اطلس‌ بافت مرکزی همدان تعیین تکلیف شد

حق مالکیت افراد ساکن و یا مالک در بافت باید جبران شود

بهمن‌ماه سال 98 بود که حمیدرضا طبی مسرور به‌عنوان مسئول پیگیری بافت مرکزی شهرداری همدان از افتتاح «شهرداری منطقه پنج» خبر داد و گفت: با افتتاح این شهرداری در منطقه پنج، به شکل برنامه‌محور و هدفمند به‌دنبال احیا و حفظ بافت تاریخی و ارزشمند شهر خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه جداره‌سازی در شهر، حفظ بازار، هویت‌بخشی و احیای بافت‌های تاریخی و گردشگری همدان مهم‌ترین هدف و در رأس اقدامات شهرداری منطقه پنج است، ابراز کرد: مدیریت این شهرداری در محدوده کنونی حلقه اول و مرکزی شهر همدان که شامل میدان امام خمینی (ره) و 6 خیابان منتهی به آن است خواهد بود.

حال با گذشت بیش از 15 ماه و تغییر مسئول پیگیری بافت مرکزی شهرداری همدان برآن شدیم تا گفت‌وگویی را در خصوص فعالیت‌های صورت گرفته طی این مدت با مسئول سابق پیگیری بافت مرکزی شهرداری همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

حمیدرضا طبی‌مسرور به ارائه گزارش جامعی از روند پیگیری شهرداری بافت مرکزی پرداخت و گفت: برنامه راه‌اندازی شهرداری بافت مرکزی شهر همدان، از مصوبه شورای سوم است به‌طوری‌که این مهم به‌زعم این عزیزان هم به لحاظ فرهنگی و اجتماعی و هم به لحاظ فنی و کالبدی یک ضرورت بود که در شورای چهارم هم پیگیری اجرای این مصوبه صورت گرفت؛ اما متأسفانه به دلیل نبود شاخص‌های مدنظر تعیین‌شده از سوی وزارت کشور و سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور و عدم حمایت همه‌جانبه از سوی مدیریت شهری به نتیجه نرسید.

وی افزود: البته میزان جمعیت نیز برای تشکیل یک منطقه جدید در آن سال‌ها با شاخص‌های تعریف‌شده در اسناد بالادستی همخوانی نداشت.

مسئول سابق پیگیری بافت مرکزی شهرداری همدان با تأکید براینکه حفظ بافت ارزشمند صرفاً حفظ ساختمان آجر نیست ابراز کرد: این مهم باید به‌گونه‌ای محقق شود که بتواند افراد ساکن در این بافت را به‌عنوان هویت‌بخش این مناطق در خود حفظ کند.

طبی‌مسرور با تأکید براینکه با مصوبات شورای پنجم مبنی بر راه‌اندازی این منطقه طی مراجعات مکرر به سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و ارائه مستندات و دفاعیات لازم مبنی بر جایگاه و قدمت همدان و ضرورت تأسیس شهرداری بافت تاریخی همدان، موافقت با کلیات تشکیل شهرداری منطقه جدید در شهر همدان منطبق بر بافت تاریخی را اخذ کردیم، اذعان کرد: در آخرین پیگیری‌ها مقرر شد مصوبات و ابلاغ نهایی منوط به ارائه اطلس محدوده این منطقه جدید باشد.

وی با بیان اینکه علیرغم برگزاری جلسات متعدد نظر مدیریت شهری بر این بود که تنها رینگ مرکزی شهر به‌عنوان محدوده بافت در نظر گرفته شود خاطرنشان کرد: حال آنکه در پیگیری‌ها با سازمان‌های بالادستی با کلیات طرح (تشکیل شهرداری بافت ارزشمند) موافقت شده بود اما می‌بایست اطلس عنوان‌شده شامل محدوده تعریف‌شده از سوی سازمان میراث فرهنگی، دارای اطلاعات جمعیتی، ناحیه‌بندی در این محدوده و درعین‌حال اطلاعات و آمار مباحث درآمدی و اقتصادی و کاربری‌های محدود در بافت را نیز شامل شود.

مسئول سابق پیگیری بافت مرکزی شهرداری همدان با تأکید براینکه در ادامه با برگزاری جلسات متعدد کارشناسی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، شهرسازی، معماری و اقتصاد شهری با اساتید و صاحب‌نظران و جلسات متعدد با اصناف و بازاریان، جمع‌بندی و در اختیار مشاور طرح قرار گرفت تصریح کرد: با ارجاع موضوع تعیین محدوده این منطقه به مرکز پژوهش‌های شورا، محدوده نقشه سال 1335 مورد توافق اساتید قرار گرفت.

طبی‌مسرور افزود: در ادامه مشاور نیز 6 گزینه برای محدوده فوق معرفی کرد، گزینه نخست که همان محدوده رینگ اول شهر بود که به تصویب شورا رسید و در ادامه برای تهیه اطلس محدوده، موضوع به مشاور ابلاغ و اطلس مربوطه تهیه شد.

وی ادامه داد: پس از پیگیری‎‌های مداوم، در حوزه معاونت‌های برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی؛ شهرسازی و معماری، مالی، اقتصادی، سازمان‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی و همچنین فناوری اطلاعات در زمینه جداسازی پرونده‌های مربوطه و نحوه تقسیم‌بندی نواحی آن و ایجاد ساختار اداری اقدام به برگزاری جلسات کارشناسی کردیم.

