نظر آیت‌الله خوشوقت در خصوص روابط خانواده

آیا اطاعت از همه دستورات و خواسته‌های والدین واجب است؟

سپهرغرب، گروه اندیشه: اگر دستورات والدین در خانواده با واجب و حرام کاری ندارد و اگر شما مخالفت کنی آن‌ها اذیت نمی‌شوند و دارند دلسوزی می‌کنند، شما مخالفت کنی عیب ندارد.

یکی از آموزه‌های بسیار مهم در قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السلام ضرورت اطاعت از پدر و مادر در خانواده است. این موضوع به قدری اهمیت دارد که به عنوان یکی از مهمترین و شاخص‌ترین دستورات اسلام مطرح شده و در آیات بسیاری از قرآن کریم و سخنان پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام بر آن تأکید شده است. اما در این باره سؤالاتی برای ما پیش می‌آید، ازجمله اینکه آیا برای هر کدام از ما واجب است که از تمام دستورات و خواسته‌های والدین خود اطاعت کنیم؟ اگر خواسته آن‌ها را عملی نکنیم، مرتکب گناه شده‌ایم؟ اگر در خردسالی هم از خواسته پدر و مادر سرپیچی کردیم، شامل گناهان ما محسوب شده است؟

 اطاعت از پدر و مادر

- سؤال: آیا اطاعت از دستورات پدر و مادر الزام‌آور است؟ یعنی واجب است که حتماً از امر و خواسته آن‌ها تبعیت کنیم؟ پاسخ: دستورات دو گونه است؛ گاهی با واجب و حرام دین مخالف است؛ اینجا اطاعتش حرام است. هرچه هم که بگویند، حق نداری اطاعت کنی، چون با واجب و حرام خدا ضد است. اطاعت برای خدا است. امّا اگر دستورات آن‌ها با واجب و حرام کاری ندارد و چیزهای دیگری است که واجب و حرام نیست، و اگر شما مخالفت کنی آن‌ها اذیت می‌شوند، باید اطاعت کنی. امّا اگر اذیت نمی‌شوند و دارند دلسوزی می‌کنند؛ اینجا شما مخالفت کنی عیب ندارد.

- سؤال: آیا در این مورد سن فرزندان مطرح است؟ یعنی در سن خاصی باید از پدر و مادر اطاعت شود؟ پاسخ: خیر؛ اگر سن او سن بلوغ نیست، تکلیف ندارد. بچه تکلیف ندارد، امّا اگر مخالفت کند، مشکلات پیش می‌آید. این وجوب و الزام برای کسی است که مکلّف است.

 تأثیر صبر والدین در تربیت فرزندان

- سؤال: گاهی اطاعت نکردن فرزندان از والدین به دلیل مشاهده مشاجراتی است که بین والدین روی می‌دهد. در این مورد صبر والدین در مراوده با یکدیگر چه اثری در تربیت و اطاعت‌پذیری فرزندان دارد؟ پاسخ: بچه‌ها که به دنیا می‌آیند، اگر ببینند پدر و مادر با هم دعوا می‌کنند، آن‌ها هم دعوایی می‌شوند. باید صبر کنید و در حضور آن‌ها داد و بیداد نکنید. اگر حرف حسابی هست به صورت خصوصی و تنهایی و به آرامی گفته شود که بچه‌ها نشنوند. اگر سروصدا را بشنوند، یاد می‌گیرند و در آینده، آن‌ها هم با زن و بچه‌هایشان دعوا می‌کنند. پس در این موارد باید صبر کنیم. اگر خیال کنیم که این دنیا مال ما است و فضا آزاد است و هر چقدر که می‌خواهیم داد بزنیم، نمی‌شود. باید صبر کنی و صدا را بکُشی و پایین بیاوری تا درست شود؛ إن‌شاءالله؛ و الّا بچه‌ها فردا که جان می‌گیرند، از آن دعواهای بزرگ می‌کنند و باید به دادگاه بروند.