ناصر فیض در گفت‌وگو با سپهرغرب:

درصدد نقیضه‌نویسی بر برخی غزل‌های حافظ هستم

سپهرغرب، گروه دُرهای دَری - فاطمه فراقیان: یک شاعر طنزسرا گفت: قولی مبنی بر نقیضه‌نویسی بر برخی غزل‌های حافظ داده‌ام که به دنبال انجام آن هستم، اما می‌خواهم با تمرکز و تأمل بیشتری کار انجام شود؛ تاکنون حدود 25 غزل آماده شده است و درنظر دارم این تعداد به حدود 50 غزل برسد.

ناصر فیض با بیان اینکه بعد از آخرین مجموعه اشعارم که «فیض‌بوک» و «فیضاًله» (تک‌بیت‌هایی که نقیضه‌هایی بر اشعار حافظ بودند و انتشارات قاف چاپ کرد) هستند یک کار جدید دارم که درحال آماده کردن آن هستم، ابراز کرد: این اثر مفصل بوده و تعداد زیادی شعر دارد که نمی‌دانم آن را به سوره مهر برای چاپ می‌دهم و یا به جایی دیگر.

فیض با اشاره به نخستین کتابش به‌نام «املت دسته‎دار»، افزود: خیلی‌ها از من می‌پرسند این نام یعنی چه؟ چرا این‌قدر عجیب است که در پاسخ باید بگویم چون تنوع موضوع زیادی دارد و حتی به‌لحاظ ساختار نیز دارای تنوع قالب است؛ یعنی در آن رباعی، دوبیتی، غزل، قصیده، شعر آزاد و غیره دارم و این موضوع سبب شد که نام آن را عجیب انتخاب کنم تا مخاطب وقتی در آن به اشعار با مضمون‌های مختلف برمی‌خورد، تعجب نکند و از همان عنوان پی به این تنوع موضوع ببرد.

این شاعر طنزسرا با بیان اینکه حتی به نظرم در یک کلاس آموزشی شعر می‌توان از روی این مجموعه نمونه‌های مختلف را بررسی کرد و آموزش داد، اظهار کرد: البته منظورم به خوب یا بد بودن اشعارم نیست و نمی‌خواهم این تصور به‌وجود بیاید که در مورد آثار خودم چنین دیدی دارم، بلکه می‌خواهم بگویم که تنوع قالب دارد.

وی با اشاره به مجموعه «نزدیک ته خیار»، گفت: در آن اندکی از اشعار «املت دسته‌دار» بوده و بقیه جدید است، فرقی که با کتاب نخست دارد اینکه در آن نثر هم هست و فقط نظم نیست؛ درواقع برخی نثرهایی که من گاهی در روزنامه شرق و روزنامه‌های دیگر می‌نوشتم، در این مجموعه هم آمده است.

فیض با بیان اینکه کار و کتاب دیگر «فیض‌بوک» است، افزود: همان‌طور که از اسمش مشخص است و فضای مجازی و فیسبوک را به ذهن متبادر می‌کند، به حوزه مطبوعات و رسانه جمعی مربوط بوده؛ این آثار را در روزنامه «تهران امروز» و در ستونی با عنوان «دیزی سه‌نفره» چاپ می‌کردم و آقایان سلیمان‌پور، مهدی‌نژاد و غیره نیز همکاری می‌کردند، درواقع بنده هفته‌ای دوبار باید حدود 17-18 بیت شعر می‌گفتم و در آن ستون جا می‌دادم. با این ادعا کتاب مذکور با اثرهای این ستون از روزنامه چاپ شد که بگوییم برخلاف عقیده مرسوم که کار روزنامه‌ای را سفارشی، یک‌بار مصرف و با درجه‌ای از سهل‌انگاری می‌دانند، ما می‌توانیم از مطالب آن ستون روزنامه هم کتاب چاپ کنیم و اثر خوبی باشد.

وی با اشاره به اینکه البته بیان نکته‌ای هم لازم است، عنوان کرد: به‌هرحال شاعر با گذشت زمان و رسیدن به پختگی بیشتر برخی آثار قبل خود را نقد می‌کند و درصورت امکان از بین آن‌ها انتخاب می‎کند که من هم به نظرم می‌توانم از «فیض‌بوک» برخی را انتخاب و بعضی را حذف کنم.

