چشم لرستان به راه تخصیص آب خشک شد

توقف توسعه در پیچ کمبود آب اراضی تشنه و سدها لبریز از وعده!

سپهرغرب، گروه خبر: در حالی لرستان بر روی گنجینه‌ای از رواناب‌های کشور نشسته است که سهمی به اندازه هیچ از 12.5 میلیارد مترمکعب آب خروجی از این استان داشته و چشم مردم در راه تخصیص آب و اجرای سدها خشک شده است.

استان لرستان به‌عنوان سومین منطقه پرباران کشور از مناطق مهم کشورمان در حوزه آب است، پتانسیلی که ده‌ها سال است بدون استفاده رهاشده و مردم این استان منتظرند تا از برکات این نعمت خدادادی در رونق حوزه کشاورزی، صنعت و… بهره‌برداری کنند.

بر اساس نقشه‌های موجود 59 درصد مساحت استان در حوزه کرخه و 41 درصد در حوزه کارون بزرگ قرار گرفته است.

لرستان با بیش از 130 رودخانه دائمی و فصلی با طول حدود 9 هزار کیلومتر در دو حوضه کارون و کرخه با تولید حدود هشت میلیارد مترمکعب رواناب و حدود 4.5 میلیارد مترمکعب رواناب ورودی به استان درمجموع 12.5 میلیارد مترمکعب، معادل 12 درصد از آب‌های جاری کشور را تشکیل داده و یکی از غنی‌ترین شبکه‌های آب سطحی کشور است.

بر اساس آماربرداری دوره سوم در استان تعداد 10 هزار و 212 دهنه چشمه با خروجی سالانه حدود 900 میلیون مترمکعب و یک هزار و 663 رشته قنات با خروجی سالانه حدود 80 میلیون مترمکعب وجود دارد و مقدار 700 میلیون مترمکعب از چاه‌های آب این استان تخلیه و بهره‌برداری می‌شود.

     سهمی به اندازه هیچ از 12.5 میلیارد مترمکعب آب خروجی

این در حالی است که لرستانی‌ها سال‌ها با موضوع در دست اجرا بودن پروژه‌های سدسازی و اما و اگرهای تخصیص آب در حوزه‌های مختلف شرب، کشاورزی و صنعت امیدوار نگه‌داشته شده‌اند تا این سدها روزی به بهره‌برداری برسند و سهم تخصیص آب مردم لرستان مشخص شود تا علاوه بر اینکه اراضی کشاورزی‌شان را رونق دهد، آن‌ها را از بی‌آبی و بیکاری نجات بخشد.

این موضوع در حالی رخ می‌دهد که پروژه‌های سدسازی این استان نیز طی سال‌های گذشته به دلیل آنچه از سوی مسئولان کمبود اعتبار و عدم تخصیص آب عنوان می‌شود متوقف‌شده یا عملیات اجرایی آن‌ها به‌کندی پیش می‌رود و عملاً بی‌نتیجه مانده‌اند.

در این میان پروژه‌های سدسازی لرستان با ده‌ها سال قدمت آغاز عملیات اجرایی، کاسه صبر مردم را لبریز کرده‌اند و امروز نیز زمزمه‌هایی مبنی بر محدودیت برداشت از رودخانه‌های لرستان به گوش می‌رسد تا عملاً راه بهره‌برداری از منابع آبی در لرستان بسته شود و بر محرومیت‌ها افزوده شود.

قانون محدودیت برداشت آب از رودخانه‌ها درد جدید مردم لرستان

نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی به‌تازگی در سخنانی با اشاره به موضوع تخصیص آب به لرستان و قانون توزیع عادلانه آب گفته است: من مطلع شدم که متأسفانه قانون محدودیت برداشت آب از رودخانه‌های لرستان مصوب شده است.

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی با بیان اینکه این امر به خاطر وجود بعضی از سدها در پایین‌دست که کار تولید برق را انجام می‌دهند، بوده است ادامه داد: البته این امر، با توجه به فنّاوری‌های بالایی که در مصرف آب وجود دارد قابل مدیریت است.

وی با اشاره به پیگیری‌های «الهیار ملکشاهی» نماینده سابق مردم کوهدشت و رومشکان در مجلس شورای اسلامی در رابطه با تکمیل دو سد لرستان ازجمله سد «معشوره» تصریح کرد: وی عنوان کرده بود که اگر «معشوره» ساخته می‌شد ممکن بود جلوی همه سیلاب را نگیرد اما خسارت‌های سیلاب را کاهش می‌داد.

نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: همین مسئله را ما در بالادست رودخانه‌های مسجدسلیمان داریم و آبی که از آن منطقه آمده بود، سیلاب عظیمی را ایجاد کرده بود.

قاضی‌زاده هاشمی در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه با توجه به تغییرات آب و هوایی، مدل بارندگی در منطقه ما کلاً تغییر پیدا کرده است، افزود: ما دیگر نه از زاویه مدیریت تقسیم آب، بلکه از زاویه مدیریت سیلاب، مجبور هستیم که سدها و آب‌بندهای زیادی را ایجاد کنیم.

وی با بیان اینکه بارندگی‌ها شدید، کوتاه‌مدت و در منطقه خاص شده است، ادامه داد: اینکه ما در پایین‌دست سدی داریم، مسئله را حل نمی‌کند، چون در بالادست تخریب ایجاد می‌کند، در تمام مسیرها و مسیل‌ها باید سد و آب‌بند ایجاد کنیم.

نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه این باید در کل زاگرس و البرز عملیاتی شود، ادامه داد: نظام سدسازی باید در ایران تغییر پیدا کند، البته این امر هم سرمایه‌گذاری خیلی زیادی می‌خواهد، اما چاره‌ای نیست چراکه اگر سد نسازیم با مشکل مواجه می‌شویم.

قاضی‌زاده هاشمی با تأکید بر اینکه الآن این بحث در بین سیاست‌گذاران کلان کشور وجود دارد گفت: باید شبکه‌ای از سدها با حوزه‌های آب ریز در کنار هم ایجاد شوند تا پایین‌دست آن‌ها دچار مشکل نشود.

     عدم مدیریت منابع آبی شاه‌بیت عدم توسعه‌یافتگی لرستان

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان نیز در سخنانی با اشاره به اینکه مهم‌ترین شاخص و شاه‌بیت عدم توسعه‌یافتگی لرستان، عدم مدیریت درست منابع آب است، اظهار کرد: در تمام محافل موضوع مدیریت منابع آب مطرح می‌شود، لرستان 11 درصد آب‌های کشور و 4.7 درصد اراضی کشور را دارد، از سوی دیگر لرستان جزو استان‌های پر بارش با متوسط 530 میلی‌متر بارندگی است.

متوسط اراضی آبی لرستان تنها 23 درصد است

اسفندیار حسنی‌مقدم با بیان اینکه خروجی رواناب‌های لرستان (هشت میلیارد تولید داخل استان، حدود چهار میلیارد خارج از استان) بالغ‌بر 12 میلیارد مترمکعب آب است، تصریح کرد: متوسط اراضی آبی استان 23 درصد است، درحالی‌که متوسط اراضی آبی کشور 46 درصد است.

وی با تأکید بر اینکه سهم ما از 50 میلیارد مترمکعب آبی که پشت سدهای کشور است، 207 میلیون مترمکعب یعنی کمتر از نیم درصد است، افزود: در خصوص این چند سد ساخته شده در استان نیز شبکه‌های آبیاری ساخته نشده که آب را از پشت سد به روی زمین انتقال دهد.

     تنها محصولات کشاورزی و باغی لرستان بالای دو میلیارد مترمکعب تخصیص آب نیاز دارند

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه مسئله مدیریت منابع آب و تخصیص آب مطالبه ما به‌عنوان نماینده بخش کشاورزی از حوزه وزارت نیرو است، اظهار کرد: میزان تخصیص آب لرستان را یک میلیارد مترمکعب در نظر گرفته‌اند، درحالی‌که تنها محصولات کشاورزی و باغی ما بالای دو میلیارد مترمکعب تخصیص آب نیاز دارند.

حسنی‌مقدم خاطرنشان کرد: 300 هزار هکتار زمین دیم با شیب زیر 12 درصد در لرستان داریم، اگر بخواهیم 100 هزار هکتار از این اراضی را طی یک برنامه 10 ساله آبی کنیم به دو میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم.

وی با تأکید بر اینکه تا مشکل آب حل نشود مسئله اصلی که توسعه است حل نمی‌شود؛ افزود: تقاضا این است عزیزان حوزه وزارت نیرو ما را یاری کنند.

