بی‌آماری صنعت اسباب‌بازی

نبود آمار آسیب است یا منفعت؟

سپهرغرب، گروه فرهنگی: ریشه بیماری بی‌آماری در حوزه اسباب‌بازی باعث ناهمواری‌هایی در مسیر صنعتی‌شدن این حوزه پول‌ساز در کشور شده‌ که هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست و نیاز است تا در این مورد آسیب‌شناسی شود.

هر صنعت با شاخصه‌های مختلفی سنجیده می‌شود که بررسی آن‌ها نشان‌دهنده اوضاع فعلی و روندهای تاریخی آن خواهد بود. یکی از مهم‌ترین این شاخصه‌ها، آمارهای مربوط به آن ‌صنعت است. میزان تولید هر سال، فروش، صادرات و واردات و… که می‌توانند روندهای مربوط به صنعت از جهت رو به رشد و یا افول بودن را نشان دهند.

در خیلی از مصاحبه‌ها و گفتگوها، صحبت از صنعت بازی و اسباب‌بازی می‌شود. مثلاً بررسی چالش‌های صنعت اسباب‌بازی، تأثیر برندینگ در صنعت اسباب‌بازی و…. نخستین چیزی که از شنیدن این الفاظ به ذهن متبادر می‌شود این ‌است که با یک صنعت به نام بازی و اسباب‌بازی روبه‌رو خواهیم بود.

از طرفی خواندن برخی مصاحبه‌ها و یادداشت‌ها و گفتگوها، این سؤال را برای ذهن ایجاد می‌کند که چرا بسیاری از فعالان و پژوهشگران این ‌حوزه، از یک ضعف بزرگ در این ‌صنعت شکایت دارند و آن‌هم نبودن آمارهای دقیق و مشخص است. و این یعنی یک تناقض جدی! مگر می‌شود به حوزه‌ای، صنعت گفت درحالی‌که آمارهای آن مشخص نیست؟! اصلاً مگر می‌شود بدون توجه به آمارها، شرایط و وضعیت یک صنعت را بررسی کرد؟! نداشتن آمار خود یک عامل مهم در تأیید سخنان کسانی است که معتقدند ما هنوز در حوزه‌ بازی و اسباب‌بازی صاحب صنعت نشده‌ایم! شاید این موضوع نشانگر غلط مصطلح‌بودن کلمه صنعت در کنار بازی و اسباب‌بازی است!

البته هر چندسال یک‌بار، سایت شورای نظارت بر اسباب‌بازی آمارهایی را منتشر می‌کند که چند ایراد جدی دارند؛ برای مثال آخرین آماری که هم‌اکنون بر روی سایت وجود دارد، مربوط به سال 96 است. یعنی تقریباً سه-چهار سال پیش! درحالی‌که در بسیاری از صنایع آمارهای سالانه و یا حتی چندماهه داریم که بازهم فقط با تکیه‌بر آن‌ها نمی‌شود آن صنعت را مورد بررسی قرارداد و برخی معتقدند که بعضی از این آمارها دقیق نیستند. حال چگونه است که ما در حوزه بازی و اسباب‌بازی هر چندساله یک‌بار آمار می‌دهیم. جالب‌تر آن‌که، آن آمار مربوط به همان‌سال است فقط نه چندسال‌ گذشته یعنی به‌نوعی برخی سال‌ها از نگاه این شورا اصلاً قابلیت ارائه‌ آمار را ندارند! از طرفی بسیاری از مسئولان این به‌اصطلاح صنعت معتقدند که آمارهای ارائه‌شده توسط شورا اصلاً قابل‌اتکا نیستند و بسیاری از مباحث در آن‌ها لحاظ نشده‌اند. متأسفانه بخش زیادی از اسباب‌بازی‌های موجود در بازار از طریق قاچاق وارد کشور می‌شوند که این تعداد در آمار لحاظ نمی‌شوند و یا اگر هم بشوند، بسیار کلی و نادقیق هستند.

همین بی ‌آماری باعث شده است که هر فردی در صحبت‌های خود، عددی را ذکر می‌کند و معتقد است که این عدد میزان فروش سالیانه، صادرات، واردات و یا هر عنوان‌شده است و کسی نمی‌تواند با دلیل و مدرک به آن ایراد وارد کند. چراکه آمار مستدلی وجود ندارد و هر آماری ممکن است درست باشد. این، خود یکی دیگر از آفات موجود در این موضوع است. همین‌که با جستجوی کلماتی از قبیل آمار واردات و صادرات و یا میزان مصرف سالیانه، اعداد متفاوتی بر روی صفحه جست‌وجو نمایان ‌می‌شود، نشان‌دهنده عمق فاجعه است.