این شاعر طنزسرا اذعان کرد: قابل ذکر است که از پیشنهاد «شهرستان ادب» مبنی بر چاپ مجموعه‌ شعری از گزیده اشعارم استقبال کرده‌ام و درصدد تحقق این کار هستیم.

فیض با بیان اینکه کتاب آخرم هم «فیضاًله» است که نشر قاف چاپ کرده، افزود: اسم این کتاب برگرفته از متون کهن بوده که در آن‌ها برای مثال از شاعری بیتی می‌آورند و اگر بخواهند در پاراگراف بعد دوباره از بیتی از همان شاعر استفاده کنند، دیگر نامش را تکرار نمی‌کنند و می‌نویسد «ایضاًله». البته شنیده‎ام که برخی اسم کتاب را فیضاله می‎خوانند که اشتباه بوده و درست آن «فیضاًله» است.

وی با اشاره به اینکه کتاب مذکور به پیشنهاد امید مهدی‎نژاد چاپ شد و تک‌بیت‌هایی بوده که نقیضه‌هایی بر اشعار حافظ است، بیان کرد: خودم خیلی راغب به نشر این کتاب نبودم، چراکه تک‎بیت بودند و من درنظر داشتم که این کار را کامل‎تر عرضه کنم، البته نمی‌خواهم بگویم که تک‌بیت‌ها بی‎ارزش هستند.

این شاعر با بیان اینکه البته قولی هم مبنی بر نقیضه‌نویسی کامل بر برخی غزل‌های حافظ داده‌ام که به دنبال انجام آن هستم، گفت: اما می‌خواهم با تمرکز و تأمل بیشتری کار انجام شود؛ تاکنون حدود 25 غزل آماده شده است و درنظر دارم این تعداد به حدود 50 غزل برسد.

فیض با اشاره به آنکه شاید این شائبه به‌وجود بیاید که آیا نقیضه بر اشعار حافظ منزلت این شاعر بزرگ و اشعار ارزشمند وی را پایین نمی‌آورد، اظهار کرد: باید بگویم خیر، به نظر بنده اتفاقاً آن‌هایی که به استقبال شعر حافظ با همان ردیف و قافیه می‌روند، باید از این شائبه بهراسند؛ چراکه وقتی من شعر طنز با استفاده از اشعار حافظ می‎گویم، غیر مستقیم عنوان کرده‌ام که با شعر حافظ برابری نمی‌توان کرد، مگر به شوخی! از طرفی این کار نشان دادن ظرفیت دیگری از شعر حافظ است که اثر این شاعر به‌حدی فاخر بوده، مضامین مختلف دارد و چندوجهی است که می‌توان از آن‌ها نقیضه ساخت و با اشعارش شوخی کرد.

وی با بیان اینکه مردم با اشعار حافظ آشنا هستند و ازاین‌رو است که می‎توانیم به‌راحتی با آن شوخی کرده و نقیضه بسازیم، گفت: چراکه برای این کار مردم باید با پیش‎زمینه و اصل شعر آشنا باشند که از آن لذت ببرند و شعر را درک کنند؛ یعنی ذهن مخاطب باید آماده باشد و لطف نقیضه در مقام مقایسه مشخص می‌شود.

این شاعر طنزسرا همچنین با اشاره به مثنوی «هفتاد من»، بیان کرد: درواقع این شعر نوشته بنده بوده که گاهی برخی تصور می‌کنند مولانا سروده و برایم عجیب است! چراکه کاملاً شوخی شعر پیدا بوده، درواقع مولانا جایی از مثنوی هفتاد من نام می‌برد که منظورش «من» واحد اندازه‌گیری است و من از این واژه استفاده کرده و مثنوی هفتاد من را با 11 بیت و استفاده از 70 من (ضمیر) سرودم.

فیض در پایان این گفت‌وگو ابراز کرد: امیدوارم کار آخرم متفاوت بوده و نگاهم فرق کرده باشد!