تالاب بیشه‌دالان بروجرد، خشک شبیه بیابان

تالاب بیشه دالان در سطح ملی یک زیست‌بوم با ارزش بوده و دارای تنوع زیستی غنی و ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بالایی است.

با آگاهی از اینکه ادامه حیات این تالاب به فعالیت‌های انسانی در سطح حوضه آبریز وابسته است و با ابراز نگرانی از اینکه شرایط کم‌آبی، آلودگی، کیفیت آب، خاک نامناسب تالاب و حوضه آن، برداشت آب به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم، کشاورزی ناپایدار، تغییر کاربری در حریم کیفی تالاب کارکردهای زیست‌محیطی این زیست‌بوم باارزش را به‌طور کامل تهدید می‌کند و در این صورت احتمال اثرات منفی ناشی از تخریب تالاب در سطح منطقه وجود خواهد داشت.

تلاش‌هایی برای احیای کارکردهای این زیست‌بوم طبیعی و ارتقای کمیت و کیفیت آب و کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی در طرح‌های توسعه صورت پذیرفته است و همچنین حیات و معیشت جوامع بومی محلی با بقای تالاب بیشه‌دالان و تأکید بر آموزش جوامع محلی گره خورده است پس حفاظت از تالاب بیشه دالان نیازمند مشارکت کلیه ذی‌نفعان دولتی و غیردولتی محلی و ملی است.

با بهره‌گیری و استناد به مواد و مقررات جاری و به‌ویژه قوانین برنامه پنج‌ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، اجرای برنامه حفاظت، احیا، مدیریت و بهره‌برداری مناسب از تالاب‌های کشور با مشارکت سایر دستگاه‌های اجرایی و جوامع محلی به‌ویژه در ارتباط با تالاب‌های ثبت‌شده در کنوانسیون رامسر به‌طوری‌که تا پایان اجرای قانون برنامه حداقل 20 درصد از تالاب‌های بحرانی و در معرض تهدید کشور احیا شوند و ضمن حفاظت و تثبیت در روند بهبود قرار گیرند و قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور و آیین‌نامه تبصره ماده 1 قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور در راستای استقرار رویکرد مدیریت جامع زیست‌بومی برای تالاب بیشه دالان و مدیریت به‌هم‌پیوسته و یکپارچه منابع آب و خاک انجام شود.

یکی از فعالان محیط‌زیست در بروجرد گفت: اگر مدیریت صحیح و حق‌آبه تالاب از سراب‌های بالادست انجام می‌شد هیچ‌گاه شاهد خشک‌سالی در تالاب نبودیم.

علی نصیری افزود: تالاب بیشه دالان زیستگاهی است با محدوده مرزهای مشخص ثبت‌شده، آب سالم و کافی، تنوع زیستی پایدار که به‌صورت مشارکتی و یکپارچه مدیریت می‌شود و جوامع محلی روستاهای پیرامون آن آگاهانه با مشاغلی متنوع و سازگار با طبیعت ضامن تداوم حیات تالاب هستند.

وی اظهار کرد: هدف نهایی حفاظت و احیای محدوده تالاب، همزمان با تأمین حق‌آبه، حفظ تنوع زیستی مبتنی بر آموزش و توان‌افزایی تمامی ذینفعان و حمایت از معیشت‌های سازگار با شرایط تالابی است.

رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست بروجرد گفت: بر اساس تفاهم‌نامه کارگروه استانی حفاظت، احیا و مدیریت جامع تالاب بیشه دالان در سطح استان و کمیته شهرستانی حفاظت، احیا و مدیریت جامع تالاب بیشه بین نهادها و سازمان‌های محلی بروجرد و روستاهای حاشیه تالاب بیشه‌دالان تشکیل می‌گردد.

زهرا علیرضایی افزود: وظیفه اصلی کارگروه استانی و کمیته شهرستانی پیشنهاد ظرفیت‌های توسعه، هماهنگی و تلفیق فعالیت‌های توسعه با در نظر گرفتن کل چارچوب برنامه مدیریت جامع تالاب بیشه‌دالان، اصول مدیریت زیست‌بومی در راستای پایدار تالاب بیشه‌دالان می‌باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان بروجرد به‌عنوان دبیرخانه کمیته مدیریت شهرستانی تالاب بر اساس برنامه و پروتکل‌های پایش برنامه مصوب، ضمن اخذ گزارش از دستگاه‌های ذی‌ربط، گزارش‌های دوره‌ای و منظم از وضعیت تالاب و پیشرفت اجرای برنامه مدیریت آن را به کمیته شهرستانی مدیریت تالاب ارائه می‌کند.

