بحران در غیاب نبودنظارت بر شبکه‌های نمایش خانگی

چندی است ساخت سریال‌های طنز خانوادگی که مناسب برای تمام اعضای خانواده باشد، به یک چالش تبدیل شده است و نمی‌تواند مخاطب چندانی را جذب کند. رامین ناصر نصیر، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون در گفتگویی در این‌باره گفته است: شوخی‌هایی که توسط هنرمندان این ژانر صورت می‌گیرد، در چندین موضوع خانوادگی و اداری خلاصه می‌شود و در این زمینه نوآوری وجود ندارد.

سریال‌های طنز نمایش خانگی نیز درگیر ناهنجاری‌های اجتماعی شده است. انواع شوخی‌های جنسیتی، الفاظ رکیک، پوشش‌های نامناسب جامعه ایرانی اسلامی، روحیه خشم و... باعث به وجود آمدن مشکلات فرهنگی در سطح جامعه می‌شود.

استفاده از چنین سکانس‌هایی در سریال‌های طنز که بیشترین آمار مخاطب را داراست، تبدیل به یک معضل اجتماعی شده است که می‌تواند از عدم نظارت صحیح از سوی مراجع و سازمان‌های فرهنگی و عدم قانونگذاری و اجرای قانون نشئت بگیرد.

کیوان امجدیان منتقد سینما در گفتگویی به عادی شدن استفاده از چنین ناهنجاری‌هایی در سریال‌های نمایش خانگی اشاره کرد و گفت: این اتفاق به یک یا دو فیلم ختم نمی‌شود و اتفاقی است که ظاهرا به یک رویه تبدیل می‌شود؛ یعنی تبدیل شدن شبکه نمایش خانگی به گذرگاهی برای عبور طرح‌ها، فیلم‌ها و سریال‌هایی که با ساختار و قوائد اخلاقی و عرفی ما تناسب ندارد. به دلیل افزایش استفاده از چنین طرح‌ها، امکان اصلاح و یا از بین بردن آن وجود ندارد.

امجدیان درباره نفوذ این شبکه‌ها در سطح جامعه بیان کرد: امروزه نفوذ فضای مجازی و به تبع آن که شبکه‌های نمایش خانگی شکل گرفتند صرفا بر طیف یا قشر خاص نیست؛ بلکه دایره نفوذش تمام مردم یعنی تمام سن‌ها، شغل‌ها سلیقه‌ها هستند و این توانایی را دارد تا با یک کار آلوده، فضایی را به وجود آورد که به سختی بشود جبرانش کرد.

وی درباره نقش سریال‌های طنز در تغییر الگوهای مناسب فرهنگی تصریح کرد: در شرایط حاضر مردم ما بیشتر خواستار فیلم‌ها و سریال‌های طنز هستند و علاقه دارند چنین سریال‌های برای لحظاتی حس شادی را به ایشان دهد؛ به همین علت سریال‌های طنز به شدت نیاز به مراقبت‌های بیشتری دارند. متأسفانه مدیران سریال‌ها و فیلم‌های طنز را زیاد جدی نمی‌گیرند.

امجدیان با اشاره به وجود سیاست دوگانه در مجوزدهی برخی آثار نمایشی بیان کرد: مشکل عمده وجود سیاست دوگانه در قبال محصولات فرهنگی است؛ اگر قرار باشد محصولی ساخته شود، برای پخش در شبکه نمایش خانگی مجوز می‌گیرد و هر شخصی امکان تماشای آن را دارد، اما اگر همان محصول، با ده پله کمتر برای سینما ساخته شود، با موانع زیادی همراه است. این سیاست دوگانه باعث آزار مردم شده است.

این منتقد عرصه سینما نیز با انتقاد از کم‌کاری‌های دولت در این عرصه گفت: متأسفانه از آنجایی که در دوره‌های گذشته، خصوصا هشت سال قبل، فرهنگ از ذهن و تمام ارکان مسئولان اجرایی کشور حذف شد و عملا فرهنگ در مباحثی که این مسئولان باید بهش می‌پرداختند، وجود نداشت، اساسا هیچ حفره‌ای از حفره‌هایی که درباره محصولات فرهنگی در قانون وجود دارد، رفع و رجوع نشد و الان ما با فضایی مواجه هستیم که روز به روز دامنه آن وسیع‌تر می‌شود.

وی اضافه کرد: فرهنگ از اقتصاد اگر مهم‌تر نباشد، اما به همان اندازه اهمیت دارد. این امر به خاطر این است که اگر فرهنگ اصلاح نشود اقتصاد نمی‌تواند به جلو حرکت کند. فرهنگ ابزاری است که اقتصاد را به سمت جلو به حرکت در می‌آورد. اقتصاد بدون فرهنگ همچون سربازی بدون اسلحه است.

عادی‌سازی برخی از ناهنجاری‌های اجتماعی در سریال‌های طنز که امروزه به دلیل وجود داشتن مشکلات اقتصادی، بیشتر مردم را به خود جذب کرده است، می‌تواند باعث بروز برخی بزهکاری‌ها در سطح جامعه باشد. خشونت، خیانت، الفاظ رکیک، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، پوشش‌های نامناسب و... از مسائلی است که نه تنها در ژانر طنز، بلکه در دیگر ژانرهای سریال‌های نمایش خانگی شاهد آن هستیم.

با توجه به شیوع کرونا و بسته شدن برخی مراکز تفریحی، عمده مردم برای سرگرمی به شبکه‌های نمایش خانگی روی آوردند که این امر نشان‌دهنده اهمیت موضوع می‌شود چراکه مخاطبان چنین شبکه‌هایی را اقشار مختلف با طیف سنی متفاوت را دارا هستند. شبکه‌های نمایش خانگی اگر به رویه خود در ساخت سریال‌ها ادامه دهند، می‌توانند در آینده‌ای نزدیک از متهم‌های اصلی بحران‌های فرهنگی در سطح کشور شوند.