نمایی از ابعاد شخصیتی پیامبر رحمت و مهربانی

اعلام برائت از دشمنان پیامبر (ص) وظیفه هر مسلمانی است/ مراجع و بزرگان دینی وظیفه سنگین تری دارند

سپهرغرب، گروه اندیشه- سمیرا گمار :یکی از دلایلی که ماه ربیع‌الاول در بین مسلمانان به ماه شادی و سرور معروف است اینکه میلاد پیامبر اکرم (ص)، امام صادق (ع) و آغاز امامت حضرت مهدی (عج) در این ماه واقع شده‌اند.

میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات درباره ماه ربیع الاول می‌نویسد: «این ماه همان‌گونه که از اسم آن پیداست بهار ماه‌ها است، به‌جهت اینکه آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه، ذخایر برکات خداوند و نورهای زیبایی او بر زمین فرود آمده است. زیرا میلاد رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در این ماه است و می‌توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین، رحمتی مانند آن بر زمین فرود نیامده است زیرا برتری این رحمت بر سایر رحمت‌های الهی مانند برتری رسول خدا بر سایر مخلوقات است.»

رهبر معظم انقلاب هم در سال ۱۳۹۱ در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی درباره ماه ربیع الاول فرمودند: بعضی از اهل معرفت و اهل سلوک معنوی معتقدند که ماه ربیع‌الاول، به معنای حقیقی کلمه، ربیع حیات است، ربیع زندگی است؛ زیرا در این ماه، وجود مقدس پیامبر گرامی و همچنین فرزند بزرگوارش حضرت ابی‌عبداللّه جعفربن‌محمدالصّادق ولادت یافته‌اند و ولادت پیغمبر سرآغاز همه‌ برکاتی است که خدای متعال برای بشریت مقدر فرموده است. ما که اسلام را وسیله‌ سعادت بشر و راه نجات انسان می‌دانیم، این موهبت الهی مترتب بر وجود مبارک پیغمبر است که در این ماه اتفاق افتاد. حقیقتاً باید این میلاد عظیم را مبدأ همه‌ برکاتی دانست که خدای متعال جامعه‌ بشری را، امت اسلامی را، پیروان حقیقت را به آن سرافراز کرده است.

با این وصف آنچه در ادامه می‌خوانید خوانشی از برخی ابعاد اخلاقی و رفتاری پیامبر رحمت و مهربانی حضرت محمد (ص) در گفتگوی خبرنگار سپهرغرب با حجت الاسلام مهدی رستگار یکی از اساتید حوزه علمیه است که خواهد آمد؛

*نیاز جامعه به خوانش ابعاد رفتاری پیامبر رحمت و مهربانی

حجت الاسلام مهدی رستگار با بیان اینکه در وصف نبی اکرم (ص) صفات بسیاری برشمرده‌اند که تمسک و الگوگیری از هر یک می‌تواند راهگشای زندگی هر یک از ما در زندگی امروز باشد به بیان برخی از ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی رسول گرامی اسلام (ص) پرداخت. چراکه جامعه امروز ما بیش از هر زمان دیگری محتاج سنت و رفتار محمدی (ص) است.

*دائم‌الفکر بود

وی با اشاره به اینکه یکی از اوصاف رسول اکرم (ص) یعنی «دائمُ الفکر» بودن حضرت، عنوان کرد: در آیات بیشماری از قرآن کریم اهل فکر و تدبر بودن با عباراتی نظیر یتفکرون، یتدبرون، تعقلون و تشعرون مورد تاکید قرار گرفته است؛ پیامبر (ص) نیز این‌گونه بود و پیوسته فکر می‌کرد.

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: حضرت امیر علیه‌السلام می‌فرمایند: ساعتی کوتاه اندیشیدن، از عبادت طولانی بهتر است. حال باید دید چه تفکری مقصود اهل‌بیت (ع) است؟ قاعدتا تفکری که نتیجه‌بخش بوده و برای انسان نفع اخروی، دنیوی یا منفعت عمومی داشته باشد، بررسی آرا و افکار حضرت رسول صلی الله علیه و آله هم مؤید همین مسئله است.