رئیس اداره محیط‌زیست بروجرد گفت: محیط‌زیست به‌تنهایی نمی‌تواند با مشکلات مقابله کند، تا زمانی که همگی نخواهیم به هم کمک کنیم هیچ کاری نمی‌شود انجام داد چند نفر را باید دستگیر کرد، چند نفر به دادگاه معرفی شود بعدش چه می‌شود آیا طبیعت به حالت اولیه برمی‌گردد، باید پیشگیری شود و تا زمانی پیشگیری نباشد درمان به‌تنهایی جوابگو نیست.

علیرضایی افزود: ایران کشوری هست که ازنظر جغرافیایی جز کشور‌هایی هست که از قدیم تا به امروز دستخوش خشک‌سالی‌های مکرر شده و همچنان هم هست بنابراین باید تمهیداتی از قبل برای این‌جور مواقع در نظر گرفته می‌شد که ما در این وضعیتی که امروزه شاهد هستیم قرار نگیریم.

وی اظهار کرد: برای احیای تالاب بیشه‌دالان طرح و برنامه‌های اساسی وجود دارد، مبحث اجرایی و ضمانت اجرایی آن مهم است، از قدیم و تا به الآن خشک‌سالی و سیل به‌تناوب وجود داشته و دوباره تکرار خواهد شد و ما باید طبق اصول پیش برویم، یک طرح را شروع نکنیم با جابجایی مسئول یا مدیر آن مجموعه روند طرح تغییر نکند.

وی بیان کرد: دوره‌های بازگشت و یا دوره‌های خشک‌سالی و ترسالی همه قابل پیش‌بینی هستند با درصد خطای خیلی کم و بر اساس این دوره به‌راحتی می‌توان برنامه‌ها را اجرا کرد.

رئیس اداره محیط‌زیست بروجرد افزود: هراندازه دوره ترسالی وجود دارد تقریباً دو برابر دوره خشک‌سالی هست ولی همه دوره‌ها قابل کنترل هستند.

علیرضایی گفت: خیلی از کارهای شهرستان به‌راحتی انجام می‌شود اگر افرادی که در سطح شهرستان هستیم به هم کمک کنیم.

وی افزود: یک تعهد و همت می‌خواهد، شاید در برخی مناطق هنوز زیرساخت‌های اساسی برای جلوگیری از خشک‌سالی نباشد اما با همت و تعهد فراگیر و بهره‌مندی از متخصصان بومی و زیست‌محیطی می‌شود کار اساسی انجام داد که شاهد دیدن این‌جور خشک‌سالی‌ها در کشور نباشیم.

به گزارش خبرنگار ایرنا تالاب بیشه دالان در 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر بروجرد و در دشت سیلاخور قرار دارد، بیشه دالان از گذشته زیستگاه پرندگان مهاجری بوده که برخی ماه‌های سال رو در این منطقه می‌گذراند، علاوه بر آن جانوران بومی دیگری از گروه پرندگان، دوزیستان، خزندگان و پستانداران در این منطقه زندگی می‌کنند، مار، مرغابی، خرگوش، لاک‌پشت، حواصیل، گرگ، شغال و سگ آبی از حیواناتی هستند که در این ناحیه یافت می‌شوند، به دلیل استفاده بی‌رویه از زمین‌ها و منابع آبی اطراف این آبگیر و نیز واریز فاضلاب روستاهای مجاور به درون آن، تالاب بیشه دالان در سال‌های اخیر مورد تهدید جدی قرار گرفته و مساحت آن به 450 هکتار کاهش یافته است.

هم‌اکنون به دلیل استفاده از آب بالادست تالاب توسط کشاورزان برای کشت برنج و ندادن حق‌آبه از سراب‌های بالادست، تالاب بیشه دالان به‌طور کامل خشک شده است.