تخریب بنای تاریخی دوران قاجاریه در سنندج

دیگر خبری از رونق و شکوه عمارت تاریخی کردستان نیست

سپهرغرب، گروه خبر: عمارت خسروآباد سنندج یکی از آثار ملی و بناهای تاریخی مربوط به دوران قاجاریه است که به‌عنوان نماد تاریخ آن روزها، درحال تخریب بوده و نیاز به مرمت و مقاوم‌سازی دارد.

تاریخ، فرهنگ و قدمت هر ملت و کشوری را آثار و بناهای تاریخی به‌جامانده از دوران تاریخی متفاوت تشکیل می‌دهد.

بناها و آثاری که شیوه زندگی اجتماع و انسان‌های قبل از ما را نشان می‌دهد و ما می‌توانیم از آنچه از نسل‌های قبل برای ما به ارث رسیده است، نگهداری و حتی الگوبرداری کنیم.

ایران و کردستان از سال‌های پیش از میلاد خاستگاه تمدن‌های بزرگ مانند سلوکیان، مادها، هخامنشیان و بسیاری دیگر از تمدن‌های بزرگ بوده و از آن تمدن‌ها آثار و گاهی بناهایی کشف می‌شود.

البته در دوران معاصر نیز آثار بسیار ارزنده‌ای از انسان‌های قبل ما و شیوه زندگیشان برایمان به یادگار مانده که سنندج هم به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران از این قاعده مستثنا نیست و آثار و بناهای گران‌بهایی از گذشتگان برای ما به یادگار مانده است.

یکی از آثار مهمی که از دوران معاصر در شهر سنندج باقی مانده، عمارت خسروآباد بوده که ساخت آن به دوران قاجاریه برمی‌گردد و محل زندگی والیان کردستان آن موقع بوده است.

مرمت عمارت خسروآباد از سال 1373 آغاز شده و به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور شناخته می‌شود که همین می‌تواند دلیلی برای مرمت بیشتر این بنا باشد.

عضو شورا و رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، کارآفرینی و گردشگری شورای شهر سنندج دراین‌باره اظهار کرد: در دنیای مدرن امروز که شهرهای توسعه‌یافته‌تر کشور و جهان دارای ساختمان‌های متعدد نوساز تجاری و تفریحی هستند، با بررسی آمارهای گردشگری می‌توان به این نکته مهم پی برد که گردشگران، امروزه بیش از آنکه به دنبال این‌گونه جاذبه‌ها باشند، در پی آشنایی با تاریخ، فرهنگ و هویت مردم به انتخاب مقصد گردشگری خود می‌پردازند و شهرها و مناطقی که دارای جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی بیشتری هستند را در اولویت مقاصد گردشگری قرار می‌دهند.

ارسطو گویلی گفت: سنندج با دارا بودن ده‌ها عمارت و خانه تاریخی از دیرباز مورد توجه محققین این حوزه قرار داشته و این درحالی است که در سایه عدم توجه و برنامه مناسب متولیان مربوطه، این جاذبه‌های مهم هویتی شهر روزبه‌روز درحال تخریب و کاهش بوده و هستند و عمارت تاریخی خسروآباد که محل عروسی تنها دختر فتحعلی‌شاه قاجار بوده و یکی از شاهکارهای معماری کشور به‌شمار می‌رود نیز از این قاعده مستثنا نبوده و به‌دلیل عدم تخصیص اعتبار مناسب ملی و نبود برنامه جامع و هدفمند بازسازی و نحوه کاربری مناسب، طی دهه‌های گذشته به سمت افول و تخریب پیش رفته است.

گویلی خاطرنشان کرد: عمارت تاریخی خسروآباد سنندج که جزء آثار ملی ثبت‌شده کشور و از شاهکارهای معماری در کشور بوده، درحال حاضر در وضعیتی نامطلوب و نگران‌کننده قرار دارد و به نظر می‌رسد بودجه‌های اندک و قطره‌چکانی اداره کل میراث فرهنگی پاسخگوی حفظ و نگهداری این عمارت باشکوه 212 ساله که زمانی نماد قدرت خاندان اردلان بوده است، نبوده و نخواهد بود و این میراث ارزشمند تاریخی شهر همچون ده‌ها خانه و عمارت تاریخی و مهم سنندج در عدم توجه و حمایت کافی بخش دولتی درحال تخریب است.

وی مدعی شد: بودجه اندک حدود 200 میلیونی که چندسالی است برای مرمت این عمارت پیش‌بینی شده و البته در حالت خوشبینانه 30 تا 40 درصد آن تخصیص می‌یابد، حتی جوابگوی مرمت و مقاوم‌سازی بخشی از آن نیز نیست.

