دستان خالی کشاورزان لرستانی در روزهای خشک‌سالی

محصولی که در نبود حمایت ضایع می‌‌شود

چندسالی است که بخت با کشاورزان لرستانی یار نیست و مسائلی از قبیل سیل، سرمازدگی، گرانی نهاده‌های کشاورزی، خشک‌سالی و غیره سبب شده تا عایدی زیادی نداشته باشند و درواقع دخلشان با خرجشان نخواند.

و اما امسال در سایه تشدید کم‌آبی و خشک‌سالی، سهم کشاورزان لرستانی به‌نوعی هیچ شد و کشاورزان در برخی از نقاط استان نتوانستند محصول خود را برداشت کنند، اکنون نیز به‌خاطر بحران آب باغات نیز در معرض بی‌آبی و خشکی قرار دارند.

به گفته حسنی‌مقدم، رئیس جهاد کشاورزی لرستان امسال خشک‌سالی پنج هزار و 500 میلیارد تومان به استان لرستان خسارت وارد کرد و در پی این خشک‌سالی و کم‌آبی، تولیدات بخش کشاورزی استان 700 هزار تُن کاهش یافت.

حال با توجه به مشکلات و مسائل یادشده، می‌طلبد که دولت به کشاورزان توجه ویژه‌ای داشته باشد تا علاوه‌بر رفع مشکل این قشر زحمتکش، شاهد رونق تولید باشیم.

در رابطه با مشکلات کشاورزان و چگونگی حمایت از آن‌ها گفت‌وگویی داشتیم با حسین خدیش، مسئول دفتر مطالعات و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان که به شرح زیر آمده است:

   حمایت از کشاورزان باید به شکل‌های مختلف باشد

مسئول دفتر مطالعات و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان به حمایت اصولی از کشاورزان و افزایش بهره‌وری اشاره و اظهار کرد: حمایت از کشاورزان باید به شکل‌های مختلف باشد که البته دولت از شقوق مختلف ازجمله ارائه تسهیلات و خدمات زیربنایی به بخش کشاورزی، حمایت‌هایی انجام می‌دهد؛ اما واقعیت این است که شاید این حمایت‌ها کافی نباشد.

حسین خدیش بخش کشاورزی را شامل زراعت، باغبانی، دام، شیلات و آبزیان دانست و افزود: «آب» در خدمات زیربنایی ما اهمیت زیادی پیدا کرده است، بنابراین دولت باید روش‌های ارائه خدمات به بخش کشاورزی که آبی مدیریت می‌شود را به شکلی مدیریت کند تا در این بخش ضمن اینکه بهره‌وری آب را داشته باشیم، تولید را نیز بالا ببریم.

مسئول دفتر مطالعات و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان عنوان کرد: در بحث استفاده بهینه از آب هم کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، دامی، شیلات و باغبانی وظیفه دارند و هم دولت باید راهکار، برنامه، پیشنهادت و امکانات لازم را در اختیار قرار دهد. البته دولت باید قوانین محکمی داشته باشد تا در این زمینه به کشاورزانی که واقعاً از آن قوانین و ضوابط سرپیچی می‌کنند، خدمات ارائه ندهد، نه اینکه آب در اختیار قرار گیرد و بدون چون و چرا مصرف شود.

خدیش بیان کرد: متأسفانه در کشاورزی سنتی ما آب وقتی وارد مزارعه می‌شود، شاید 30 تا 35 درصد آن مورد مصرف قرار گیرد و بقیه به‌صورت ضایعات آب از سیستم خارج می‌شود و یا کشاورزانی که در مناطق شیب‌دار گیاهان زراعی یک‌ساله کشت می‌کنند، هرچند هم تسهیلات بگیرند، درحال تخریب خاک هستند، چراکه در اراضی شیب‌دار نمی‌شود گیاهان زراعی یک‌ساله کاشت؛ بنابراین باید در آنجا کمک‌ها و مساعدت‌ها متوقف شود.

   تسهیلات باید قانونمند و ضابطه‌مند در اختیار کشاورزان قرار گیرد

وی گفت: تمام کمک‌ها و مساعدت‌های دولت باید با حفظ مقرارات و قوانین از طرف دریافت‌کننده تسهیلات باشد تا بتوانیم بهره‌وری را بالا ببریم، وگرنه چه فایده‌ای دارد، بنابراین تسهیلات باید قانونمند و ضابطه‌مند در اختیار کشاورزان قرار گیرد؛ شاید این تسهیلات کافی نباشد، اما همین هم باید ضابطه‌مند باشد.

مسئول دفتر مطالعات و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان تصریح کرد: لرستان استانی کوهستانی است و بیشترین اراضی ما در مناطق شیب‌دار بوده، به‌طوری که از حدود 780 هزار هکتار اراضی زراعی استان، یک‌چهارم آن آبی و بقیه به‌صورت دیم است؛ بنابراین لازم بوده در مناطق شیب‌دار قوانین محکمی در رابطه با رعایت اصول کاشت مناسب اجرا شود، چون اگر 10 درصد بالای شیب شخم بزنیم، سبب فرسایش می‌شود که باید گیاهان و درختان دائمی کشت شود و بتوانیم استفاده لازم را ببریم.

