خوداتکایی در دانه‌های روغنی؛ طرحی به رنج کشاورز، به کام مافیا

سپهرغرب، گروه خبر: تردیدی نیست که رونق تولیداتی همچون دانه‌های روغنی با اجرای بهتر طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی و باوجود ظرفیت بالای کشت در سراسر نقاط کشور و به‌ویژه لرستان، ضمن کاهش واردات 84 درصدی این محصولات و درنتیجه کاهش وابستگی، موجب اشتغال‌زایی و همچنین خودکفایی و توسعه صنعت کشاورزی خواهد شد.

بخش کشاورزی در لرستان به دلیل شرایط آب‌وهوایی مطلوب و خاک حاصلخیز نقش بسزایی در تأمین معیشت و تولید محصولات زراعی و باغی دارد، به‌گونه‌ای که بسیاری از مردم استان از گذشته تاکنون به کشت انواع مختلف محصولات کشاورزی اقدام کرده و موجب توسعه این صنعت شده‌اند.

لرستان ازجمله مناطقی است که با داشتن هوایی سرد و معتدل، از ظرفیت‌های خوب کشور جهت کشت دانه‌های روغنی همچون کلزا محسوب می‌شود، استانی کوهستانی که با داشتن اراضی دیم بالا می‌تواند ضمن کاهش مصرف آب در کشت محصولاتی چون کلزا، میزان واردات دانه‌های روغنی را تا حدود زیادی کاهش دهد.

در حال حاضر بیش از 84 درصد روغن موردنیاز کشور از خارج تأمین می‌شود، حال اینکه بسیاری از مناطق کشور به‌ویژه لرستان قابلیت توسعه اراضی برای کشت محصولات روغنی را داشته و با اجرای مدیریتی صحیح و کارشناسی شده می‌توان موجب رونق تولید و چرخش اقتصاد کشور به نفع مردم شد.

در همین راستا و برای پیشبرد اهداف در بخش تأمین روغن موردنیاز در داخل، طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی در سال 94 از سوی وزارت کشاورزی به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد، طرحی که قرار بود پس از پنج سال سطح زیرکشت محصولاتی همانند کلزا به یک‌میلیون هکتار برسد، حال اینکه امروز این میزان کشت به کمتر از 300 هکتار در سراسر کشور رسیده و نشان از عدم موفقیت طرح دارد.

همچنین بر اساس گفته مجریان دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورزی، پیش‌بینی‌شده بود که از سال 94 تا افق 1404 و طی برنامه‌ای 10 ساله، 70 درصد نیاز به محصولات روغنی از داخل کشور تأمین شود، حال اینکه پس از پنج سال از گذشت طرح، 96 درصد واردات به 84 درصد رسیده و این موضوع از عقب‌افتادگی برنامه حکایت دارد.

ازجمله عوامل مؤثر در عدم تحقق اجرای طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی در لرستان و به‌تبع کشور را می‌توان نداشتن توجیه اقتصادی برای کشاورزان برشمرد، چراکه باوجود مدیریت مزرعه‌ای دشوار درزمینه‌ی کشت کلزا، اما درنهایت درآمد لازم را برای بهره‌بردار نداشته و موجب کاهش تولید این نوع محصول می‌شود.

از طرفی با افزایش قیمت پنج تا هفت برابری نهاده‌های دامی و دیر اعلام کردن قیمت خرید تضمینی کلزا و نرخ پائین آن، کشاورزان رغبتی به کشت دانه‌های روغنی نداشته و ترجیح می‌دهند به سمت کاشت محصولاتی دیگر همچون سیب‌زمینی و برنج که آب‌دوست بوده، روی بیاورند.

حال اینکه روغن ازجمله کالاهای اساسی در سبد غذایی ایرانیان است و بایستی سیاست‌های راهبردی جهت تولید بیش‌ازپیش این محصولات در دستور کار قرار گیرد و این مهم تنها در صورتی محقق می‌شود که با انجام مطالعات کارشناسی شده، طرح‌هایی با بازدهی بالا و البته دارای توجیه اقتصادی مورداستفاده قرار گیرد.