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، کارآفرینی و گردشگری شورای شهر سنندج افزود: همچنین مسئله دیگری که در مورد عمارت مهم است، بحث تملک بخشی از آن بوده که ظاهراً مالکیت شخصی دارد و نیازمند توافق و تملک است.

وی بیان کرد: بهترین کارکرد عمارت در سال‌های اخیر میزبانی رویدادهای مهم و اثرگذار همچون برپایی نمایشگاه‌های مختلف، فستیوال‌ها و جشنواره‌های موسیقی ازجمله جشنواره هزار دف، نمایشگاه و مراسم هفته سنندج و همچنین میزبانی از کارگاه و نمایشگاه آثار مجسمه‌ساز برجسته استان استاد ضیاءالدینی و بازدیدهای محدود و مقطعی گردشگران و علاقه‌مندان از بخش‌های محدودی از عمارت بوده است.

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، کارآفرینی و گردشگری شورای شهر سنندج اذعان کرد: با توجه به وضعیت فعلی عمارت و نیاز به بازسازی و مقاوم‌سازی بخش‌های مختلف آن، برآوردها حاکی از آن است که بین 10 تا 12 میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که با توجه به وضعیت اعتباری اداره کل میراث فرهنگی به نظر نمی‌رسد بتوان برای حفظ و نگهداری این نماد تاریخی شهر سنندج به اعتبارات دولتی خوشبین بود.

وی اظهار کرد: با بررسی تجارب موفق عمارت‌های مشابه در سایر شهرهای کشور و جهان می‌توان به‌سادگی دریافت که بهترین راهکار رونق دوباره خسروآباد، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و تسهیل شرایط واگذاری به سرمایه‌گذاران واقعی این حوزه جهت مرمت و استفاده بهینه برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است.

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، کارآفرینی و گردشگری شورای شهر سنندج یادآور شد: البته هزینه هنگفت بازسازی و تملک بخش باقی‌مانده تحت اختیار اشخاص در شرایط اقتصادی فعلی کشور نمی‌تواند توجیه فنی و اقتصادی کافی برای این راهکار را داشته باشد و باید با ورود سایر نهادهای مؤثر شهر همچون استانداری و شهرداری و مشارکت در فرآیند واگذاری و بازسازی هدفمند عمارت و تدوین طرح جامع عمارت، گامی اثرگذار و جدی برای حفظ این میراث ارزشمند دوره قاجاریه و شاهکار معماری سنندج برداشته شود.

در ادامه کارشناس حفظ و احیای بناهای تاریخی در کردستان درباره مرمت عمارت خسروآباد گفت: برای حفظ و مرمت عمارت خسروآباد سالانه اعتبار بسیار ناچیزی درنظر گرفته می‌شود که جوابگوی اقدام برای رفع خطر و مرمت این بنا نیست.

خبات خلیلی افزود: برای سال جاری حدود 300 میلیون تومان اعتبار به‌صورت اوراق از طرف میراث فرهنگی برای مرمت عمارت خسروآباد سنندج درنظر گرفته شده است.

خلیلی در ادامه به اقدامات انجام‌شده در سال‌جاری برای مرمت این بنای تاریخی اشاره و بیان کرد: امسال دیوار کانال رفع رطوبت شد (در ضلع شمالی) و حدود 300 متر کف‌فرش و حدود 300 متر ایزوگام برای جلوگیری از تخریب این بنای مهم شهر سنندج انجام شده است.

وی ابراز کرد: ستون‌های ایوان شمالی را طی سال جاری اصلاح کرده‌ایم و کار گچ‌بری آن نیز در دست اقدام است.

کارشناس مرمت و بازسازی بناهای تاریخی در کردستان با اذعان به اینکه طرح مطالعات عمارت خسروآباد سال‌ها بوده که در دست اقدام است، اظهار کرد: فعالیت زیادی در این زمینه انجام شده و امیدواریم تا پایان سال ‌جاری به اتمام برسد.

خلیلی در پایان سخنان خود یادآور شد: عمارت خسروآباد یکی از پتانسیل‌های بالقوه برای تبدیل به موزه است که امیدواریم بتوانیم از این پتانسیل در آینده بهره بگیریم.

با وجود تلاش‌ و تماس‌های متعدد اما مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کردستان هربار ساعت انجام مصاحبه را به زمان دیگری موکول می‌کرد و درنهایت حاضر به پاسخ‌گویی نشد!

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در پایان آنچه که مهم بوده، حفظ اصالت و میراثی است که با وجود آن‌ها شهرهای ما شناخته می‌شوند؛ این آثار هستند که فرهنگ‌ها را از قدیم به نسل‌های جدید انتقال می‌دهند و باعث فخر مردمان هر شهر و دیاری می‌شوند.