احیای معنویت و معرفی اسوه‌های اخلاق کلید کاهش آسیب‌های اجتماعی

وقتی سلبریتی‌ها آسیب‌زا می‌شوند!

بر اساس کلام رهبری باید بدانیم که زیربنای ساختمان نظام اسلامی و فلسفه اصلی تشکیل حکومت اسلامی ترویج و تقویت معنویت و اخلاق‌مداری در وجود انسآن‌ها است. اخلاق‌مداری و معنویت باید هم به‌صورت فردی و هم به صورت اجتماعی از کوچک‌ترین و مهم‌ترین اجتماع که کانون بسیار مهم خانواده است تا بدنه جامعه نمود پیدا کند. برجسته کردن معنویت به معنای اهمیت دادن به این فضائل و تلاش برای از بین بردن رذائل و بدی‌ها در جامعه است. به فرموده رهبری: «معنویت و اخلاق: معنویت به معنی برجسته کردن ارزش‌های معنوی از قبیل اخلاص، ایثار، توکل، ایمان در خود و در جامعه است، و اخلاق به معنی رعایت فضلیت‌هایی، چون خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راستگویی، شجاعت، تواضع، اعتماد به نفس و دیگر خلقیات نیکو است. معنویت و اخلاق، جهت‌دهنده همه حرکت‌ها و فعالیت‌های فردی و اجتماعی و نیاز اصلی جامعه است؛ بودن آن‌ها، محیط زندگی را حتی با کمبود‌های مادی، بهشت می‌سازد و نبودن آن حتی با برخورداری مادی، جهنّم می‌آفریند.» ایشان در بخش دیگری از بیانیه گام دوم تأکید می‌فرمایند: «تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که باز چشم امید در آن به شما جوآن‌ها است.»

یکی از آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی که امروزه وجود دارد، اهمیت دادن به بعضی از چهره‌هایی است که به عنوان الگو برای جوانان در رسانه‌ها در قالب سلبریتی‌ها مطرح می‌شوند، اما متأسفانه بعضی از این چهره‌ها نه اینکه از نماد فضیلت و اخلاق بویی نبرده‌اند بلکه بعضی از رفتار‌های ضددینی و ضداخلاقی آنان در فضا‌های مختلف به‌عنوان یک رفتار شایسته به جوانان و حتی فرهنگ کشور تحمیل می‌شود. به طور مثال وقتی در درون کشور و در صدا‌وسیمای جمهوری اسلامی یک شخصیت از حیا و عفت صحبت می‌کند، اما در رفتار بیرونی خود در کشور و حتی خارج از کشور با وضع بسیار نامناسبی حضور پیدا می‌کند و به این نوع پوشش خود افتخار می‌کند، آیا جوانان با دیدن این تضاد سردرگم نمی‌شوند؟

در گام دوم انقلاب باید در برابر این آسیب‌ها با یک برنامه‌ریزی صحیح به دنبال ترویج ارزش‌ها و معنویت و اخلاق بوده و نسبت به بداخلاقی‌ها به صورت صحیح و حساب شده برخورد درست و اسلامی شود. صدا‌و‌سیما مخصوصاً باید با ساخت فیلم‌ها و سریال‌های مختلف، اخلاق‌مداری و معنویت را با معرفی اسوه‌های اخلاق به جامعه منتقل کند. از این جهت می‌توان به فیلم‌هایی مثل یوسف پیامبر، محمد رسول‌الله و... اشاره کرد. ادامه این هنر‌ها نیازمند حمایت قاطع مسئولان و دست‌اندرکاران از این هنرمندان و این نوع هنر‌ها است. مجلات، روزنامه‌ها و... نیز قسمتی از مطالب خود را به‌صورت بسیار دقیق و هنرمندانه به انتقال ارزش‌ها به جامعه اختصاص دهند.

فضای مجازی در این زمینه نقش بسیار پررنگی دارد. امروزه فضای مجازی مثل یک چاقوی دو لبه هم می‌تواند معنویت و اخلاق را به مخاطبان خود منتقل کند و هم بی‌بند‌وباری و شهوت‌رانی را. مسئولان بدانند محیط ولنگاری و بی‌قیدی در فضای مجازی به علت این است که بعضاً این فضا در کشور مدیریت نمی‌شود. وقتی سیاستمداران نظام در راه‌اندازی شبکه ملی مجازی و تقویت پیام‌رسان‌های داخلی ضعیف عمل می‌کنند، یقیناً پیام‌رسان‌های خارجی در دل مردم مخصوصاً جوانان جای خود را پیدا و دشمنان مفاهیم غیراخلاقی را با ظرافت‌های خاص خود به جامعه منتقل می‌کنند. عادی کردن نگاه به تصایر حرام در قالب مثلاً طنز و ساختن کلیپ‌های کوتاه از زنان بدحجاب یا ترویج دروغ مثلاً با ترویج کلماتی مثل خالی‌بندی و... مصادیق زیادی است که متأسفانه وجود دارد.

