توصیه‌های طب سنتی برای فصل بهار

سپهرغرب، گروه سلامت: معاون تعالی دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت به بیان توصیه‌های طب سنتی برای فصل بهار پرداخت.

هر فصل با توجه به شرایط آب‌وهوایی طبع خاص خود را دارد و به همین دلیل در هر کدام از آن‌ها باید رفتار و تغذیه متفاوتی باشیم و از آنجایی در حال حاضر فصل زیبای بهار آغاز شده، به بیان نکاتی که دانستن آن‌ها در این فصل ضروری است، پرداختیم.

علیرضا عباسیان، ضمن اشاره به اینکه فصل بهار گرم و تر است، گفت: در این فصل هوا گرم‌تر می‌شود و رطوبت هوا افزایش پیدا می‌کند و به همین دلیل افرادی که مزاج گرم و تر دارند، حالشان بدتر می‌شود و به عنوان مثال نوجوان‌ها و جوان‌ها ممکن است دچار جوش‌های صورت شوند و عارضه‌هایی نظیر کهیرهای پوستی، آلرژی و حساسیت،خارش انتهای حلق، آبریزش از بینی، آبریزش از چشم، عطسه‌، حالت زکام و... افزایش یابد، که این حالت‌ها بیشتر مربوط به مزاج خاص مزاج گرم و تر است.

وی ضمن اشاره به اینکه رعایت یک‌سری از نکات در فصل بهار برای همه مردم با هر مزاجی که دارند خوب است اما رعایت یک‌سری از مراقبت‌ها برای افراد با مزاج گرم و ترها ضروری است، ادامه داد: از جمله تدابیری که همه مردم باید رعایت کنند، این است که در این فصل مصرف برخی غذاها مثل شیرینی‌ها، گوشت‌ها، غذاهای حاوی ادویه‌جات نظیر غذاهای تند باید کاهش یابد.

این متخصص طب سنتی با بیان اینکه متاسفانه علی‌رغم شیوع کرونا باز هم شاهد یک‌سری دید و بازدیدها هستیم، متذکر شد: در هم خوری‌ها را باید کم کرد. ما به مریض‌ها توصیه می‌کنیم که برای هر روز اگر می‌خواهند شیرینی، میوه و آجیل بخورند، آن‌ها را تقسیم کنند و برای مثال فرض کنید در یک مهمانی میوه را بخورند، جای دیگر شیرینی و در جای بعدی آجیل و همه جا همه چیز را با هم نخورند. این امر باعث می‌شود هم تمام این گروه‌های غذایی را میل کنند و هم اینکه در یک وعده همه این‌ها را نخورند که باعث سوءهاضمه شود و اذییت شوند و البته توصیه می‌شود به دلیل شیوع کرونا تا حد امکان از رفتن به مهمانی و دید و بازدید خودداری کنند.

وی اظهار کرد: مصرف اغذیه‌جات خشک نسبت به آن‌هایی که چرب هستند، برتری دارد و در مورد شیرینی‌ها توصیه می‌کنیم شیرینی‌تر استفاده نکنند و بیشتر از شیرینی نخودچی و شیرینی برنجی استفاده شود؛ در مورد میوه‌ها هم توصیه می‌کنیم که در هم خوری میوه انجام نشود و افراد از یک مدل میوه استفاده کنند. مثلا امروز سیب مصرف کنند فردا خیار و پس فردا نارنگی یا پرتقال بخورند. البته یک قاعده کلی هم وجود دارد که در هر فصلی میوه آن فصل باید خورده شود. یعنی خوب است که ما در فصل بهار میوه‌هایی که مخصوص فصل بهار است را میل بکنیم.

معاون تعالی دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت توضیح داد: در مورد غذاها بیشتر غذاهایی که ساده هستند در این فصل باید میل شوند و بهتر است اجزای غذا باید کم باشد. در گذشته ما یرانی‌ها غذاهایی داشتیم که بسیار ساده بودند و اجزایش کم بود. مثلا انواع املت‌ها، تخم مرغ، خاگینه‌ها، هویج یا بادمجان یا کشک که یک غذای خیلی خوب است و در این فصل به شکل کله‌جوش استفاده می‌شود، در واقع همان کشکی بود که با روغن و نعنا و پیازداغ به عمل می‌آمد و با کمی نان استفاده می‌شد. 

همچنین مواد غذایی نظیر سوپ جو، آش جو و نان جو غذاهای خیلی ایده‌آلی برای این فصل هستند و حبوباتی که کمی خنک‌تر است مثل عدس یا ماش برای این فصل مناسب‌تر اند.

