروجی فایل‌های رایج نرم‌افزارهای پویانمایی را دارا است، اذعان کرد: از یکی دیگر از ویژگی‌های این سیستم می‌توان به نوع ضبط حرکات اشاره کرد که هیچ‌گونه سنسوری بر بدن بازیگر وصل نمی‌شود و وی قادر است با آزادی عمل بیشتر به حرکات خود بپردازد.

وی ادامه داد: این درحالی است که سیستم‌های موشن کپچر موجود در کشور وارداتی بوده و برای خرید آن‌ها هزینه‌های بسیار بالایی صرف شده است.

سیفی خاطرنشان کرد: موشن کپچر استان همدان دارای طراحی کاملاً بومی است و هزینه بسیار پایین‌تری نسبت به موشن کپچرهای خارجی دارد؛ ازلحاظ کیفیت نیز با آن‌ها برابری می‌کند، اما با وجود وعده‌ها هیچ‌گونه حمایتی برای تولید و استفاده از آن در صداوسیمای استان‌ها نشد و این درحالی است که سال 93 ضرغامی در بازدیدی که از مرکز داشت، وعده خرید محصول را داد و حتی وعده تبدیل همدان به پایلوت جلوه‌های ویژه داده شد، زیرا بنده در این بخش نیز نرم‌افزارهایی را طراحی کردم.

سیفی با بیان اینکه طراحی ابزار بومی اسکنر تری‌دی نیز از دیگر کارهایی است که انجام داده‌ام، گفت: این ابراز امکان اسکن فرد را به‌صورت کامل فراهم می‌کند، به‌گونه‌ای که در نسخه خارجی آن این مهم از طریق 800 دوربین بر روی یک فرد انجام می‌پذیرد.

این هنرمند با اشاره به آنکه نسخه بومی این ابزار امکان اسکن یک شهر را نیز فراهم کرده است، تأکید کرد: با توجه به آنچه گفته شد، بنده از هیچ تلاشی طی این سال‌ها فروگذار نکرده‌ام، اما هنوز حتی یک کار نیز در این مرکز به نام بنده ثبت نشده است!

وی با بیان اینکه کلیه پیشرفت‌ها در صداوسیما رابطه‌ای است، خاطرنشان کرد: موفقیت‌های کسب‌شده در سه فیلم کوتاه نیز با هزینه شخصی بوده و بعدها برای تأمین هزینه سفر مجبور شدم این فیلم‌ها را به مرکز همدان بفروشم.

این پویانمای همدانی ادامه داد: از آنجایی که بازار هدف پویانمایی تنها در دو بخش صداوسیما و بخش خصوصی خلاصه می‌شود، اگر در عرصه صداوسیما رابطه و پارتی داشته باشی، به همه‌چیز می‌رسی و در غیر این صورت هیچ‌گونه پیشرفتی نخواهی داشت.

سیفی با انتقاد از فضای رابطه‌ای حاکم بر صداوسیما، گفت: به‌جرأت می‌توانم بگویم طی این سال‌ها افرادی را دیده‌ام که به‌خاطر رابطه هنوز از راه نرسیده، پیشرفت صدساله را یک‌شبه داشته‌اند.

وی با بیان اینکه تا چند سال پیش یعنی پیش از دستور رهبری مبنی بر لزوم حمایت از بحث پویانمایی شاهد هیچ‌گونه رونقی در این آن نبودیم، افزود: در پی تأکیدات مقام معظم رهبری طی سه سال گذشته جشنواره ملی پویانمایی در کشور کلید خورد که مرحله نخست آن نیز در همدان بود، اما این جشنواره نیز رابطه‌ای است.

این هنرمند همدانی با اشاره به آنکه جشنواره مذکور بیشتر مصداقی از مراسم ختم این هنرصنعت است، گفت: درنظر بگیرید به‌خاطر رابطه‌بازی طی دو دوره برگزارشده از جشنواره به یک کار دو بار جایزه داده شده است و یا اینکه به سطحی‌ترین کارهای پویانمایی جوایزی در بخش‌های کارگردانی داده می‌شود که به‌هیچ‌وجه با کار ارائه‌شده هم‌خوانی ندارد!

وی با بیان آنکه این‌روزها بردن سوغات برای داوران جشنواره جای کیفیت کار را گرفته است، اذعان کرد: در نبود رابطه فیلم کوتاه چرخ‌دنده با وجود راه‌یابی به 12 جشنواره و هم‌خوانی با شعار سال، به‌لحاظ محتوا در این جشنواره حائز رتبه نشد.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، متأسفانه با وجود ظرفیت بالا در عرصه نوآوری در رشته‌هایی همچون پویانمایی که این‌روزها می‌تواند بنا به تقاضا در بازار به بازویی قوی در اقتصاد استان‌هایی همچون همدان بدل شود، شاهد کُند بودن حرکت هستیم. زیرا افراد متبحر همان‌گونه که گفته شد، در حصار رابطه کنار گذاشته می‌شوند که نتیجه‌ای جزء دل‌سردی و کم‌رونقی را در این هنرصنعت در پی نخواهد داشت.