*سخن نمی‌گفت مگر در وقت نیاز

حجت الاسلام رستگار با اشاره به «طَویلُ السَّکت»بودن حضرت متذکر شد: پیامبر رحمت صلی‌الله علیه و آله و سلم به مدت طولانی سکوت می‌کرد، سکوتی برخاسته از تفکر، ایشان سخن نمی‌گفت مگر وقتی نیاز بود و از سخنان لغو و بیهوده به فرموده قرآن اعراض می کرد.

وی یادآوری کرد: در ادامه فرموده اند «لایَتَکَلَّمُ فی غَیرِ حاجَةٍ» حضرت به همان مقدار که نیاز بود سخن می گفت. باید به این نکته توجه کنیم که حرف زدن ما برای ایجاد مشغولیت نباشد، جایی که نیاز نیست سکوت کردن را ترجیح دهیم  در روایت هم داریم در جایی که فایده ای باشد مومن حرف می زند. در این سکوت، تفکر و تدبر برای انسان حاصل می شود.

*غمگین بود اما نه غم دنیا؛ غمی پیوسته در قلبش داشت

این استاد حوزه علمیه تاکید کرد: یکی دیگر از صفات پیامبر را «مُتِواصِلُ الأحزانِ» گفته‌اند؛ یعنی حضرت پیوسته محزون بود؛ این حزن نه به معنای غمی که با عبوس بودن همراه باشد، بلکه همان حزنی است که در کلام مولا امیرالمومنین در نهج‌البلاغه هم آمده است که در اوصاف متقین فرموده‌اند «قلوبهم محزونه» حزنی که با یاد خدا و قیامت در دل انسان ایجاد می‌شود و انسان را از غفلت دور می‌کند.

حجت الاسلام رستگار اضافه کرد: به گواه « اِلقَ أخاكَ بِوَجهٍ مُنبَسِطٍ» سرور و بشاشیت در چهره مبارک حضرت رسول (ص) دائما پیدا بود و تبسم همیشگی بر لب داشت اما قلب حضرتش پیوسته محزون بود وغم داشت.

* ما یادمان نمی‌رود چقدر برایمان زحمت کشیده‌اید

وی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از صفات حضرت را «لِیسَت لَهِ راحةٌ» ذکر کرده‌اند که یکی از مهم‌ترین و بارزترین ویژگی‌های پیامبر (ص) بوده و اتفاقا در دنیای کنونی ما خیلی حائز اهمیت است؛ پیامبر اکرم (ص) راحت‌طلب و عافیت‌خواه نبود؛ هر جا هر کاری لازم بود انجام می‌داد، چه در تلاش برای امور خود و چه در اهتمامی که برای بندگان خدا داشت.

این کارشناس مسائل دینی ادامه داد: الان خیلی از ما توقع داریم با یک جا نشستن رزق و روزی عاید ما شود؛ اما باید بپذیریم این طور به جایی نمی‌رسیم! حضرت در همه امور خود از عبادت، ارشاد و راهنمایی مومنان و امور فردی گرفته تا مسائل سیاسی و جنگ و... پیوسته تلاش می‌کرد؛ به دنبال راحت‌طلبی نبود و آن‌طورکه از سیره حضرت برمی‌آید همیشه به دنبال کاری بود که برای اجتماع نفع داشته باشد.

حجت الاسلام رستگار افزود: الان هم می توان با تمسک و الگوگیری از این ویژگی پیامبر اکرم (ص) در به دست آوردن نعمت و کسب روزی تلاش کرد؛ با نشستن در یک گوشه و غر زدن چیزی نصیب انسان نمی شود، اگر ما طالب نعمت و راحتی همستیم باید به سراغ شغلی برویم که با تولید و کسب درآمد همراه باشد تا نفعی به خود و جامعه ما برسد. نمی‌شود یک گوشه دنج نشست و عافیت‌طلب بود، نبی‌مکرم اسلام اهل راحت‌طلبی نبودند.

