آغاز واکسیناسیون کرونا از فردا/ چگونه از رانت و فساد توزیع واکسن جلوگیری کنیم؟

با توجه به برخی از تجربیات ناموفق گذشته در مورد توزیع واکسن که منجر به ایجاد بازار غیررسمی و توزیع معیوب و غیرشفاف واکسن آنفلوانزا شد؛ به نظر می‌رسد وزارت بهداشت باید از ظرفیت تمام سامانه‌های خود به مانند «تیتک» و «سیب» استفاده کند.

 به گفته مسؤولان وزارت بهداشت از فردا واکسیناسیون طبق اولویت‌های وزارت بهداشت آغاز می‌شود، اما فرآیند توزیع واکسن کرونا هنوز هم برای مردم مبهم است.

گفتنی‌ است که اولین محموله واکسن کرونا ساخت روسیه عصر روز پنجشنبه گذشته وارد کشور شد. کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، اعلام کرده است که این واکسن‌ها برای نمونه‌برداری و انجام بررسی‌های نهایی به محل نگهداری منتقل خواهد شد. به گفته وی، درباره شروع واکسیناسیون عمومی پس از اعلام معاونت بهداشت و کمیته اجرایی واکسیناسیون کرونا اطلاع‌رسانی انجام خواهد شد.

پیش از این علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، با بیان اینکه واکسیناسیون کرونا در خانه‌های بهداشت انجام می‌شود گفته بود که واکسیناسیون باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود و به هیچ مسئولی خارج از اولیت‌ها واکسن کرونا نمی‌دهیم.

البته عده‌ای از کارشناسان حوزه سلامت و مسئولان دولتی، توزیع واکسن‌های کرونا از طریق سامانه تیتک را مناسب می‌دانند درحالی‌که عده‌ای دیگر حامی توزیع واکسن‌های کرونا از طریق روش سامانه سیب و معاونت بهداشت هستند.

همچنین در هفته گذشته کمیسیون اصل نود مجلس در گزارش خود درباره نحوه توزیع واکسن کرونا گفته بود که «در رابطه با توزیع واکسن با توجه به تجارب قبلی خصوصا توزیع واکسن آنفولانزا، تمهید اقدامات لازم جهت جلوگیری از خروج دارو از زنجیره پخش و همچنین جلوگیری از وارد شدن واکسن تقلبی به زنجیره ضروری است. لذا با توجه به امکانات و بسترهای موجود بهترین روش توزیع از طریق سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت کالاهای سلامت‌محور (سامانه تیتک) است.»

چرا نحوه توزیع واکسن کرونا اهمیت دارد؟

با وجود اینکه ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت گفته است که عرضه واکسن کرونا از هر نوعی در کشور رایگان بوده و مشخصاً فقط از طریق شبکه بهداشت توزیع می‌شود. این پرسش مطرح می‌شود که منشأ نگرانی برخی از مسئولان و کارشناسان حوزه سلامت چیست؟ و چرا عده‌ای نگران وقوع بحران در فرآیند واکسیناسیون کرونا هستند.

در این زمینه باید به نامه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به وزارت بهداشت در هفته گذشته اشاره کرد، در این نامه علی مویدی، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اشاره به مخاطرات مربوط به تامین و توزیع غیرسیستمی واکسن کرونا بر استفاده از سامانه تیتک برای نظارت هوشمند و توزیع سیستمی واکسن کرونا تاکید کرد بود.

برخی از کارشناسان حوزه سلامت نیز نگران توزیع نامناسب واکسن کرونا هستند، بنابر نظر این افراد، با توجه به نبود زیرساخت‌های سامانه‌ای برای ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت واکسن در معاونت بهداشت، احتمال بروز تخلفات و مفاسد گسترده نظیر خروج واکسن از زنجیره توزیع و قاچاق معکوس به کشورهای همسایه، ورود اقلام تقلبی به زنجیره توزیع به نام واکسن، شکل‌گیری بازار سیاه و دریافت چند باره واکسن توسط افراد فاقد شرایط وجود دارد.

*برای توزیع واکسن کرونا از ظرفیت سامانه تیتک استفاده شود

حسینعلی شهریاری رییس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار سلامت فارس با تأکید بر اهمیت توزیع عادلانه و شفاف واکسن کرونا گفت: بهترین روش توزیع دارو و محصولات سلامت‌محور مانند واکسن کرونا از طریق سامانه تیتک است؛ چرا که تنها در این صورت می‌‎توان اطمینان یافت که این واکسن‌ها به دست متقاضیان اصلی می‌رسد.

وی افزود: متأسفانه از 4800 قلم دارو در کشور، تنها حدود 500 دارو از طریق سازو‌کار تیتک توزیع می‌شود. به نظر می‌رسد که با تکمیل اطلاعات سامانه تیتک و ارائه اعتبارات لازم به این سامانه می‌توان تمام داروها، تجهیزات پزشکی و واکسن‌ها را از این روش توزیع کرد.

شهریاری ادامه داد: قطعا تیتک می‌تواند از بروز رانت و فساد در فرآیند واکسیناسیون کرونا حوزه جلوگیری کند، بنابراین به نظر بنده بهتر است تمامی واکسن‌های کرونا وارداتی و تولید داخلی از طریق سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت سازمان غذا و دارو(تیتک) توزیع شود.

*لزوم همکاری معاونت بهداشت با سازمان غذا و دارو برای انجام واکسیناسیون

با توجه به برخی از تجربیات ناموفق گذشته در مورد توزیع واکسن که منجر به ایجاد بازار غیررسمی و توزیع معیوب و غیرشفاف واکسن آنفلوانزا شد؛ به نظر می‌رسد وزارت بهداشت باید از ظرفیت تمام سامانه‌های خود به مانند «تیتک» و «سیب» استفاده کند؛ به عبارت دیگر در فرآیند توزیع واکسن کرونا می‌بایست سازمان غذا و دارو و همچنین معاونت بهداشت در یک همکاری مناسب از وقوع اتفاقات تلخ و جبران‌ناپذیر جلوگیری کنند.

در حالی که بسیاری از رسانه‌های معاند به دنبال سیاه‌نمایی علیه نظام سلامت کشور در نحوه مدیریت همه‌گیری کرونا هستند؛ تمام مسئولان باید با توجه به اهمیت فرآیند واکسیناسیون، نسبت به جلوگیری از وقوع تخلفاتی مانند: عرضه خارج از شبکه واکسن، عدم رعایت نوبت در انجام واکسیناسیون و همچنین اجرای دقیق زمان‌بندی مناسب برای توزیع واکسن تمام تلاش خود را بکار گیرند.