     میزان تخصیص آب لرستان کمتر از یک میلیارد مترمکعب است

نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی در مجلس شورای اسلامی نیز در سخنانی با اشاره به نبود منبع آب شرب و صنعت پایدار و همچنین آب قابل تنظیم در لرستان، اظهار کرد: برای حفظ وضع موجود در استان، 1.7 میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم.

مهرداد ویسکرمی بیان کرد: این در حالی است که میزان تخصیص آب به استان کمتر از یک میلیارد مترمکعب است.

     اگر آب برای همه‌جا مایه حیات است برای لرستان 100 برابر مایه حیات است

وی با بیان اینکه حتی در این میزان تخصیص آب هم ابهاماتی وجود دارد، افزود: به مردم قول می‌دهم که تا رسیدن به نتیجه در این رابطه پیگیری داشته باشم.

نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه اگر آب برای همه‌جا مایه حیات است برای لرستان 100 برابر مایه حیات است، تصریح کرد: حوزه‌های کشاورزی و دامپروری دو امر مهم در لرستان محسوب می‌شوند و بدون آب هم این حوزه‌ها معنایی ندارند.

ویسکرمی ادامه داد: در این راستا رسانه‌ها، اندیشمندان، نخبگان و… همراهی کنند تا آن چیزی که حق مردم در این زمینه است را برگردانیم.

     به 1.6 میلیارد مترمکعب آب برای جبران عقب‌ماندگی‌ها نیاز داریم

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با تأکید بر اینکه تخصیص آب یکی از مطالبات اصلی مردم لرستان، مسئولان و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است، اظهار کرد: 46 درصد از اراضی کشاورزی در کشور آبی است و این در حالی است که این عدد در استان لرستان 23 درصد است.

داریوش حسن‌نژاد با بیان اینکه عدم تخصیص آب به لرستان و همچنین پایین بودن میزان اراضی کشاورزی آبی استان نسبت به کشور موجب اعتراض مردم شده و به‌نوعی احساس می‌کنند که حق آن‌ها در این رابطه ضایع شده است، افزود: اگر ما می‌خواهیم که عقب‌ماندگی‌های استان را در این حوزه جبران کنیم حداقل به یک میلیارد و 600 میلیون مترمکعب آب نیاز داریم.

     10 سد مطالعه شده در انتظار اختصاص اعتبار

وی با اشاره به اینکه حداقل 10 سد استان لرستان دارای تخصیص آب هستند، ادامه داد: این در حالی است که هنوز هیچ‌کدام از این پروژه‌های سدسازی آغاز نشده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان تصریح کرد: 36 طرح و سد مطالعه شده در استان داریم که از این تعداد 10 مورد تخصیص آب دارند.

حسن نژاد با تأکید بر اینکه اگر اعتبار موردنیاز برای این 10 اختصاص پیدا کند، کلی از عقب‌ماندگی‌های لرستان در حوزه تخصیص آب جبران می‌شود؛ گفت: آنچه مهم است، بحث اختصاص این اعتبارات است چراکه می‌توان با فرآیندی منطقی تخصیص آب برای استان از وزارت نیرو بگیریم.

وی با اشاره به اینکه 10 سد یاد شده، 150 میلیون مترمکعب تخصیص آب دارند، گفت: اگر این سدها ردیف اعتباری بگیرند، عملیاتی خواهند شد.

بر اساس این گزارش، لرستان با دارا بودن گنجینه‌ای از شبکه آب‌های سطحی در کشور همچنان بی‌بهره از این منابع آب خدادادی است، این در حالی است که نبود منابع آب پایدار در حوزه شرب، کشاورزی و صنعت، مردم را به سوی بهره‌گیری از منابع آب زیرزمینی سوق داده است و این منابع آبی نیز به‌تدریج کاهش می‌یابند.

به هر روی چشم‌انداز توسعه و پیشرفت لرستان نیازمند به تعیین تکلیف مسئله تخصیص آب و تکمیل پروژه‌های سدسازی است تا با مشخص شدن داشته‌های موجود بتوان برنامه‌ریزی صحیحی در راستای بهره‌گیری از منابع و حل معضل بیکاری در لرستان داشت.

این در حالی است که با وجود یک صدایی مردم و مسئولان در لرستان در راستای احقاق حق مردم این استان و افزایش تخصیص آب این استان، همچنان وزارت نیرو آن‌چنان‌که باید توجهی به این مطالبه به‌حق و بر زمین مانده لرستانی‌ها ندارد.