وی خاطرنشان کرد: در دشت نیز برای اراضی دیم باید تسهیلات به شکلی باشد که ماشین‌آلات مناسب فراهم شود.

خدیش به رعایت اصول فنی در اراضی آبی اشاره کرد و گفت: دولت در بخش محصولات آبی، توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار سرمایه‌گذاری کرده؛ به‌طوری که اکنون بیش از 50 هزار هکتار به سیستم آبیاری تجهیز شده است و برای کسانی که حاضر می‌شوند از سیستم آبیاری سنتی خارج و به سیستم مدرن آبیاری متصل شوند، تسهیلات ویژه‌ای قرار می‌دهد.

   در بخش زراعت و باغبانی مشکلات زیادی در استان داریم

وی اظهار کرد: ما در بخش زراعت و باغبانی مشکلات زیادی در استان داریم، اما یکی از مشکلات کوچک بودن قطعات زراعی است؛ وقتی قطعات کوچک باشد، متأسفانه تسهیلات و کمک‌هایی هم که به این بخش‌های کوچک می‌شود، خیلی ضعیف است و هر ابزار و ماشین‌آلاتی در اراضی کوچک قابل مانور نیست.

مسئول دفتر مطالعات و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان افزود: کشاورزهایی که اراضی گسترده و به‌هم پیوسته دارند، از این تسهیلات و کمک‌هایی که دولت در اختیارشان قرار می‌دهد، بسیار بهتر استفاده می‌کنند. اما اراضی کوچک خیر که متأسفانه بین 60 تا 70 درصد اراضی متوسط یک تا پنج هکتار دارند که آن هم دوسوم دیم و یک‌سومش آبی است.

وی عنوان کرد: درصورتی که دولت بخواهد کمکی داشته باشد، متأسفانه این قشر از کشاورزان که اراضی خیلی کوچک‌تری دارند، خیلی ضعیف حمایت می‌شوند؛ چون کشاورزی سنتی است.

   کشت محصولات آب‌دوستی مانند هندوانه اقتصادی نیست

خدیش با تأکید بر اینکه کشت محصولات آب‌دوستی مانند هندوانه اقتصادی نیست و ضایعاتش بیشتر از بهره‌وری است، بیان کرد: تسهیلات و کمک‌ها باید هدفمند باشد و مطمئن باشیم جایی هزینه می‌شود که بهره‌وری دارد.

وی تصریح کرد: متأسفانه بهره‌وری قابل تشخیص نیست، بنابراین باید تسهیلات به جاهایی پرداخت شود که محدوده داشته باشند و این محدوده ارزیابی شود.

مسئول دفتر مطالعات و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان خاطرنشان کرد: کشاورزان خُرد وقتی تسهیلات می‌گیرند، اگر محدوده ارزیابی نداشته باشند آن تسهیلات نمود و بهره‌وری ندارد.

   حدود 25 تا 30 درصد از محصولات کشاورزی لرستان ضایعات می‌شود

وی اظهار کرد: از دو میلیون و 700 هزار تُن محصولات زراعی، دامی، باغبانی و شیلات استان لرستان شاید یک میلیون و 700 تا 800 هزار تُن در استان مصرف می‌شود و متأسفانه حدود 25 تا 30 درصد ضایعات است؛ همچنین حدود 300 تا 450 هزار تُن مازاد محصول داریم که حتی اگر به استاندارد لازم برسند، قابلیت صادرات دارند.

خدیش به لزوم ایجاد صنایع فرآوری در استان تأکید کرد و افزود: متأسفانه ما در بخش محصولات زراعی، صیفی‌جات و سبزی‌جات بالاترین ضایعات را داریم و بخش زیادی از باغبانی به‌خاطر عدم صنایع فرآوری و تبدیلی دچار ضایعات می‌شود؛ البته این ضایعات در بخش دام کمتر است.

   لزوم تقویت صنایع تبدیلی و فرآوری در لرستان

وی عنوان کرد: به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی و فرآوری، متأسفانه ضایعات زیادی داریم که باید رفته‌رفته بیشتر تقویت شوند تا ما عددهای واقعاً قابل توجهی از ضایعات را تبدیل و فرآوری کنیم.

مسئول دفتر مطالعات و کشاورزی اتاق بازرگانی لرستان بیان کرد: کشاورزی یک پدیده فنی است و این پدیده با کشاورزی سنتی جور درنمی‌آید، بنابراین اگر می‌خواهیم با آن امکاناتی که داریم بهترین استفاده و بهره‌وری را داشته باشیم و درآمد اقتصادی را افزایش دهیم، باید دانش کشاورزی را افزایش دهیم. اگر چنانچه دانش را افزایش دادیم، از امکانات موجود از قبیل آب، زمین، سرمایه و فناوری می‌توانیم بهترین استفاده را ببریم، اما اگر دانش لازم را نداشته باشیم، متأسفانه تمام منابع حتی منابع انسانی ضایع می‌شود. تحقیق، آموزش و ترویج کشاورزی اصل و پایه هر تولید در کشاورزی است.