حال ناخوش تجارت در مرزهای ایلام

بازارچه مرزی روی کاغذ ماند

سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: تعرفه و عوارض گمرکی بالا، تعهدات ارزی و محدودیت در اقلام صادرات، حال تجارت در مرز‌های ایلام را ناخوش کرده است.

استان ایلام با 420 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق، تنها دارای یک گذرگاه و بازارچه مرزی مهران بوده که آن‌هم به‌خوبی برای توسعه و اشتغال استان به‌کار گرفته نشده است

حال آنکه بازار عراق فرصتی مناسب برای توسعه فعالیت‌های تجاری و بازرگانی را در استان محروم ایلام فراهم کرده، اما این استان همچنان از مزیت‌های مرزی بودن بی‌بهره مانده است.

دراین‌بین طی سال‌های اخیر ایجاد سه بازارچه و گذر مرزی چیلات در دهلران، چنگوله در مهران و هلاله شمالی در ایلام در دستور کار دولت قرار گرفت و با وجود وعده‌های فراوان، هنوز این بازارچه‌ها به سرانجام مشخصی نرسیده است.

جالب‌تر اینکه برای بازارچه‌های مرزی چیلات و چنگوله حتی زیرساخت‌هایی هم ایجاد شده، اما در طرف عراقی عملاً هیچ کاری صورت نگرفته و اراده‌ای برای بازگشایی این بازارچه هنوز دیده نشده است.

از طرفی طی یک سال گذشته کرونا نیز سایه تعطیلی را بر سر مرز مهران در بخش صادرات کالا و تردد مسافر انداخته است و عملاً اندک مزیت مرزی استان هم برای تجار و بازرگان این دیار نان و آب نمی‌شود.

به‌گونه‌ای که مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان ایلام اخیراً در گفت‌وگویی رسانه‌ای از تعطیلی 30 شرکت حمل‌ونقلی در پایانه مرزی مهران خبر داد و تأسف‌بارتر اینکه طبق اعلام مدیرکل گمرک استان ایلام نیز مرز مهران با یک‌سوم ظرفیت درحال فعالیت است.

با این اوصاف بر آن شدیم تا درخصوص وضعیت صادرات و وفعالیت تجار ایلامی گفت‌وگوهایی را با شعبان فروتن، رئیس اتاق بازرگانی استان ایلام و سعد حسینی، یکی از بازرگانان ایلامی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

رئیس اتاق بازرگانی ایلام با تأکید بر ضرورت مرتفع شدن مشکلات دست‌وپاگیر و مزاحم در حوزه صادرات غیر نفتی به کشور عراق، گفت: جهت صادرات به عراق علاوه‌بر مشکلات تحریم و کرونا، با مسائل داخلی نیز مواجه هستیم که انتظار می‌رود حداقل در مورد موانع داخلی اقدام فوری انجام شود.

شعبان فروتن بیان کرد: مهم‌ترین عوامل کاهش صادرات در مرز مهران در دو بخش خارجی و داخلی بوده که در بخش خارجی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و شیوع ویروس کرونا است.

وی ادامه داد: همچنین در بخش داخلی نیز مسائل مربوط به تعهدات ارزی، موازی‌کاری و سخت‌گیری در امور تجارت به‌ویژه بالا بودن تعرفه تخلیه و بارگیری کالا در مرز مهران است.

رئیس اتاق بازرگانی ایلام گفت: اعمال سلیقه‌ای هزینه تخلیه و بارگیری کالا در مرز مهران، بالا بودن هزینه تخلیه کالا، افزایش تعرفه گمرکی در مرز مهران از طرف عراق و ممنوعیت واردات میوه و تره‌بار از طرف عراق، مهم‌ترین مشکلات فرا روی تجارت است.

فروتن تأکید کرد: ضرورت دارد که مشکلات تجار و بازرگانان با هدف توسعه صادرات غیر نفتی به کشور عراق هرچه سریع‌تر مرتفع شود.