 دستوراتی که برای همه فصول است

وی افزود: کنار این دستورات کلی دستوراتی داریم که برای همه فصول است اما برای این فصل بیشتر است و برای مثال غذاهایی که رنگ‌ها و طعم‌های مصنوعی دارند مثلا شیرینی‌هایی که رنگ‌های خیلی خاص نظیر قرمز، سبز تند، نقره‌ای و طلایی دارند، برای بدن مضر هستند و همچنین آدامس‌ها و تنقلاتی که رنگ‌های زیاد و طعم‌های خیلی خاص دارند نیز برای همه فصول خوب نیست و در فصل بهار از آنجایی که بدن خیلی حساس‌تر است، ویژه‌تر مضر هستند.

عباسیان بیان کرد: در میان آجیل‌ها ما بیشتر فندق و بادام و تا حدودی پسته را توصیه می‌کنیم و همچنین مصرف تخم کدو، آفتاب‌گردان، تخمه ژاپنی و تخم هندوانه هم خوب است اما گردو ممکن است افراد را تا یک حدودی اذیت کند و به علاوه بادام زمینی یا بادام هندی هم به دلیل گرمی و خاصیت آلرژنی که دارند می‌توانند تا حدودی برای بدن‌هایی که ضعیف‌تر هستند، اذیت‌کننده باشند. 

حالا اگر این ترکیبات با هم مخلوط شوند باز اذیتش بیشتر می‌شود و برای مثال مصرف انواع باقلواها چون معمولاً تنوعی از این آجیل‌ها را دارند و به آن‌ها انواع شیرین‌کننده‌ها و گاها مواد نگه‌دارنده می‌زنند ممکن است اذیت کننده باشند.

این متخصص طب سنتی ضمن اشاره به اینکه در میان آجیل‌ها هر روز یک مدل آجیل را بخورید و برای مثال یک روز تخمه کدو میل کنید و روز بعد چند بادام، یادآور شد: فاصله‌گذاری بین مواد عذایی مهم است و بلافاصله بعد از مصرف یک‌سری آجیل و شیرینی غذا خورده نشود. یک مقدار گرسنه بودن توصیه می‌شود و بهتر است همیشه سیر از سر سفره بلند نشویم و هنگام بلند شدن از سر سفره یک مقدار گرسنه باشیم.

وی با بیان اینکه باتوجه به اینکه در ماه شعبان هم هستیم، روزه گرفتن در این ماه می‌تواند کمک‌کننده باشد و البته متعاقبا ماه رمضان می‌آید و روزه گرفتن در فصل بهار برکاتی دارد، افزود: میوه‌هایی که طبع گرمی دارند مانند موز و خرما مناسب این فصل نیستند.

 توصیه‌هایی برای افرادی که طبع گرم و تر دارند

این متخصص طب سنتی عنوان کرد: افرادی که مزاج گرم وتر دارند، ممکن است در این فصل کمی به آن‌ها سخت‌تر بگذرد و دچار بیماری‌هایی مثل آلرژی‌های فصلی،خارش بدن،کهیر، خون‌ریزی لثه و به هم ریختن سیکل‌های زنانه شوند. به این اشخاص عدم مصرف گوشت‌ها به ویژه گوشت قرمز، غذاهای تند و شیرینی‌جات توصیه می‌شود و به علاوه همه دستوراتی که برای سایر افراد مطرح کردیم را باید بیشتر رعایت کنند.

وی اضافه کرد: به‌طور‌خاص خیلی خوب است، این افراد دارای مزاج گرم و تر از عطرهای خنک استفاده کنند و یا همچون گذشته عطر نیلوفر یا گلاب را مصرف کنند و این‌ افراد نباید عطرهایی که خیلی بوهای تند و تیزی دارد مثل مشک یا عطرهای شیرین بزنند.

معاون تعالی دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت با اشاره به اینکه یکی از معیارهای شناخت مزاج عطرها همین طعمی است که در دهان حس می‌شود و از بوی برخی عطرها شیرینی و از بعضی دیگر بوی تلخ یا بوی ترش حس می‌کنید و تعدادی از آن‌ها بوی توتون می‌دهند و به طور کلی عطرهایی که بوی ترش یا تلخ دارند، خنک‌تر هستند البته نه همیشه. عطرهایی که بوی شیرین دارند و بوهای تند و تیز دارند معمولا بوی و مزاج گرم دارند و افرادی که مزاج گرم وتر دارند خوب است که عطرهای گرم مزاج استفاده نکنند.

عباسیان توضیح داد: استفاده از نوشیدنی‌های خنک در این فصل نظیر انواع شربت‌ها مثل شربت تمرهندی، شربت آبلیمو البته با شیرینی کم، شربت و... توصیه می‌شود و همه این شربت‌ها باید به نحوی درست شوند که ترشی آن‌ها بیشتر باشد.

وی اضافه کرد: این افراد می‌توانند در میان ادویه‌جات از سماق، گرد لیمو، گرد غوره و تخم گشنیز در غذاهایشان استفاده کنند و در مقابل ادویه‌هایی مثل انواع فلفل، دارچین، زنجبیل نباید استفاده شود و دست آخر اگر واقعا علائم غلبه گرمی زیاد بود بهتر است در فصل بهار حجامت انجام شود.