کمبود نظارت، ضعف آشکار مدیریت شهری همدان در آسفالت‌ریزی

سپهرغرب، گروه خبر- طاهره ترابی مهوش:به گفته عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین کشور آسفالت‌ریزی مطلوب معابر شهری و مانایی آن نیازمند سازمان قوی و با برنامه‌ریزی منسجم از سوی کمیسیون فنی عمرانی شورا و معاونت عمرانی شهرداری است که متأسفانه مدیریت درست یعنی کنترل و نظارت پس از اجرای آسفالت در شورا و شهرداری وجود ندارد.

چند کارگر زحمتکش آسفالت سردشده را با بیل از پشت تریلی در خیابان پخش می‌کنند و نهایتاً غلتک‌ وارد کار می‌شود و آسفالت را روی خیابان می‌مالد.

آسفالتی که در طول مسیر حرارت و چسبندگی خود را از دست داده و در نبود و یا کم‌کاری ناظر فنی بر اجرای پروژه، به فاصله چند روز آرام‌آرام از گوشه‌وکنار خُرد می‌شود و یا بعد از مدتی اصطلاحاً حالت سوسماری به خود می‌گیرد (شکلی شبیه رگ‌به‌رگ شدن)، کارگران دوباره با تریلی و بیل و غلتک از راه می‌رسند و روز از نو و روزی از نو.

این روند «قصه آسفالت همدان» است؛ به‌علاوه یکی دو آزمایش بی‌نتیجه دیگر مثل آسفالت پلیمری در بلوار شهید احمدی‌روشن که خود به قصه مضحک دیگری بدل شد، زیرا در کمتر از یک سال با وجود ادعای مدیران شهری مبنی بر استحکام بی‌نظیر این نوع آسفالت‌ریزی، با از پاشیده شدن آسفالت این معبر بازهم قصه تکراری لکه‌گیری در دستور کار شهرداری قرار گرفت؛ روندی که ترکیبات فنی، شرایط اقلیمی، تراکم ترافیکی و مطالعات علمی جایی در آن ندارد.

حال آنکه شهرداری همدان سالانه میلیاردها تومان به پروژه‌های آسفالت‌ریزی اختصاص می‌دهد و خروجی کار را هم برحسب متراژ و مساحت منتشر می‌‌کند، اما هیچ‌گاه اشاره نمی‌کند که دوره ماندگاری آسفالت در همدان چقدر است و اصلاً چرا باید خیابان‌های یک شهر مدام درحال روسازی و زیرسازی آسفالت باشند؟

همدان ازنظر اقلیمی چه تفاوت خاصی با استان‌های همسایه دارد که علاوه‌بر کیفیت، حتی رنگ آسفالت نیز با خیابان‌های شهرهای دیگر متفاوت است؟ آیا دلیل آن استفاده کمتر از ماده قیر نیست؟

به دیگر سخن همدانی‌ها سال‌هاست که عادت دارند بعد از هر سفری، آسفالت همدان را با آسفالت شهر مسافرت خود مقایسه کنند و از وضعیت کوی و خیابان شهر خود دلخور باشند.

این درحالی است که شهرداری به‌عنوان متولی آسفالت معابر مسئول پاسخگویی درباره کیفیت آسفالت است و تکرار این پروژه‌ها هدررفت منابع و دور باطلی بوده که مردم منبع تأمین آن را عوارضی که خود می‌پردازند، می‌دانند؛ اما به‌راستی چرا کیفیت آسفالت و روکش در بسیاری از خیابان‌ها و معابر مناسب نیست؟ مشکل از کجاست؟ آیا آسفالت تولیدی کیفیت ندارد؟ آیا پیمانکاران دقت لازم را به‌کار نمی‌بندند؟ آیا زیرسازی خیابان‌ها و جاده‌ها نامناسب است؟ آیا شهرداری و دیگر مجموعه‌های مرتبط مقصر هستند؟

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با محسن صادقیان، عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین کشور که سابقه عضویت در شورای اسلامی شهر همدان و نیز مدیرکل خدمات شهری شهرداری تهران را نیز دارد، گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین کشور با بیان اینکه آسفالت تنها ساختمانی است که به‌صورت لحظه‌ای و مستمر مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: این مهم منجر به آن شده که ساختار آن از جوانب مختلف مورد تهدید واقع شود.