شاید بتوان ‌گفت حوزه بازی و اسباب‌بازی از معدود بخش‌هایی در کشور است که مسئولان و متولیان آن به‌درستی و بر اساس تخصص انتخاب شده‌اند؛ چراکه به‌راحتی قادر به بازی کردن با الفاظ هستند و تصور می‌کنند اینکه از امسال به بعد کلمه صنعت را به بازی و اسباب‌بازی و سرگرمی اضافه کنیم، دیگر تمام است و همه مسائل حل می‌شود.

معمولاً در چنین مواقعی به سراغ اشخاص و یا سازمان‌هایی می‌روند که مسئولیت این بخش را به عهده دارند و از آن‌ها مطالبه این ارقام را می‌کنند. اما این موضوع در حوزه بازی و اسباب‌بازی به‌هیچ‌وجه صادق نیست. چراکه با کمی پرس‌وجو و کنکاش، متوجه می‌شویم که اصلاً معلوم نیست چه‌کسی متولی و مسئول اصلی این بخش است و اینجاست که با سطح عمیق‌تری از فاجعه روبرو می‌شویم. البته از حق که نگذریم، در افتخارات و رویدادهای مختلف، با افراد و بخش‌هایی به‌عنوان متولیان و مسئولین این صنعت آشنا می‌شویم اما وقتی کار به بررسی این‌گونه چالش‌ها و مسائل موجود در این حوزه می‌رسد، همان بزرگواران در سمت دیگر زمین و در نقش مطالبه‌گر حاضر می‌شوند و از نداشتن آمارها و منابع مورد اعتماد جهت تحلیل اوضاع این صنعت گله‌مندند! اما هیچ‌گاه نمی‌توان دریافت که دقیقاً مخاطب این سخنان کیست؟ دقیقاً چه‌کسی باید این منابع را تهیه و متقن کند؟!

به گزارش خبرنگار مهر، شاید بتوان ‌گفت حوزه بازی و اسباب‌بازی از معدود بخش‌هایی در کشور است که مسئولان و متولیان آن به‌درستی و بر اساس تخصص انتخاب شده‌اند؛ چراکه به‌راحتی قادر به بازی کردن با الفاظ هستند و تصور می‌کنند اینکه از امسال به بعد کلمه صنعت را به بازی و اسباب‌بازی و سرگرمی اضافه کنیم، دیگر تمام است و همه مسائل حل می‌شود. در این مواقع انسان به یاد کلمه بسیار پرتکرار و حیاتی در کاربردهای روزمره یعنی کلمه مهندس می‌افتد! درواقع نیاز نیست شما تحصیلات خاصی داشته باشید تا این صفت به شما تعلق بگیرد. همین‌که فرد مقابل نام شمارا نداند، کافی‌است تا صلاحیت داشتن این لقب را کسب کنید! اما نیازاست تا محضر مسئولان محترم به عرض برسانیم که اگر این‌گونه می‌اندیشید، جسارتاً سخت در اشتباهید! چراکه بار کردن هر لفظی، یک مختصات و ویژگی‌هایی دارد. وقتی می‌گوییم صنعت بازی و اسباب‌بازی، پس باید مقدمات آن‌را نیز فراهم آوریم که یکی از مهم‌ترین این مقدمات، شفافیت اعداد و ارقام مربوط به بخش‌های مختلف است.

درنتیجه ریشه این بیماری بزرگ که باعث ایجاد ناهمواری‌هایی در مسیر صنعتی‌شدن این حوزه مهم و پول‌ساز در کشور شده است، هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست و نیاز است تا در این مورد آسیب‌شناسی شود که دقیقاً سرمنشأ این ‌مشکل کجاست؟ چرا نمی‌توانیم به‌راحتی از آمارها در این ‌بخش سخن بگوییم و چرا نمی‌توانیم به هیچ ‌عددی به‌راحتی اعتماد کنیم؟ چرا فضای این ‌بخش به‌سمتی رفته که همچون تشنگان منتظر یک قطره آب، چشم‌به‌راه رسیدن حتی یک عدد هستیم تا بتوانیم از آن بهره ببریم و روی آن مانور دهیم؟ و یک سؤال بسیار اساسی این ‌است که باوجوداین بی‌‌آماری دقیقاً با چه معیاری وضعیت این بخش را بررسی ‌می‌کنیم؟ چگونه در نشست‌ها و سخنرانی‌ها ادعا می‌کنیم که بعد از برگزاری این ‌برنامه و آن ‌رویداد، استقبال زیادی از این ‌صنعت شده است و اوضاع از سال گذشته بسیار بهتر است؟ چگونه روند رو به رشد داشتن این حوزه را اثبات ‌می‌کنیم؟