شیوع آنفلوآنزای پرندگان؛ از هشدار تا مهار آن در کشور

سپهرغرب، گروه کشاورزی: حضور پرندگان زمستان‌گذران مبتلا به بیماری آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در برخی استان‌ها، متولیان دامپزشکی، بهداشتی و محیط‌زیست را در زمینه شیوع این بیماری در بین پرندگان بومی و واحدهای مرغداری نگران کرده است.

آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان، معروف به آنفلوانزای مرغی یک بیماری ویروسی همه‌گیر بین پرندگان است که قابلیت سرایت بالایی دارد و در صورت شیوع، نه‌تنها خسارت فراوانی به صنعت مرغداری وارد می‌کند بلکه قابل‌انتقال به انسان است.

آنفلوانزای پرندگان یا نوع A معمولاً نمی‌تواند در انسان ایجاد بیماری کند و تنها از طریق پرندگان آلوده به انسان سرایت می‌کند و از طریق انسان مبتلا قابل‌انتقال نیست.

با اعلام شیوع آنفلوانزای پرندگان در برخی استان‌های کشور اقدامات کنترلی و پیشگیرانه از سوی مسئولان دامپزشکی به اجرا گذاشته شد و با رصد و پایش مرغداری‌ها و مراکز پرورش پرندگان که به‌صورت غیرمجاز نگهداری و به آنفلوانزا مبتلا شده بودند، شناسایی و اقدامات لازم انجام شد.

زنگ خطر آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان در تبریز

مشاهده نخستین مورد از ابتلا به آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان در تبریز، زنگ خطر شیوع این بیماری مرگبار را برای صنعت 60 ساله مرغداری آذربایجان شرقی به صدا درآورده است.

آذربایجان شرقی به دلیل هم‌جواری با کشورهای قفقاز و ترکیه همه‌ساله از خطر شیوع بیماری آنفلوانزای مرغی رنج می‌برد و همین امر ضرورت مراقبت، نظارت و پایش مضاعف در مبادی‌های ورودی احتمالی این بیماری را دوچندان می‌کند.

ازاین‌رو مدیرکل دفتر سیاسی استانداری آذربایجان شرقی پیشگیری از بیماری آنفلوآنزای پرندگان را موضوعی فرادستگاهی می‌داند و می‌گوید: تمام دستگاه‌های مسئول در این حوزه، باید توجه ویژه‌ای نسبت به این موضوع داشته باشند.

     هشدار دامپزشکی استان اردبیل درباره احتمال شیوع آنفلوانزای پرندگان

در پی مشاهده کانون بیماری آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان در طیور بومی و سنتی استان آذربایجان شرقی و نزدیکی کانون این بیماری به استان اردبیل و انتشار سریع ویروس، اداره ‌کل دامپزشکی استان اردبیل نیز به‌تازگی با صدور اطلاعیه‌ای نسبت به‌احتمال بسیار بالای شیوع آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان در این استان هشدار داده است.

در این اطلاعیه فعالان صنعت طیور استان و تولیدکنندگان طیور بومی، سنتی و روستایی ضمن یادآوری اهمیت و حساسیت موضوع، تأکید شده که احتمال شیوع و بروز این بیماری در بسیار بالا است.

     بهبود وضعیت آنفلوآنزای پرندگان در خراسان جنوبی

خراسان جنوبی ازجمله استان‌هایی است که در هفته‌های اخیر مواردی از ابتلا به آنفلوآنزای پرندگان در آنجا مشاهده شده است؛ در این زمینه مدیرکل دامپزشکی این استان گفت: شرایط آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در این استان رو به بهبودی است و جای نگرانی نیست.

محمد اصغرزاده اظهار کرد: تاکنون 21 کانون آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در خراسان جنوبی شناسایی شده و خوشبختانه از آخرین کانون شناسایی شده تاکنون 6 روز سپری می‌شود و در این چند روز گزارشی مبنی بر شناسایی واحد جدید دریافت نشده است.