وی با اشاره به اینکه اطلس محدوده این طرح منطبق بر دستورالعمل وزارت و نیز با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی تهیه و به معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری به‌منظور طی مراحل قانونی و انعکاس به وزارت کشور ارسال شد اذعان کرد: طرح مشاور دارای ایراداتی بود که با تذکر استانداری و پیگیری ما اصلاح و اسفندماه 99 ارسال و در اردیبهشت 1400 پس از بررسی‌های انجام‌شده در حوزه‌های امور شهری و فنی استانداری طی نامه‌ای به شهرداری همدان اعلام شد، با توجه به اینکه طرح جامع شهر همدان در حال تصویب است، ملاک عمل منطقه‌بندی شهر همدان باید بر اساس محدوده تعیین‌شده در طرح جامع جدید شهر که همان محدوده شهر همدان در سال 1335 است، تهیه و برای تصویب نهایی به استانداری همدان و وزارت کشور ارسال شود.

مسئول پیشین پیگیری بافت مرکزی همدان با بیان اینکه در مدت‌زمان پیگیری‌ها، شناسایی بناهای با ارزش این محدوده با هدف تشکیل شهرداری بافت در یک ساختمان تاریخی و با ارزش و همچنین اقدامات بازآفرینی سایر بناهای این منطقه اقدام شد، خاطرنشان کرد: در این راستا 16 اثر شناسایی و طی مذاکرات صورت گرفته با مالکان همراه با اولویت‌بندی برای تملک به واحد املاک شهرداری معرفی شد که متأسفانه اقدامی صورت نگرفت و با پیگیری صورت گرفته ساختمانی در اختیار این واحد قرار گرفت که با پیگیری مجموعه همکاران، اقدام به تعمیر کلی، نماسازی و تجهیز اداری آن کرده و در حال حاضر آماده بهره‌برداری است.

طبی‌مسرور با اشاره به اینکه با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، برداشت و بازبینی بازار در راستای اقدامات بازآفرینی مشاور بافت بازار صورت گرفت، تشریح کرد: همچنین مقرر شد در جهت حفظ حقوق عمومی شهروندان و تدوین ضوابطی کارآمد برای احیا و بازآفرینی بافت پس از راه‌اندازی این منطقه دفتر مشترکی بین شهرداری و میراث فرهنگی راه‌اندازی شود.

وی با بیان اینکه یکی از اهداف مهم از تشکیل این منطقه پردازش مباحث میراث فرهنگی به‌عنوان یک اولویت بوده‌ و هست، ابراز کرد: براین اساس همان‌طور که عنوان شد از سوی وزارت کشور و سازمان میراث فرهنگی اعلام شد که این منطقه می‌بایست منطبق با محدوده‌های تاریخی و بر مبنای نقشه ارائه‌شده از سوی میراث فرهنگی حرکت شود.

مسئول پیشین پیگیری بافت مرکزی همدان با اشاره به اینکه این محدوده از میدان جهاد شروع و پس از گذشتن پیچ زندان شامل میدان شریعتی و تا انتهای حسینیه امام و سپس با گذشتن از پشت حسینیه امام وارد میدان فلسطین سپس خیابان و میدان باباطاهر و پس بعد از گذشتن از این میدان مجدداً به سمت محله جولان وارده و از پشت این محله وارد تپه مصلی و سپس به سمت خیابان پذیرایی ادامه پیدا کرده و بازهم به میدان جهاد متصل می‌شود ابراز کرد: نکته اینجاست که این منطقه تنها شامل رینگ اول و یا دوم نیست بلکه یک رینگ خاص است که تلفیقی از دو رینگ را شامل می‌شود.

طبی‌مسرور با تأکید براینکه هدف از اجرای طرح یقیناً فریز کردن این محدوده نبوده که در پی آن با هرگونه ساخت و سازی برخورد کنیم ابراز کرد: از طرفی هم به‌دنبال آن نیز نبوده‌ایم که بلندمرتبه‌سازی را در این منطقه رونق دهیم بلکه در اهداف بالادستی اجرای این طرح آمده است که همزمان با حفظ بافت در مناطقی که بافت از بین رفته و دیگر انگیزه برای حفظ و احیا وجود ندارد مجوزها لازم برای ساخت‌وساز با رعایت ضوابط میراث فرهنگی و در عین ضوابط کمیته سیما و منظر شهرداری ضمن حفظ حقوق شهروندی برای اهالی و مالکان صادر شود.

وی با تأکید براینکه در برخی نقاط هم که خط قرمز محدود به‌حساب می‌آید و براین اساس دخل و تصرف در آن‌ها ممنوع است تشریح کرد: تپه هگمتانه، آرامگاه بوعلی و باباطاهر و درعین‌حال ساختمان‌های قدیمی شهر همچون ساختمان جنانی، پوستی زادگان، خانه نراقی‌ها، مدرسه آزاد و صالحان و ده‌ها مورد دیگری که شناسایی شده و هویت شهر هستند جزو این خطوط به‌حساب می‌آیند.

وی با تأکید براینکه می‌بایست خانه‌های قدیمی به‌عنوان شناسنامه شهر احیا، بازآفرینی و دارای کاربری جدید شوند ابراز کرد: این مهم به حیات این قبیل خانه‌ها کمک شایانی خواهد کرد.

مسئول پیشین پیگیری بافت مرکزی همدان با تأکید براینکه در حفظ این محدوده پاسداشت حقوق شهروندی نیز باید ملاک عمل بوده و فرد را از حق قانونی مالکیت خود نباید سلب کرد تشریح کرد: براساس قوانین و نیز شرع باید این حق را در جای دیگری جبران کرد.

طبی‌مسرور ادامه داد: بنابراین وقتی محدودیت بر اساس ارتفا و یا تراکم ساختمان‌ها در این بافت در نظر گرفته می‌شود باید این محدودیت در نقطه دیگری از شهر جبران شود زیرا در غیر این صورت نارضایتی برای اهالی و ساکنان منطقه به‌دنبال خواهد داشت.