*هیچ کس در مقابلس احساس سختی نمی کرد

وی با تاکید بر «کانَ یُؤَلِّفُهُم و لایُنَفِّرُهُم» تشریح کرد: این خلق نبوی می‌تواند برای ما درس بزرگی داشته باشد؛ حضرت با مردم با انس و الفت برخورد می‌کرد و با آنان دوستی و برادری داشت، از کسی کینه به دل نگرفته و با افراد مدارا می‌کرد. در احوالات مرحوم آخوند ملاعلی معصومی همدانی هم آمده است که می‌فرمود «مرنج و مرنجان» انسان خوب است این طور باشد دیگران را دوست و برادر خود بداند و با آنها رفیق و مالوف باشد.

این استاد حوزه ادامه داد: انسان وقتی اهل ر فق و مدارا باشد، کینه که نداشته باشد، دعایش زودتر به اجابت می رسد و انسان کینه‌ای کمتر توفیق دعا کردن پیدا می‌کند. اگر کسی بدی کرد بگذر، وقتی تو بقیه را ببخشی خدا هم تو را راحت‌تر می‌بخشد و از خطابت چشم‌پوشی می‌کند.

*کسی را دست خالی رد نمی کرد

حجت الاسلام رستگار گفت: از دیگر ویژگی‌های پیامبر این گونه آمده است که «مَن سَألَهُ حاجَةً لَم یَرجِع إلا بِها أو بِمَیسورٍ مِنَ القَولِ» اگر کسی نیازی داشت حضرت حتما این نیاز او را برآورده می کرد یعنی تا سائل راضی نمی‌شد راهی‌اش نمی‌کرد، حال سوال این است که آیا همیشه برای رسول الله (ص) مقدور بود در همین فراز آمده «أو بِمَیسورٍ مِنَ القَولِ» اگر هم مقدور نبود حضرت با یک قول آرام و لین و مهربانی و لطافت سائل را راهی می‌کرد.

وی یادآوری کرد: گاهی سائلی به ما مراجعه می‌کند ممکن است دستمان خالی باشد اما خوب است که او را با قولی آرام و لین راهی کنیم، حضرت رسول (ص) حاجت و نیاز دیگران را رفع می کرد، ولو با برخورد گرمی. این نکات درس های بسیاری برای ما دارد که به کار بستن آن می تواند مسیر زندگی ما را تغییر دهد.

*رفتارش پدرانه بود

این کارشناس مسائل دینی ادامه داد: در اوصاف وجود مقدس نبی اکرم (ص) آمده «و صارَ لَهُم أباً» وجود نورانی حضرت رسول (ص) برای مردم پدر بود؛ این فراز را خوب است مسئولان و کسانی که در حکومت اسلامی است، الگوی خود قرار دهند و نگاه آن‌ها در جامعه نسبت به مردم و زیردستان خود پدرانه باشد. «پدر» دغدغه فرزندان خود را دارد، بر او دلسوز است، اگر فرزند خطایی کند می بخشد، راهنمای اوست، گرفتاری های فرزند خود را رفع می کند و مشغله اش موفقیت و آرامش و آسایش فرزندان خود است. این خیلی مهم است که نبی اکرم (ص) با آن همه عظمت جنین نگاهی به مردم داشته است.

*به دنبال مردم می رفت تا درد آنها را مداوا کند

حجت الاسلام رستگار اظهار کرد: «سَهِلُ الخُلق» ویژگی دیگر پیامبر (ص) بود؛ به این معنی که حضرت وقتی با مردم برخورد می کرد زود ارتباط می گرفت غیر قابل دسترس و با تکلف نبود، مردم از او راضی بودند و نزد حضرت دچار سختی نمی شدند، در روایتی آمده است که حضرت حتی در جمع نگاهشان را با عدالت تقسیم می کردند طوری که برداشت هر کس این طور بود که او محبوب‌ترین فرد نزد پیامبر (ص) است. یا در مورد وجود مقدس پیامبر (ص) داریم «طَبِيبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ» حضرت طبيب بود؛ اما نه آن‌چنان‌که منتظر باشد تا بیمار به سراغش آید. بلکه براى درمان بيماران همواره در حرکت بود؛ مَثَل امام مثل کعبه است و مردم باید به سراغ او بروند اما پیامبر (ص) مثل طبیبی بود که خودش به سراغ مردم می رفت و دردهای اعتقادی و روحی آنها را درمان می کرد.

