روستاهایی که به نوبت بوی شهر می‌گیرند

بررسی ضعف‌ها و قوت‌های طرح هادی

سپهرغرب، گروه خبر: طرح هادی با هدف توسعه و سامان‌دهی روستاها، سیمای آن‌ها را تغییر داده و موجب اعتراض جمعی از ساکنین روستاها شده و مهاجرت روستاییان به شهر را نیز افزایش داده است.

طرح­ هادی روستایی جزء پروژه‌هایی محسوب می‌شود که با هدف ایجاد زمینه توسعه و عمران نقاط روستایی در استان ایلام تهیه و اجرایی شده است؛ اما با وجود این موضوع، اجراسازی این طرح همواره مشکلاتی را برای روستاییان در بسیاری از نقاط استان به‌خصوص برای دامداران ساکن در روستاهای شهرستان بدره به‌وجود آورده است.

از سال 1362 در کشور ما این‌چنین طرح‌ها جهت توسعه روستاها برای نخستین‌بار در یکی از نقاط روستایی شهرستان شهر کرد توسط وزیر مسکن و شهرسازی وقت اجرا شد و از سال 1370 توسط بنیاد مسکن در استان ایلام نیز برای روستاهایی با بیش از 20 خانوار اجرایی شده است.

طرح هادی روستایی طرحی است که ضمن سامان‌دهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی، تأسیسات، تجهیزات و نیازمندی‌های عمومی روستایی را برحسب مورد در قالب مصوبات طرح‌های سامان‌دهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی یا طرح‌های جامع ناحیه‌ای تعیین می‌کند.

ازجمله شهرستان‌هایی که سال‌هاست طرح هادی در آن‌ها به اجرا درآمده، می‌توان به بدره اشاره کرد که به گفته‌ جمعی از روستاییان ساکن در این شهرستان، طرح هادی با آسفالت کوچه‌ها، جدول‌بندی، سنگ‌فرش و سایر اقدامات انجام‌شده مشکلاتی را برای تردد و نگهداری دام و دامداران ساکن در روستا به‌وجود آورده است.

      تغییر اصل معماری خانه‌های روستایی

منصور همتی از روستاییان شهرستان بدره گفت: از اساسی‌ترین مشکلات طرح هادی می‌توان به تغییر اصل معماری خانه‌های روستایی و درنظر نگرفتن مکانی برای نگهداری و دالان دام در روستا اشاره کرد که سبب می‌شود روستاها به شهرک‌هایی تبدیل شوند و دیگر مکان مناسبی برای نگهداری دام نیستند و همین امر آسیب جدی به دامداری و اقتصاد وابسته به آن وارد می‌کند‌.

قادری از دیگر دامداران استان افزود: به‌دلیل نبود مکانی برای تردد دام‌ها مجبوریم از معابر اصلی دام‌های خود را از روستا خارج کنیم که همین امر اعتراض‌ها و شکایات ساکنین روستا را به دنبال دارد و از سوی دیگر نیز تردد دام در جاده‌ها در مواردی موجب بروز تصادفات می‌شود که در همین راستا برای جلوگیری از اختلافات مجبور به فروش دام‌های خود و ترک شغل دامداری هستیم که خالی از زیان نیست.

      طرح هادی و توسعه روستا

فرماندار بدره با بیان اینکه اجراسازی طرح هادی موجب توسعه‌ روستا و آسان‌سازی معیشت روستاییان می‌شود، گفت: در شهرستان بدره 24 روستای دارای سکنه وجود دارد که طرح هادی در 20 روستای آن درحال اجرا است؛ در سایر روستاها نیز درحال آماده‌سازی هستند.

یونس آزادی افزود: اجراسازی طرح هادی متأسفانه ضعف‌هایی دارد که زندگی روستایی را تبدیل به زندگی شهری کرده و در ادامه مشکلاتی را برای نگهداری دام به‌وجود آورده است.

فرماندار بدره تصریح کرد: راه حلی درخصوص احداث مکان‌هایی برای نگهداری دام در خارج از روستا برای جلوگیری از بروز مشکلات وجود دارد که در شهرستان بدره با توجه به سطح فرهنگی و عواملی از این قبیل فعلاً اقداماتی در این خصوص صورت نگرفته است.