وی با بیان اینکه در سه شهرستان بیرجند، خوسف و سربیشه آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان دیده شده است، افزود: تاکنون حدود یک‌میلیون و 100 هزار قطعه انواع پرنده در خراسان جنوبی معدوم شده است.

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی به مردم اطمینان خاطر داد که همه فرآورده‌های مرتبط با طیور از توزیع تا عرضه از صحت و سلامت کافی برخوردار است.

احتمال شیوع آنفلوآنزای پرندگان در گناباد

به دلیل هم‌جواری گناباد در خراسان رضوی با استان خراسان جنوبی، رئیس شبکه دامپزشکی این شهرستان نسبت به‌احتمال شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در این شهرستان هشدار داده و خواستار افزایش هوشیاری مردم و تولیدکنندگان مرغ و طیور در این زمینه شده است.

به گفته محمدرضا متقی، تاکنون موردی از آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در گناباد مشاهده نشده و اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از سرایت این بیماری توسط شبکه دامپزشکی با همکاری مسئولان دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در دست انجام است.

     مهار پنج کانون شیوع آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در کردستان

از کردستان نیز خبر می‌رسد که با اجرای عملیات رصد و پایش برنامه ملی کنترل و پیشگیری بیماری آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان، پنج کانون شیوع بیماری در استان شناسایی و مهار شده است.

مجتبی ورمقانی مدیرکل دامپزشکی استان کردستان در این زمینه اظهار کرد: کانون بیماری آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در روستاهای «جعفرآباد» و «عزیزآباد» از توابع دیواندره و دو روستای «بوبکتان» و «کندولان» سقز و نیز دریاچه زریبار مریوان شناسایی و عملیات معدوم‌سازی طیور بومی در آن انجام شده است.

وی افزود: از کانون‌های شناسایی‌شده چهار کانون روستایی و یک کانون مربوط به پرندگان مهاجر بوده است.

     کانون آنفلوآنزای پرندگان در مهاباد و پیرانشهر مهار شد

مدیرکل دامپزشکی آذربایجان غربی نیز به‌تازگی از شناسایی و مهار کانون‌های جدید آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در شهرستان‌های مهاباد و پیرانشهر در جنوب این استان خبر داده و گفته است: برای جلوگیری از انتشار این ویروس، زنده فروشی مرغ و ماکیان ممنوع شده است.

سید امید خلیل‌زاده اظهار کرد: در پی دریافت گزارش رخداد بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، این دو کانون آلوده در طیور بومی و سنتی روستای «قجی‌آباد» مهاباد و «جران» پیرانشهر بلافاصله معدوم شدند؛ طیور مبتلا از میادین دواب محمدیار و مهاباد خریداری‌شده و یک هفته بعد از خرید تلفات در آن‌ها رخ داده بود.

آذربایجان غربی در کریدور تردد پرندگان مهاجر قرار دارد به همین علت همه‌ساله خطر شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان طیور این استان را تهدید می‌کند.

     آنفلوآنزای فوق‌حاد در باغ‌ پرندگان ‌قم

دامپزشکی قم نیز در هفته‌های گذشته ابتلای تعدادی از پرندگان باغ پرندگان شهر قم به بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان را تأیید و در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که با شناسایی و تأیید بیماری این پرندگان، در راستای برنامه ملی کنترل بیماری آنفلوآنزای فوق پرندگان نسبت به انجام موازین بهداشتی قرنطینه‌ای در شعاع‌های اپیدمیولوژیک این مناطق اقدام شده است.

کانون آنفلوآنزای حاد پرندگان در سرخس مهار شد

مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی این هفته گفت: کانون آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در شهرستان سرخس با اقدامات دامپزشکی استان مهار شده است.