*میلاد پیامبر (ص) هیمنه عالم ماده را به هم ریخت

وی در بخش دوم سخنان خود با اشاره به حوادثی که در هنگام میلاد پیامبر (ص) در جهان افتاد تصریح کرد: شکستن طاق کسری، خاموش شدن آتشکده فارس، خشک شدن دریاچه ساوه و شکسته شدن ایوان مدائن از حوادثی است که ذکر شده حال ممکن است این سوال پیش بیاید که این نشانه‌ها و حوادث چه اهمیتی دارد؟

این استاد حوزه علمیه اضافه کرد: علاوه بر برکات معنوی میلاد پیامبر اسلام (ص) این حوادث هیمنه ماتریالیست‌ها و کسانی که صرفا به عالم ماده اتکا می کردند را دچار تزلزل کرد و نشان داد اگر خداوند اراده کند آنها نمی توانند در برابر اراده الهی بایستند. این نشانه ها به نحوی معجزه محسوب می شوند چراکه خرق عادت بوده و برتری اراده الهی را می رساند که عالم ماده از بین رفتنی است و دین و معنویت و عقلانیت است که باقی می ماند. تا آن زمان کسی گمان نمی کرد در این اسباب و وسایل مادی که بشر به آن تکیه کرده خللی راه یابد.

*اهانت سران کفر علیه آنان تمام خواهد شد

حجت الاسلام رستگار در بخش پایانی سخنان خود نیز با اشاره به حوادث اخیر در اهانت رئیس جمهور فرانسه با ساحت حضرت رسول اکرم (ص)، اذعان کرد: بدون تردید این رفتارها ناشی از ترس و وحشت سران استکبار و دنیای غرب از اسلام و در رأس آن پیامبر (ص) است چراکه آن‌ها شاهد رشد روزافزون اسلام در دنیای غرب هستند و به این طریق می‌خواهند جلوی این کار را بگیرند.

وی تاکید کرد: آزادی بیان غربی یک بهانه و شعار توخالی است؛ اگر واقعا آزادی بیان است چرا سوال پرسیدن در مورد هولوکاست را جرم تلقی می‌کنند؟ اما اهانت به پیامبر (ص) را مصداق آزادی بیان می‌دانند؟  بنابراین به راحتی می‌توان دریافت که دنیای کفر با دین و فراگیری آن در دنیا مشکل دارد و اتفاقا به حقانیت این دین هم باور دارند و گرنه دست به این کارها نمی زدند.

این کارشناس دینی اضافه کرد:  نتیجه این کارها گرایش بیش از پیش به دین اسلام و شخصیت نبی مکرم اسلام صلوات الله علیه و آله است و عدو شود سبب خیر... چرا که روز به‌روز بر اتحاد مسلمین افزوده می‌شود و این مسئله باعث می‌شود آن‌ها اختلافات خود را کنار بگذارند و همگی علیه این اهانت و در دفاع از دین اسلام و ساحت نورانی پیامبر (ص) قیام کنند.

حجت الاسلام رستگار تاکید کرد: به بیان قرآن کریم «يُرِيدُونَ أَن يُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَن يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ؛ آنها می‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند؛ ولی خدا جز این نمی‌خواهد که نور خود را کامل کند، هر چند کافران ناخشنود باشند!» این اتفاقات باعث می‌شود کسانی‌هم که با دین آشنا نیستند به سراغ دین بروند کما اینکه تاکنون نیز خیلی ها که به دنبال تضعیف اسلام بودند وقتی به دنبال منابع اصیل اسلامی رفتند با مطالعه و شناخت دقیق مسلمان شدند.

وی در خاتمه ابراز کرد: نه تنها خدا از دین خود حفاظت می کند و حرکت‌های احمقانه سران شرک و کفر اصلا به ضرر ما نبوده و اتفاقا به نفع ما است اما همه ما هم در هر جایی از عالم که هستیم، وظیفه داریم نسبت به این مسئله اعلام برائت کرده و خشم و انزجار خود را نشان دهیم و بی‌تفاوت نباشیم؛ ضمن اینکه از مسئولان، مراجع  و بزرگان دینی انتظار بیشتری در این خصوص می‌رود.