ثمره اهمیت به معادن همدان، اشتغال‌زایی و فقرزدایی

رحیم مرتضایی بیان کرد: مسئله کمبود نقدینگی، فقدان حمایت مالی نظام بانکی از بخش معدن و فشارهای ناشی از این مسئله، امکان پویایی معدن در جهت هماهنگ کردن خود با تحولات اقتصادی را از آن گرفته است. در کنار این موضوع با وجود تأکید مؤکد دولت و بانک مرکزی، عدم قبول اسناد و پروانه‌های معدنی به‌عنوان وثیقه و تضمین تسهیلات بانکی یکی دیگر از مشکلاتی بوده که در این زمینه گریبان‌گیر صنایع معدنی شده است.

وی مطرح کرد: پرداخت حق‌الارض قبل از اکتشاف و مرحله گواهی کشف تصمیم کاملاً غیر کارشناسی است، چراکه هنوز برای بهره‌بردار ذخیره معدنی آن محدوده مشخص نیست و نمی‌داند سرمایه‌گذاری در آن معدن بازدهی دارد یا خیر؟ بنابراین پرداخت حق‌الارض در این مرحله از معدن‌کاری اصلاً منطقی نیست.

این مقام مسئول موضوع محیط‌زیست و منابع طبیعی را بسیار مهم دانست و تأکید کرد: نبود یک سازمان مشاوره‌ای در این زمینه باعث شده مسئولان دو نهاد مهم مذکور موضوع را فقط به‌صورت سیاه و یا سفید درنظر بگیرند، حال آنکه می‌توان با نگاهی دقیق‌تر و ارائه راه حل هم معدن‌کاری کرد و هم به حفظ محیط‌زیست اندیشید.

رئیس خانه معدن استان همدان خاطرنشان کرد: واگذاری امور مختلف زیست‌محیطی به مردم و تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان برای ارائه مشاوره در این زمینه می‌تواند تأثیرات خوبی به همراه داشته باشد.

مرتضایی با بیان اینکه توجه به دو موضوع معدن و توریسم در استان همدان می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بیشتر استان باشد، گفت: ژئوتوریسم می‌تواند سهم مهمی در کاهش میزان فقر نواحی دورافتاده و همچنین روستاها داشته باشد و با گشودن قلمروهای جدید استعداد بالقوه‌ای برای جذب گردشگر حاصل می‌کند.

وی ادامه داد: با توجه به بکر بودن استان همدان ازلحاظ میراث طبیعی، پدیده‌های جذاب طبیعت‌گردی، پیشینه بسیار دیرینه و تنوع معدن‌کاری (به‌ویژه معدن‌کاری فلزی) و استخراج کانی‌های قیمتی، شناسایی و بها دادن به پدیده‌های ژئوتوریسمی در استان جهت اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی کنار بهره‌برداری از معادن امری اجتناب‌ناپذیر بوده که درحال حاضر پهنه‌های ژئوتوریسمی متعددی در استان همدان شناسایی شده است.

این مقام مسئول با تأکید بر اینکه از مجموع بیش از یک‌هزار نفر افراد تحصیل‌کرده عضو سازمان نظام مهندسی استان تنها 250 نفر در بخش معادن درحال فعالیت هستند، اعلام کرد: عدم بهره‌گیری از متخصصان جوان در بخش اکتشاف، نبود سازوکار مناسب برای استفاده از آن‌ها و نیز نبود تجهیزات و فناوری‌های روز باعث این عقب‌ماندگی‌ها شده است.

مرتضایی یادآور شد: تا امروز متکی به سازمان زمین‌شناسی بوده‌ایم و چنین پتانسیلی را در اختیار نداشته‌ایم؛ بنابراین پیشنهاد ما برای اشتغال‌زایی در بخش معدن واگذاری بخش عمده‌ای از اکتشافات کشور به سازمان‌های نظام مهندسی استان‌ها است، در این صورت بخش قابل توجهی از این سرزمین شناسایی شده و تعداد قابل توجهی نیز به‌کار گمارده می‌شوند.

وی همچنین با اشاره به اینکه تمامی علوم آموزشی، رشته‌های دانشگاهی و نیز سرفصل دروس درحال تدریس در مراکز علمی مربوط به دهه‌های گذشته است، گفت: وقت آن رسیده کمیته‌ای از صنعتگران، معدن‌کاران و دانشگاهیان این روال نامأنوس با صنعت و معدن را تغییر دهند، چراکه جای فناوری و بهره‌گیری از علوم روز در صنایع و معادن ما خالی است.

مرتضایی با تأکید بر اینکه بخش معدن با توجه و برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند نقش مهمی را در استراتژی‌های فقرزدایی بازی کند، خاطرنشان کرد: بخش معدن قادر است به‌عنوان محرکی قوی در توسعه بخش خصوصی مورد استفاده قرار گیرد. اشتغال در معادن منطقه‌ای است و از طرفی معادن ایران در نقاط محروم و دور از شهرها و امکانات رفاهی قرار دارند، درنتیجه اشتغالی که معادن در این مناطق ایجاد می‌کنند، عملاً منجر به توازن منطقه‌ای در کشور می‌شود و اگر این اشتغال به‌وجود نیاید، مهاجرت به سمت شهرها و مشکلات اجتماعی و منطقه‌ای به‌وجود خواهد آمد.

وی در پایان بیان کرد: براساس برآوردهای کارشناسی یک شغل بالادستی معدنی می‌تواند در طول زنجیره ارزش خود 17 شغل ایجاد کند که از این تعداد پنج شغل مستقیم و 12 شغل غیر مستقیم ایجاد می‌شود. هرچند بخش معدن و صنایع معدنی سرمایه‌بر بوده، اما شغلی که ایجاد می‌کند، بسیار پایدار و تخصصی است که این موضوع در اقتصاد نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.