جواد اعلمی افزود: با مشاهده یک کانون ابتلا به آنفلوآنزای حاد پرندگان در یکی از روستاهای خانگیران شهرستان سرخس، اقدامات پیشگیرانه و مهاری توسط دامپزشکی آغاز شد.

وی اضافه کرد: 10 پرنده در این روستا به آنفلوآنزای حاد پرندگان مبتلا شده بودند و کارشناسان دامپزشکی در راستای اقدامات پیشگیرانه یک‌صد قطعه طیور این روستا را معدوم کردند.

مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی گفت: خوشبختانه اکنون خطری از بابت گسترش این بیماری به روستاهای اطراف در سرخس وجود ندارد ولی اقدامات پیشگیرانه به جد دنبال خواهد شد.

رئیس دامپزشکی کشور پیش‌تر گفته بود که بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در کشور کاملاً مدیریت و مهار شده است.

به گفته علی‌اصغر ماکنعلی، هم‌اکنون این بیماری در کشور کاملاً مدیریت و مهار شده و مزارع مرغ تخم‌گذار با بیشترین ظرفیت به تولید اشتغال دارند و مشکلی ازنظر پرورش مرغ تخم‌گذار در کشور وجود ندارد.

آنفلوآنزای فوق حاد طیور یک بیماری ویروسی پرندگان به شمار می‌رود؛ ویروس‌های آنفلوانزا دارای سه نوع تیپ C,B,A هستند؛ در طیور فقط تیپ A می‌تواند ایجاد بیماری نماید. این تیپ علاوه بر طیور، سایر حیوانات ازجمله خوک، اسب و همچنین انسان را درگیر می‌کند.

پرندگان وحشی و آبزی می‌توانند بدون اینکه خود مبتلا به بیماری شوند، ویروس‌های آنفلوآنزای طیور را با خود جابه‌جا کنند. خوک به‌عنوان میزبان واسط ویروس‌های آنفلوآنزای طیور و پستانداران است.

پرندگان وحشی آبزی به‌عنوان مهم‌ترین ذخایر طبیعی ویروس آنفلوآنزا محسوب می‌شوند و به‌وسیله آن‌ها ویروس از یک نقطه‌به‌نقطه دیگری حمل و از طریق بزاق و فضله، بیماری به پرندگان اهلی و کسانی که با پرندگان تماس دارند، منتقل می‌شود.

انسان در ارتباط مستقیم با پرندگان بیمار یا لاشه‌های پرندگان کشته‌شده نیز می‌تواند به این بیماری مبتلا شود.

در نوع خفیف آنفلوآنزای مرغی، ابتلا به بیماری با ریزش پرهای پرندگان و کاهش تولید تخم مشخص می‌شود و در نوع دوم، بیماری به‌سرعت در میان پرندگان شایع و باعث اتلاف شمار زیادی از آن‌ها می‌شود.

این بیماری از طریق تجارت پرندگان زنده و پرندگان مهاجر مانند اردک‌ها و سایر پرندگان دریایی از کشوری به کشور دیگر منتقل می‌شود.

مرغ و خروس، بوقلمون، مرغ شاخ‌دار، پرندگان زینتی، پرندگان وحشی و شترمرغ از پرندگان حساس به بیماری می‌باشند.

سرفه، گلودرد، تنگی نفس و سابقه تماس در یک هفته قبل از مرگ پرندگان آلوده یا در مرحله واگیری و سطوح آلوده به ویروس و تب بالای ‎ 38 درجه از علائم بیماری آنفلوآنزای مرغی در انسان محسوب می‌شود.

در ایران منشأ این بیماری پرندگان مهاجری عنوان می‌شود که در فصل سرد سال از مناطق سردسیر شمالی وارد مناطق گرم یا معتدل می‌شوند.

هم‌اکنون آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در برخی کشورها مانند ژاپن و نقاطی از روسیه و سیبری شایع است و تالاب‌های ایران نیز با مهاجرت پرندگان از این بابت تهدید می‌شود.