یکی از مسائل مهم امروز که مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و عدم مدیریت آن باعث بروز آسیب‌های اجتماعی متعددی شده، آشفتگی اقتصادی و نابسامانی در این زمینه است. معاش و معاد دو مقوله جدا از هم نیستند. همانطور که جسم انسان نیاز‌هایی دارد و باید از نظر اقتصادی اشباع شود، روح انسان نیز نیاز به تغذیه دارد. معاش انسان اگر به‌درستی تأمین نشد، زمینه آسیب‌رسانی به معاد و آخرت انسان را فراهم می‌کند. مدیریت اقتصادی باعث می‌شود مردم نسبت به وضعیت معیشتی خود به آرامش نسبی دست پیدا کنند. وقتی این اتفاق افتاد، طبیعتاً اگر از آخرت و عاقبت معنوی زندگی برای آنان صحبت شود، مردم بهتر می‌توانند پذیرا باشند؛ چراکه ذهن و فکر آنان را از مسائل اقتصادی راحت و آزاد کرده‌ایم، اما وقتی وضعیت معیشتی افراد به هم بریزد، فکر مشغول شده و نمی‌تواند روی مسائل معنوی تمرکز کند.

مسئولیت بزرگ دستگاه‌های کشور اسلامی ایران، ساماندهی وضع اقتصادی است. در گام دوم انقلاب باید فکری برای قشر مستضعف و رنجدیده کشور شود. بدون تردید دشمن از ناحیه اقتصاد برای تحمیل خواسته‌های نامشروع خود وارد شده، چون او می‌داند وقتی وضعیت اقتصادی کشور به هم ریخته، راحت‌تر می‌توانند در آن نظام نفوذ کند.

رهبری در کلامی ارزشمند می‌فرمایند: «در جمهوری اسلامی، دل‌های مسئولان به طور دائم باید برای رفع محرومیت‌ها بتپد و از شکاف‌های عمیق طبقاتی به‌شدت بیمناک باشد.»

یکی از مهم‌ترین و سخت‌ترین کار‌ها در یک جامعه، تحقق عدالت و جلوگیری از ظلم و تبعیض است؛ چراکه به طور مستقیم با منافع انسان‌ها ارتباط دارد و انسان‌ها برای منافع خود در مقابل آن مقاومت می‌کنند. چه بسا بدانند در این منفعتی که به دست آورده‌اند، ظلم و تجاوزی هم صورت گرفته است، چقدر این شخص حاضر است در برابر قانون و عدل الهی متواضع باشد؟ وقتی پا را فراتر بگذاریم به این مطلب پی می‌بریم که گاهی کسانی که چه بسا از نظر اثرگذاری نقش بسیار پررنگی در تحقق یک ارزش در جامعه داشته و همه چیزشان را هزینه کرده‌اند، اما متأسفانه در یک دوره زمانی توقع حمایت بیشتر از آنان در جامعه می‌شد و وقتی به آنان گفته می‌شود شما با مردم فرقی نداری، در مقابل حکومت و پیاده‌کنندگان ارزش‌ها و عدالت‌محور‌ها ایستادگی می‌کنند.

هم مردم و هم مسئولان باید نسبت به تحقق عدالت تلاش کنند. راهکار‌های عملی برای برداشتن گام بلند در این مورد در دوران جدید انقلاب را می‌توان به این موارد اشاره کرد: مبارزه جدی مسئولان با رانت‌خواری افراد در سیستم حکومتی، نظارت دقیق بر رفتار مسئولان در داخل کشور مخصوصاً اموال و دارایی‌های آنان، مقابله با پدیده شوم قاچاق و زد و بند‌های اقتصادی در کشور و مبارزه با دانه‌درشت‌ها در این زمینه، ترویج ساده‌زیستی در بین مسئولان و شناسایی و معرفی مسئولان ساده‌زیست به مردم و درنهایت مبارزه جدی با فقر و فساد و تلاش برای کم کردن فاصله طبقاتی در جامعه. کلام آخر اینکه امروزه در جامعه ما لزوم مدیریت اقتصادی برای مبارزه با آسیب‌های اجتماعی بیش از پیش احساس می‌شود.

* حجت‌الاسلام علیرضا فرهنگ: کارشناس مذهبی و پژوهشگر سبک زندگی