محسن صادقیان با تأکید بر آنکه نخستین مسئله و تهدید توجه به میزان باری است که این آسفالت در معبر متحمل خواهد بود، افزود: حتی در این بحث نحوه و جهت ورود بار به آسفالت نیز می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان آنکه البته بخشی از این تهدیدات توسط عوامل انسانی بر آسفالت وارد می‌شود، اذعان کرد: به‌عنوان مثال ریختن روغن پس از تعویض روغن خودرو و یا شست‌وشوی آن در سطح آسفالت ازجمله تهدیدات انسانی است.

دبیر جامعه ‌اسلامی مهندسین استان همدان با تأکید بر اینکه عوامل جوی همچون آفتاب و حتی بارش برف و باران در مانایی آسفالت مؤثر هستند، ابراز کرد: در کنار این عوامل نحوه اجرای آسفالت مسئله ویژه‌ای است.

صادقیان افزود: بر این اساس تا زمانی که ما برای آسفالت‌ریزی یک سازمان منسجم نداشته باشیم، همواره شاهد مشکلات این‌چنینی همچون تخریب زودهنگام آسفالت، اجرای نادرست آن در معابر و غیره خواهیم بود.

وی با تأکید بر اینکه در مانایی و اجرای درست آسفالت می‌بایست هشت مؤلفه مورد توجه قرار گیرد، گفت: نحوه زیرسازی، نوع و ترکیب مصالح سنگی، قیر و نوع و میزان مصرف آن، نحوه اختلاط و پخت، حمل و زمان رسیدن به محل پخش، آماده‌سازی محل اجرا، نحوه پخش و میزان تراکم آسفالت و درنهایت مسئله نگهداری مؤلفه‌هایی هستند که می‌بایست از سوی مدیران متولی مورد توجه قرار گیرند.

عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین کشور با تأکید بر اینکه عمر مفید آسفالت در معابر حداقل 30 سال است، بیان کرد: این مهم همان‌طور که عنوان شد، نیازمند یک سازمان ویژه است؛ به‌عنوان مثال پیش از اجرای آسفالت در یک معبر لازم است با شرکت‌های خدمات‌رسان هماهنگ کنند.

صادقیان با اشاره به آنکه درواقع شهرداری می‌بایست برنامه‌ این شرکت‌ها را پیش از اجرای آسفالت دریافت کند، اذعان کرد: درواقع پس از هماهنگی با این شرکت‌ها باید نسبت به زیرسازی اقدام کند.

وی با بیان اینکه البته هماهنگی‌های این‌چنینی نیازمند همراهی دیگر دستگاه‌ها با شهرداری است، عنوان کرد: در بسیاری از موارد این زیرسازی محل است که منجر به تخریب زودهنگام آسفالت می‌شود.

عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین کشور ادامه داد: در کنار زیرسازی مناسب آسفالت خوب نیازمند مصالح و قیر استاندارد به میزان کافی است.

صادقیان با اشاره به اینکه علاوه‌بر اهمیت موارد عنوان‌شده در کنار نحوه حمل زمان آسفالت‌ریزی دستی یا اجرای ماشینی آسفالت در کیفیت آن مؤثر است، تشریح کرد: درنهایت بحث نگهداری آسفالت نیز مطرح است که در آن‌ هم مردم و هم شهرداری می‌بایست همگام و همراه باشند.

دبیر جامعه‌ اسلامی مهندسین استان همدان در پاسخ به این سؤال که آیا درحال حاضر کسی بر چگونگی و نحوه آسفالت‌ریزی‌ها نظارت دارد؟ ابراز کرد: آنچه مسلم است اینکه در کلیه پروژه‌ها وجود ناظر الزامی بوده، اما ممکن است به‌دلیل مشغله کاری این نظارت کم‌رنگ باشد.

وی با بیان اینکه درواقع هماهنگ‌کننده سازمان معاونت عمرانی در شهرداری‌ها است، اذعان کرد: اما از آنجایی که مشغله کاری این معاونت زیاد بوده، ممکن است درواقع این هماهنگی در حوزه آسفالت‌ریزی مطلوب محقق نشود.

صادقیان افزود: بر این اساس انتظار می‌رود در بدو امر کمیسیون فنی و عمرانی شورای اسلامی در کنار معاون عمرانی همگام با سازمان عمران شهرداری در حوزه آسفالت یک سیستم و برنامه‌ریزی منسجمی را دنبال کنند تا شاهد ایجاد حلقه مفقوده در چرخه آسفالت‌ریزی مطلوب نباشیم.

