چـالش تغییر نظام‌های آموزشی و عدم انعطاف‌پذیری کنکور

سپهرغرب، گروه اجتماعی: در حالی‌که بارها اعلام شده کنکور نظام قدیم برای 1400 تمدید نمی‌شود و هم آموزش و پرورش و هم سازمان سنجش این داوطلبان را جدی نمی گیرند، همچنان آن‌ها به دنبال حق خود از این سو به آن سو می‌روند.

علی‌رغم اینکه متولی اصلی برگزاری کنکور وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان سنجش است و بارها از سوی هر دو نهاد اعلام شده که کنکور نظام قدیم برای 1400 تمدید نشده است و همه دانش‌آموزان باید در کنکور واحدی شرکت کنند، اما همچنان در این حوزه اخبار متناقضی به گوش می‌رسد و بسیاری در تلاش هستند تا این مهم را به گوش مسئولان برسانند که عدم تمدید کنکور نظام قدیم برای 1400 به نوعی مخالف عدالت اجتماعی است و یا اینکه در شرایط کرونایی و اقتصادی این روزگار اجحافی در حق دانش‌آموزان نظام قدیم است.

ماجرای اصلی این است که سال گذشته کنکور 99 با چندین بار تعویق و در شرایط کرونایی برگزار شد و یکی از محورهای اصلی صحبت‌ها نیز این بود که کنکور امری اجباری نیست و کسانی که نگران سلامتی هستند می‌توانند یک سال دیگر صبر کنند. گذشته از اینکه حالا پشت کنکوری‌هایی که در نظام قدیم تحصیل کرده‌اند احتمالاً از زمان فراغت از تحصیلشان چند سالی می‌گذرد و به جز کرونا برای پسرها بحث سربازی رفتن نیز ممکن است یکی از دلایلی باشد که شرکت آن‌ها در کنکور را به تعویق انداخته باشد، حالا قرار است نه تنها دوباره خود را به فضای درس برسانند بلکه باید با تهیه کتاب‌های جدید خود را با یک نظام دیگر آموزشی تطبیق دهند و در این میان علاوه بر صرف هزینه تهیه کتاب‌های درسی و کمک درسی نیاز پیدا کنند از کلاس‌هایی استفاده کنند. اما هیچ گاه این مساله آمادگی دانش‌آموزان برای کنکوری که با امتحانات نهایی و سوال‌های متعارف کتاب‌های درسی فاصله بسیار دارد، هیچ‌گاه نه دغدغه آموزش و پرورش بوده است و نه آموزش عالی. از همین روست که بازار کمک درسی‌ها و کلاس‌های آمادگی کنکور داغ است چون همیشه گپ‌هایی این میان وجود دارد که به نفع آن‌ها عمل می‌کند.

نمایندگان دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور که پیگیر این مطالبه دانش‌آموزان فارغ التحصیل نظام قدیم هستند بارها با معاونین وزیر علوم و هم چنین ارسال نامه رسمی به کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی، پیگیری این موضوع را کرده‌اند و در مجلس شورای اسلامی نیز این مطالبه دنبال شده است.

 حالا چند ماهی می‌شود بسیاری به دنبال قانع کردن سازمان سنجش و وزارت علوم برای این هستند که برای داوطلبان کنکور نظام قدیم طراحی سوالات جداگانه‌ای شود اما ظاهراً وزارت آموزش و پرورشی که با تغییرات مداوم سیستم آموزشی و کتاب درسی اصل این چالش‌ها را ایجاد می‌کند، کمترین واکنش و پیگیری را در این میان دارد.

هر چند 28 آبان ماه محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش در حاشیه امضا تفاهم‌نامه همکاری سه جانبه بین وزارت خانه‌های آموزش و پرورش و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شهرداری تهران در خصوص احیا و بهره‌برداری مدارس ماندگار تهران در جمع خبرنگاران رسانه ملی در خصوص تقاضای دیپلمه‌های نظام قدیم برای اینکه بتوانند در کنکور 1400 نیز بنا به منابع خود کنکور بدهند گفت: این موضوع کماکان در حال بررسی است و قرار بر اصلاح آن است و آن شالله روزهای آینده خبرهای خوشی برای این افراد خواهیم داشت.

اما این بخش از سخنان وزیر آموزش و پرورش علی‌رغم انعکاس در اکثر خبرگزاری‌های رسمی، از پرتال آموزش و پرورش حذف شد. تا این گمانه را مطرح کند که شاید وزیر آموزش و پرورش وعده‌ای خارج از توان خود داده است.

چالش تغییر سیستم آموزشی و تحول در کتاب‌های درسی گرچه شاید به نظر در یک سیستم پویای آموزشی منطقی باشد اما حاشیه‌هایی که درست می‌کند قابل چشم‌پوشی نیست؛ از جمله در داستان کنکور!

شاید یکی از دلایل سازمان سنجش برای عدم طراحی دو سوال برای کنکوری‌های 1400 این باشد که عموماً کسانی که پشت کنکور می‌مانند جزو رتبه‌های برتر نیستند و در سال گذشته نیز بیشتر رتبه‌های برتر نظام جدیدها بودند و از آنجایی که بسیاری از رشته‌های دانشگاهی و دانشگاه‌ها بدون کنکور دانشجو می‌گیرند این باور را دارند که این افراد می‌توانند در کنکور شرکت نکنند! اما واقعیت این است که حتی اگر 10 درصد پشت کنکوری‌های نظام قدیم این همت را کرده باشند که امسال رتبه‌های خوبی کسب کنند و بتوانند از امکانات دانشگاه‌های برتر و برند و دولتی بهره مند شوند، چرا باید سیستم آموزشی مانع آن شود؟ این آیا مخالف عدالت آموزشی نیست؟ شاید هم سازمان سنجش برای این زیر بار نمی‌رود که ممکن است با همین استدلال برای 1401 هم باید قانع شود اما نکته اینجاست که کنکور سال گذشته که آخرین فرصت کنکوری‌های نظام قدیم برای ورود به دانشگاه بر اساس دانسته‌های خودشان بوده، سال خاصی بوده که کرونا همه چیز را تحت تأثیر قرار داده بود.

از سوی دیگر عملاً با این رفتار سازمان سنجش دیپلم نظام قدیم از اعتبار خارج می‌شود و باید از آموزش و پرورشی که این دیپلم‌ها را داده است پرسید چه تلاشی برای برگرداندن این اعتبار می‌کند؟

حالا 600 هزار داوطلب نظام قدیم و به قول سازمان سنجش 80 هزار داوطلب نظام قدیم وجود دارد که خواسته‌ای دارند. اما موضوع این است که مشخص نیست چه کسی باید مدافع این خواسته باشد. نگاه سازمان سنجش هم نشان می‌دهد کنکور را صرفاً یک رقابت می‌داند که عملاً ربط زیادی به 12 سال تحصیلی واقعی پشت نیمکت‌های مدرسه ندارد. آموزش و پرورش نیز حق دفاعی برای فارغ التحصیلان خود قائل نیست.