ما آدم‌های خطرناکی نیستیم!

این مترجم درباره وضعیت مدیریت فرهنگی در حوزه کتاب و ادبیات در دولت یازدهم و دوازدهم اظهار کرد: مهم‌ترین مسئله‌ای که در حوزه کتاب وجود دارد، بحث حمایت است که متأسفانه در دولت قبل کوچک‌ترین حمایتی را ندیدیم و شاهد ریزش تیراژ کتاب به پایین‌ترین حد خود بودیم؛ با توجه به قیمت کاغذ و بحث‌های دیگری که پیش آمد. بحث اقتصادی باعث شد کتاب کلا از سبد خرید خانوار بیرون برود و همه این‌ها دست به دست هم داد تا ما هشت سال خیلی بد را پشت‌سر بگذاریم. این مسئله به نحوی بود که بسیاری از همکاران ما با حال و هوای ناامیدی درباره این موضوع صحبت کنند که اصلا چرا کار می‌کنند و یا فایده این کار چیست.

او سپس گفت: مهم‌ترین کار این است که اهتمامی درباره مساله کاغذ وجود داشته باشد تا انگیزه‌ای برای نویسندگان و مترجمان به وجود بیاید؛ گاه خود من از قیمت کتاب‌ها تعجب می‌کنم و با خود می‌گویم مردم چطور می‌توانند با این قیمت‌ها کتاب بخرند. تنها کمکی که می‌شود این است که قیمت کاغذ را پایین بیاورند. در ابتدا کاری کنند که کتاب به سبد خانوار برگردد و مردم بتوانند کتاب بخرند.

بهمنی با اشاره به مسئله قاچاق کتاب، بیان کرد: ما در این‌جا با مقوله پیچیده و مخفی‌ای مواجه نیستیم که مسئولان بگویند نمی‌دانیم و نمی‌توانیم جلویش را بگیریم و مسئله کاملا رو و واضح است؛ کتابی را که مترجم و نویسنده‌ای برایش زحمت کشیده، جلدش را عوض می‌کنند و در کنار خیایان به فروش می‌رود. این موضوع دور از چشم ما نیست، آیا نمی‌توانیم بفهمیم چه کسی در این ماجرا دخیل است و جلو کتاب را بگیریم؟

این مترجم در ادامه گفت: راجع به ممیزی کتاب هم اصلا نمی‌توانیم صحبت کنیم زیرا مقوله پیچیده و بدون قانونی شده که خود من تکلیف خودم را نمی‌دانم. چند وقت پیش یکی از کتاب‌هایم غیرقابل چاپ اعلام شد، درحالی که فکر نمی‌کردم این کتاب به نظر دوستانی که کار ممیزی انجام می‌دهند، مسئله‌دار باشد. ما قانون مشخصی در زمینه ممیزی نداریم. دوستی صحبت می‌کرد کتابش برای ممیزی به ارشاد رفته و فقط 150 صفحه اول خوانده شده و 200 صفحه بعدی خوانده نشده بود. این نشان می‌دهد بحث ممیزی به چه شکل است و چهارچوبی نداریم که به مترجم بگویند وارد این مقولات نشوید و درباره این موضوع ترجمه نکنید. رودربایستی وجود داد؛ از طرفی می‌خواهیم بگوییم ممیزی وجود ندارد و از طرف دیگر می‌خواهیم ممیزی را اعمال کنیم که باعث می‌شود ملغمه‌ای به وجود بیاید که کل قضیه را زیر سوال می‌برد. من به عنوان مترجم و ناشران در این ماجرا کاملا گیج هستیم و نمی‌دانیم چی به چی است.

او با تأکید بر این‌که افزاش قیمت کاغذ و به تبع آن افزایش قیمت کتاب باعث شده کتاب از دسترس مردم خارج شود، گفت: ما ابتدا باید این موضوع را حل کنیم و بعد به آسیب‌شناسی مسائلی مانند ممیزی بپردازیم. با ناشران بزرگ که صحبت می‌کنم از تیراژ 200 تا و 500 تا صحبت می‌کنند که غیرقابل تصور و فاجعه است، دقت داشته باشید ناشران بزرگ این کار را می‌کنند و نه ناشران کوچک که به خاطر توان کم اقتصادی‌شان نمی‌توانند حمایت کنند و کتاب زیادی را در انبارشان نگه دارند، الان ناشران بزرگ ما به سمت 200 تا 300 تا رفته‌اند، که این فاجعه است.

بهمنی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مسائلی که همیشه بر آن تأکید داشتم این بود است، زمانی که ارشاد لیست کتاب‌های خریداری‌شده را در سایت خود می‌گذارد یک نگاه یک‌سویه در خرید کتاب‌ها وجود دارد. این نگاه یک‌سویه را بردارید و زمانی‌که می‌خواهید حمایت و کمک کنید همه جور کتابی را کمک کنید، این‌طور نباشد که طیف خاصی برای کتابخانه‌ها خریداری شود. این‌ها همه لطمه می‌زند و فعالان این عرصه را دلسرد می‌کند.

او سپس درباه پیشنهاد خود برای دولت جدید گفت: اولین پیشنهاد من این است کلا به قشر فرهنگی و هنری به عنوان دشمن و آدم‌های خطرناک نگاه نکنند؛ نگاهی که وجود دارد این است که هنرمندان یک مشت آدم‌هایی هستند که آماده‌اند راه تهاجم فرهنگی را باز کنند و به فرهنگ ضربه بزنند. این نگاه یک نوع نگاه قهری است. شمشیر را از رو می‌بندند و این موضوع نشان می‌دهد دید خوبی به هنرمندان وجود ندارد در صورتی که باید بگوییم همه بی‌گناه هستند مگر این‌که عکسش ثابت شود نه این‌که همه گناه‌کار هستند. نوع نگاه‌مان را باید عوض کنیم و باور کنیم نویسنده و مترجم و هنرمند در هر زمینه‌ای اولین دغدغه‌اش این است که محیطی را که در آن زندگی می‌کند، بهتر کند پس حرکتش به آن سمت است و اگر این را بپذیریم و آشتی بین هنرمندان و مسئولان شکل بگیرد شاید مقداری وضعیت‌مان بهتر شود.