هزینه سفر با تاکسی‌های اینترنتی واقعا گران است؟

«اقتصاد کشور در شرایطی گرفتار معضل کرونا شده است که هم در سطح داخلی با انواع چالش‌ها و نااطمینانی‌ها مواجه است و هم به واسطه شرایط تحریمی، در فضای بین‌الملل با محدودیت‌های متعددی مواجه است.» همچنین «برخی کارشناسان اعتقاد دارند شیوع کرونا و روند رو به گسترش این بیماری در سطح جهان، ضمن بر هم زدن بسیاری از معادلات و پیش‌بینی‌ها، از تحمیل شرایط سخت‌تر بر اقتصاد کشور حکایت دارد.»؛ این‌ها بخش‌هایی از گزارشی است که خبرآنلاین روزهای ابتدایی فروردین ماه سال جاری با عنوان «اقتصاد ایران به کدام سمت می‌رود» منتشر کرد.

حالا چیزی حدود 6 ماه از زمان انتشار این مطلب می‌گذرد و وضعیت اقتصادی طبق پیش‌بینی‌ها روند رکودی شدیدی را از سر می‌گذراند. اوضاع در بورس بهم ریخته، نوسان قیمت نفت، بی‌ثباتی شدیدی در بازار ایجاد کرده، بسته شدن مرزها و بهم‌ریختگی صادرات و واردات تبعات سنگینی برای بسیاری کسب‌وکارها به همراه داشته و گرانی هم که سر خط خبرها بیداد می‌کند. شبکه‌های اجتماعی پُر از واکنش‌های کاربران به گرانی مواد غذایی است و تامین مایحتاج روزانه به معنای واقعی کلمه، حتی برای بسیاری از اقشار متوسط جامعه سخت و در موارد زیادی ناممکن شده است. این یعنی کشور بر مدار اوضاع بد اقتصادی می‌گذرد و در این میان، گرانی در تک‌تک محصولات موجود در سبد خرید خانواده به چشم می‌آید.

در میان این گرانی‌ها و گلایه‌ها، یکی از مواردی هم که هر از گاهی مطرح می‌شود نرخ تاکسی‌های اینترنتی است که به اعتقاد مسافران مثل سابق مقرون به صرفه نیست. آن‌طرف راننده‌ها هم معتقدند که با این وضعیت گرانی بنزین و افزایش قیمت لوازم جانبی خودرو، قبول درخواست مسافران با نرخ پایین اصلا نمی‌ارزد. این‌جاست که اگر یک حساب سرانگشتی ساده کنیم و قیمت متوسط هر سفر ‌با تاکسی‌های اینترنتی را با نرخ تورم جاری در هزینه‌های زندگی مقایسه کنیم، می‌بینیم که اوضاع آنقدر هم تیره و تار نیست. طبعا هر کاربری در نقش مسافر تمایل دارد با کمترین هزینه ممکن سفرش را به انجام برساند و آن‌طرف هر راننده‌ای هم بین مبدا و مقصد جابه‌جا می‌شود تا درآمدزایی کند.

سیستم قیمت‌گذاری در اسنپ اما فارغ از سلیقه راننده و مسافر، پویاست. همان‌طور که چندی پیش علیرضا قنادان، مدیرعامل سازمان تاکسی‌رانی تهران اعلام کرد:« تاکسی‌های اینترنتی در نرخ‌گذاری و تعیین کرایه می‌توانند از نرخ پویا استفاده کنند به طوری که در زمان‌های خاص که ترافیک بیشتر یا وضعیت جوی نامناسب است، کرایه بیشتری از مسافر دریافت کنند»؛ این یعنی قیمت هر سفر بر اساس یک سری فاکتورهای کلی ارزیابی می‌شود و این‌طور نیست که تمایل راننده یا مسافر دخلی در آن داشته باشد.

فرید شهابی، مدیر تجاری اسنپ، درباره سیستم قیمت‌گذاری پویا این‌طور توضیح می‌دهد:«سیستم قیمت‌گذاری اسنپ پویاست و قیمت در هر سفر بر اساس 4 فاکتور قیمت پایه، مسافت سفر، مدت زمان سفر و نسبت عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. از آنجایی که نسبت عرضه و تقاضا یکی از اهرم‌های تعیین قیمت است زمانی که میزان تقاضا از عرضه پیشی بگیرد قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند و افزایش قیمت فعلی به همین دلیل اتفاق افتاده است.» او همچنین درباره دلیل افزایش کرایه‌ها توضیح می‌دهد که «افزایش قیمت‌ها به طور مستقیم متاثر از افزایش قیمت بنزین نبوده است. در یک سال اخیر با افزایش چشمگیر قیمت خودرو، لوازم یدکی و در مجموع استهلاک خودرو مواجه بودیم و دور از ذهن نیست که فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی با کرایه‌های قبلی برای کاربران راننده صرف اقتصادی نداشته باشد.»

طبعا اما همیشه هر عددی به عنوان قیمت روی صفحه راننده و مسافر ظاهر می‌شود، مورد رضایت یکی و مخالفت دیگری است. قیمت اگر پایین باشد، برای راننده نمی‌ارزد و اگر گران باشد برای مسافر. شاید راه بهتر و مقایسه درست‌تر این باشد که هر کدام از طرفین ماجرا وقتی می‌خواهند درباره قیمت اظهارنظر کنند، خودشان را جای دیگری بگذراند. مسافر با دیدن قیمت این را در نظر بگیرد که هزینه سفر در مقایسه با دیگر هزینه‌هایی که هر روز در خرید مایحتاج روزانه‌ می‌پردازد، چقدر افزایش داشته. آیا همین حالا در مقایسه با چند ماه گذشته، هزینه یک خرید ساده از سوپرمارکت محل ثابت مانده است؟ قیمت خانه و ماشین چطور؟ اجاره‌ها تغییر نکرده؟ اگر خودش هم جای راننده بود، برایش می‌صرفید که با هزینه کمتر درخواست‌های سفر را قبول کند؟ آن‌طرف راننده هم وقتی پیام درخواست مسافر را می‌بیند، خودش را جای او بگذارد که در این عالم گرانی و نگرانی از وضعیت ناامیدکننده اقتصادی پیش‌رو، هر مسافری چقدر توان مالی دارد که بخواهد هزینه‌ بیشتری برای رفتن از مبدا به مقصدش بپردازد؟