وی با بیان اینکه با وجود رفع مشکلات ساختاری و اداری برای برپایی سه بازارچه مرزی هنوز امکان صادرات از آنجا فراهم نیست، عنوان کرد: بنابراین انتظار می‌رود مسئولان این مسئله را با جدیت پیگیری کنند، زیرا در بازارچه چنگوله و چیلات زیرساخت‌ها از سمت ایران فراهم بوده، اما در آن سوی مرز مشکل همچنان پابرجا است.

در ادامه یکی از تجار ایلامی نیز با اشاره به اینکه میزان صادرات و فعالیت تجار ایلامی درحال حاضر به حداقل ممکن رسیده است، گفت: اندک صادرات انجام‌شده نیز به‌کُندی صورت می‌پذیرد.

سعد حسینی با تأکید بر اینکه اخیراً عراق با عربستان و اردن وارد تعاملات تجاری شده و نسبت به بازگشایی مرز‌های خود اقدام کرده، افزود: مسئله این است که از تجار عربستانی و اردنی عوارض گمرکی گرفته نمی‌شود.

حسینی با اشاره به آنکه از تجار ترکیه نیز این عوارض دریافت نمی‌شود، اظهار کرد: تأسف‌بارتر آنکه این مهم برای تجار ایرانی مصداق پیدا نمی‌کند.

وی با اشاره به اینکه علاوه‌بر برخوردهای دوگانه طرف عراقی در داخل نیز تعهدات ارزی و تعرفه‌‌های گمرکی برای صادرکنندگان و تجار مشکل‌ساز است، اذعان کرد: از طرفی کارخانه‌ها و شرکت‌ها نیز متأسفانه صادرات خود را از طریق تجار انجام نمی‌دهد بلکه خود با طرف عراقی وارد معامله می‌شوند و فرآیند ترخیص را نیز از طریق عده‌ای ترخیص‌کار که کارت بازرگانی در اختیار دارند، به‌ازای پرداخت مبالغ ناچیز انجام می‌دهند.

این تاجر ایلامی با بیان آنکه هنوز از فعال شدن بازارچه‌های مرزی خبری نیست، عنوان کرد: علاوه‌بر این هنوز محدودیت صادرات 30 نوع کالا به عراق پابرجا است.

حسینی با بیان اینکه صادرکنندگان ایرانی در پایانه مرزی مهران موظف‌اند گواهی بازرسی برای کالاهایی که مشمول این فهرست است را از شرکت بازرسی بین‌المللی BV دریافت کنند، گفت: درحال حاضر این مانع نیز پیش روی تجار ایرانی قرار گرفته، زیرا کشور ثالثی که این کار را انجام می‌داد، رفته و حالا این مهم توسط کشور چین انجام می‌پذیرد؛ حال آنکه این کشور نیز استاندارد را برای حجم بالایی از کالا می‌پذیرد.

وی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات حاد ما به نبود رایزن در کشور عراق بازمی‌گردد، افزود: البته این مهم در اغلب کشورهای هدف صادراتی برای تجار ما مشکل‌ساز است.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد همچنان استان ایلام با وجود دارا بودن ظرفیت مرزی در عرصه تجارت بین‌الملل لنگ می‌زند و هنوز نتوانسته به جایگاه واقعی خود در این عرصه برسد و همچنان با مشکلاتی که یقیناً با تعامل و رایزنی از طریق مسئولان متولی قابلیت حل شدن دارند، دست‌وپنجه نرم می‌کند. به‌طور مثال باید از دستگاه‌ها و مدیریت ارشد این استان پرسید که چرا با وجود فراهم بودن زیرساخت در دو بازارچه مرزی، هنوز طرف عراقی نسبت به تعهدات خود عمل نکرده و تجار نمی‌توانند از این ظرفیت‌های ایجادشده استفاده کنند و یا اینکه چرا مدیران استانی بنا به پتانسیل مرزی از طریق دفاتر نمایندگی وزارتخانه به دنبال حل مشکل تعرفه و عوارض گمرکات نیستند.