تردیدی نیست که رونق تولیداتی همچون دانه‌های روغنی باوجود ظرفیت بالای کشت در سراسر نقاط کشور و به‌ویژه لرستان، ضمن کاهش واردات 84 درصدی این محصولات و درنتیجه وابستگی، موجب اشتغال‌زایی و همچنین خودکفایی و توسعه صنعت کشاورزی خواهد شد.

     کاهش کشت دانه روغنی کلزا در لرستان

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان لرستان با اشاره به کاهش کشت دانه روغنی کلزا در استان، گفت: بر اساس برنامه ابلاغی مقررشده بود که امسال پنج هزار هکتار از اراضی استان تحت پوشش کشت کلزا قرار گیرد.

جواد صالحیان بابیان اینکه تنها دو هزار هکتار از اراضی استان زیر کشت کلزا رفته است، گفت: این آمار نشان از عدم تحقق سهمیه ابلاغی دارد.

وی بیان کرد: در حال حاضر دو هزار و 50 هکتار از اراضی آبی و 100 هکتار از اراضی دیم استان زیر کشت کلزا رفته‌اند.

     عدم تحقق اهداف طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان لرستان به اجرای طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی در استان هم‌زمان با سراسر کشور از سال 94 اشاره و تصریح کرد: بااین‌وجود تاکنون اهداف این برنامه محقق نشده است.

صالحیان، نداشتن توجیه اقتصادی را از مهم‌ترین عوامل عدم موفقیت طرح در استان برشمرد و گفت: اغلب مردم از طریق کشاورزی تأمین معیشت می‌کنند و نرخ پایین خرید تضمینی محصولاتی همانند کلزا موجب عدم استقبال از کشت آن شده، ضمن اینکه مانع اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی گردیده است.

وی بابیان اینکه دولت نرخ خرید تضمینی کلزا را دیرتر از زمان کشت اعلام می‌کند، افزود: زمانی که فصل کشت کلزا در مناطق سرد می‌گذرد، دولت اقدام به اعلام نرخ می‌کند که این موضوع نیز سبب کاهش تولید محصول می‌گردد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان لرستان با اشاره به شرایط سخت مدیریت مزرعه درکشت کلزا، بیان کرد: با این‌وجود دولت مشوق‌های مالی و یارانه‌ای برای بهره‌برداران پیش‌بینی نکرده است.

     منفعت افراد ذی‌نفوذ در واردات محصولاتی همچون دانه‌های روغنی است

صالحیان در ادامه گفتگو با فارس اظهار کرد: طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی اگرچه ممکن است ازنظر مدیریت کلان کارشناسی شده باشد، اما تا زمانی که زیرساخت‌های آن فراهم نشده، نمی‌توان انتظار موفقیت طرح را داشت.

وی بابیان اینکه منفعت برخی افراد ذی‌نفوذ در واردات محصولاتی همچون دانه‌های روغنی است، افزود: برخی‌ها به بهانه نداشتن بودجه و مشکلات اقتصادی دولت، مانع از رونق تولید این‌گونه محصولات شده‌اند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی لرستان، عدم یکپارچه‌سازی اراضی در اغلب نقاط کشور و همچنین لرستان را از دیگر نقاط ضعف رونق کشت محصولات کشاورزی برشمرد و گفت: بایستی الگوی کشت به‌صورت قانون درآید تا بتوان طرح‌های توسعه‌ای را عملیاتی ساخت.

انتظار می‌رود با توجه به اهمیت تولید محصولات اساسی و موردنیاز مردم همچون روغن، کشت اصولی دانه‌های روغنی موردتوجه قرار گیرد، موضوع مهمی که ضمن فراهم کردن زیرساخت‌ها، بایستی برنامه‌های توجیهی برای تأمین معیشت کشاورزان پیش‌بینی شود تا علاوه بر رونق تولید، شاهد خودکفایی کشور در محصولات استراتژیک شویم.