دبیر جامعه ‌اسلامی مهندسین استان همدان در پاسخ به این سؤال که آیا پس از اجرای آسفالت معابر ناظری بر چگونگی اجرا نظارت دارد؟ گفت: کنترل و نظارت در کنار اصل برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، به کار گماردن رهبری بوده و اصل پنجم مدیریت است.

وی با اشاره به آنکه متأسفانه بنده اجرای این اصل را در شورا و شهرداری ندیدم، تصریح کرد: امیدوارم که در آینده این اصل مورد توجه متولیان امر قرار گیرد.

* اجرای 140 هزار متر مکعب آسفالت

رئیس کمیسیون فنی و عمرانی شهرداری همدان نیز با بیان اینکه آسفالت‌ریزی هم همچون تقسیم‌بندی معابر چند درجه‌ای است، گفت: گرچه شرایط ایده‌آل می‌طلبد که کیفیت آسفالت در کلیه معابر اصلی و فرعی و کوچه‌ها از یک سطح مطلوب پیروی کند، اما به دید منطقی درحال حاضر باید درنظر گرفت که آسفالت در چه نوع معابری ریخته می‌شود؛ زیرا یکسان پنداشتن معابر و آسفالت‌ریزی در آن‌ها هزینه بالایی را می‌طلبد که به‌لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نیست.

علی رحیمی‌فر با تأکید بر اینکه تردد و میزان استفاده از معبر نوع آسفالت را در معابر تعیین می‌کند، اذعان کرد: به‌عنوان مثال در پُل شهید قهاری از آنجایی که آسفالت ریخته‌شده در دو مرحله استحکام لازم را نداشت، اخیراً از آسفالت پلیمری در این نقطه از شهر استفاده کردیم.

وی با اشاره به آنکه به اعتقاد بنده در این دوره شورا در حوزه آسفالت‌ریزی شاهد روند رو به رشدی بوده‌ایم، افزود: در برخی موارد به‎دلیل تنگنای معبر ممکن است آسفالتی به‌صورت دستی انجام شود و این مهم می‌تواند در کیفیت آسفالت تأثیرگذار باشد.

رحیمی‌فر با تأکید بر اینکه خوشبختانه اخیراً شهرداری نسبت به رفع مشکل اُفت حرارتی آسفالت از طریق تهیه چند فلاسک آسفالت اقدام کرده است، بیان کرد: این مهم در افزایش چسبندگی بیشتر آسفالت مؤثر بوده، زیرا آسفالت برای داشتن کیفیت مطلوب می‌بایست به هنگام پخش و اجرا حرارت 120 درجه‌ای داشته باشد.

رئیس کمیسیون فنی و عمرانی شهرداری همدان با بیان اینکه بنده منکر وجود نقص نیستم و یقیناً راه برای رسیدن به شرایط مطلوب زیاد است، عنوان کرد:‌ البته شاید در برخی موارد نیز کیفیت به‌دلیل افزایش سطح و آسفالت‌ریزی طی سال جاری تاحدودی تحت تأثیر قرار گرفته باشد.

وی با تأکید بر اینکه امسال چیزی در حدود 140 هزار متر مکعب در معابر شهری آسفالت ریخته شده است، اذعان کرد: اینکه عنوان شود مطلقاً نظارتی وجود ندارد، قابل قبول نیست؛ اما آنکه این فرآیند نیازمند نظارت بیشتری بوده، قابل پذیرش است.

رحیمی‌فر ادامه داد: البته ذکر این نکته نیز ضروری است که امسال شهرداری در اقدامی ستودنی اغلب معابری که سال‌های پیش به‌صورت دستی آسفالت می‌کرد، با فینشرآسفالت کرد که این مهم یقیناً در کیفیت آسفالت‌ریزی و مانایی آن مؤثر است.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد در عرصه آسفالت‌ریزی نظارت در حین و پس از اجرای آسفالت حلقه مفقوده این فرآیند در عرصه مدیریت شهری است که نتیجه آن چیزی جز چندباره شدن کار آسفالت‌ریزی در معابر و هدررفت سرمایه نیست؛ حال آنکه طبق گفته کارشناس بحث این امر نیازمند برنامه‌ای منسجم و سازمان‌یافته از سوی متولیان عمران هم در شورا و هم در شهرداری است، زیرا در نبود نظارت این سرمایه شهر بوده که در جای‌جای معابر شهری هدر می‌رود.