      مشکلات طرح هادی برای روستاییان

مسئول امور عشایری شهرستان بدره گفت: طرح هادی علاوه‌بر اینکه تأثیرات بسزایی در معیشت روستاییان دارد، متأسفانه معایبی نیز داشته که تیشه به ریشه‌ اقتصاد روستایی زده است.

محمدحسین حسن‌زاده با بیان اینکه نگهداری دام از عوامل مؤثر بر اقتصاد روستاییان است، افزود: طرح هادی با آسفالت تمامی معابر روستایی، سنگ‌فرش، کاشت گل‌های زینتی در روستا، ایجاد پارک و غیره بدون درنظر گرفتن دامدارای و معماری خانه‌های روستایی، موجب بروز اختلافات و اعتراضاتی از سوی روستاییان برای تردد دام‌ها در معابر عمومی بوده است.

نبود مکان برای نگهداری و دالان دام‌ها در روستا پس از اجراسازی طرح هادی موجب مهاجرت دامدارها به شهر شده که خود لطمه جدی را به اقتصاد وابسته به دامداری وارد می‌کند.

      نکات مثبت طرح هادی

مدیرکل بنیاد مسکن استان ایلام با بیان اینکه 387 روستای بالای 20 خانوار در استان وجود دارد، گفت: طرح هادی که شامل احداث درمانگاه، نیروی انتظامی، انتقال فاضلاب، احداث مدارس و غیره بوده، مورد استقبال تمامی ساکنان روستا نیز واقع شده است.

حبیب‌الله محبی افزود: ازجمله روستاهایی که عملیات اجرایی طرح هادی در آن‌ها به پایان رسیده، می‌توان به روستا‌های سربیشه، زردآلوآباد و حیدرآباد اشاره کرد که تا مرحله‌ سنگ‌فرش معابر نیز پیش رفته‌اند.

این مقام مسئول با بیان آنکه در طرح هادی علاوه‌بر توجه به معیشت روستاییان به نگهداری دام‌ها در خارج از روستا و محل تردد دام‌ها نیز اهمیت داده و مسیرهای ارتباطی در روستاها به خواست خود روستاییان آسفالت می‌شوند و مسیرهایی که محل دالان و تردد دام‌ها هستند جدا شده‌اند، گفت: تعدادی از دامداران به این مهم بی‌توجهی کرده و از معابر عمومی دام‌های خود را عبور می‌دهند که طبیعتاً مورد نارضایتی همسایه‌ها و اطرافیان می‌شود.

گفته‌های وی درحالی است که افراد متعددی درخصوص روند اجراسازی طرح هادی گله‌مند هستند و زمانی که پای صحبت دامداران و روستاییان می‌نشینیم، شاهدیم که تعدادی از آن‌ها مجبور به ترک دامداری و زیر پوشش قرار گرفتن ارگان‌های مختلف هستند که خود خالی از زیان نیست.

      نگهداری حیوانات در شهر موجب مشکلات بهداشتی می‌شود

به گفته‌ کارشناسان نگهداری هرگونه دام، حیوان اهلی و طیور در شهر ممنوع است، به‌ویژه اگر باعث مزاحمت و ایجاد مشکلات بهداشتی برای همسایگان و ساکنان منطقه شود؛ ازاین‌رو برای توسعه‌ دامداری و اقتصاد وابسته به آن و همچنین جلوگیری از مهاجرت دامداران، نگهداری دام و طیور در روستاها به هیچ مجوزی نیاز ندارد.

روستاییان می‌توانند دام را نگه دارند، اما به‌دلیل بوی نامطبوع، کثیفی انبارهای دام، حضور حشرات ناشی از مجاورت دام با محل سکونت، صدای سگ‌ها و غیره که باعث ناراحتی مردم در روستاها می‌شود، دامداری در روستا تنها با شرایطی ازجمله جدا بودن محل سکونت انسان از محل نگهداری دام و ایجاد شرایط بهداشتی لازم برای دفع بهداشتی زباله‌های آن‌ها قابل انجام است.

ازاین‌رو لازم است از سوی مسئولین مربوطه اقداماتی درخصوص اختصاص دادن فضایی برای نگهداری دام صورت گیرد که زندگی روستایی را با سختی‌های بی‌شمارش به کام روستاییان سخت‌کوش تلخ نکند و همچنین از مهاجرتشان جلوگیری کند.