تاثیر توجه والدین به تربیت دینی کودکان در پیشگیری از انحرافات

اللهیار سحرخوان درباره موضوع فطرت کودک و مدرنیته گفت: کودکی دوران فطرت و سرشت پاک هر انسانی است. پیشوایان دینی و کسانی که انسان‌ها را به سوی زندگی سالم هدایت می‌کنند، اهمیت تربیت در دوران کودکی را مورد توجه قرار داده‌اند. در این زمینه حضرت علی (علیه السلام) می‌فرمایند: کسی که در کودکی تحصیل علم نکند، در بزرگسالی تقدّم اجتماعی نخواهد داشت.

وی افزود: از سوی دیگر شرایط خانوادگی هر انسانی به لحاظ اخلاقی، رفتاری، انگیزشی، والدین و… در تربیت افراد بسیار مؤثر است و مشاهدات سال‌های ابتدایی کودک زیربناهای رفتاری او را شکل می‌دهد. رشد جسمی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی و شخصیتی کودکان چنان اهمیت دارد که سهل انگاری و کم توجهی به آنها، خسارات جبران ناپذیری را برای فرد و جامعه به همراه خواهد داشت.

این کارشناس خانواده با اشاره بر لزوم تربیت دینی کودکان عنوان کرد: بی‌تردید اگر تربیت براساس مفاهیم دینی و سیره نبوی باشد، تأثیری شگرف در کودک بر جای خواهد گذاشت. در گذشته سن پنج یا شش سالگی سن ورود به مکتب‌خانه و آموزش نماز و الفبا و قرآن بود. در اروپا از اواسط قرن هجدهم به بعد این دوره را زمان ورود به باغ کودکان نامیده‌اند. ما امروزه نیازمندیم که کودکان را بر اساس فرهنگ و مذهب خویش در مهدکودک‌ها آموزش دهیم. یکی از وظایف مهم هر پدر و مادری برای فرزندش یاد دادن فرایض و واجبات دینی از قبیل نماز، روزه و… و. است. اگر این کار به صورت اصولی و منطقی انجام شود، عاملی مثبت و مؤثر در ممانعت و بازدارندگی او از انحرافات اخلاقی و عاطفی خواهد بود. لذا با توجه به شرایط جامعه و والدین، این آموزش‌ها توسط مهدکودک‌ها ارائه می‌شود که البته پیداکردن مهدکودک مناسب با این نوع آموزش‌ها وظیفه پدر و مادر است.

سحرخوان افزود: وجود گرایش دینی و میل به سوی امور مذهبی در کودک می‌تواند در آموزش مفاهیم دینی به ما کمک کند. مفاهیم اصلی دین اسلام، از قبیل اعتقاد به خدا و دین اموری هستند که با سرشت اولیه و دست نخورده کودک و به تعبیر قرآنی با فطرت او سازگار است. علاقه مندی کودک به دین و خدا ذاتی است و در درون او وجود دارد و در سنین پس از بلوغ به شکوفایی می‌رسد. کودک فطرتی خدا آشنا دارد که تعلیم و تربیت در اصل، رشد و شکوفایی این فطرت را بر عهده دارد و معلم پرورش دهنده آن است. در این زمینه، پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: «هر نوزادی با فطرت خدایی به دنیا می‌آید و این پدر و مادر او هستند که او را از مسیر فطرت سلیم خود منحرف ساخته، یهودی یا نصرانی می‌سازند.»

وی با اشاره بر راهبردهای تربیت دینی و تاکید بر لزوم مراقبت و الگوسازی برای کودکان ابراز کرد: کودکان، مقلدین و تقلیدکنندگان ماهر و مشهوری هستند. کودک، هر رفتار سالم یا ناسالمی را که از والدین خود ببیند، از آن تقلید و تبعیت می‌کند. زیرا والدین خود را به عنوان الگو قرار می‌دهد و بسیاری از حرکات و رفتارهای آنان را تقلید کرده و یاد می‌گیرد. قرآن کریم در زمینه تأثیر گفتار و رفتار والدین بر فرزندان می‌فرماید: «هنگامی که کار زشتی انجام می‌دهند می‌گویند: پدران خود را بر این عمل یافتیم و...»

این کارشناس خانواده با بیان اینکه سبک زندگی اسلامی و ایرانی از عوامل تأثیرگذار بر تربیت کودک است، ابراز داشت: در واقع والدین با شیوه و سبک زندگی اسلامی نوعی فضای معنوی و فرهنگی را برای رشد فطرت خداجو و تمایلات دینی فرزندان در خانواده ایجاد می‌کنند. والدین اگر محیط زندگی و خانواده خود را مذهبی کنند به طوری که همه چیز (مثل رفتار، گفتار، معاشرت، تفریح و…) رنگ مذهب داشته باشد؛ باورها، اندیشه‌ها و ارزش‌های اخلاقی در فرزندان نهادینه می‌شود.

سحرخوان با بیان اینکه از کارکردهای رسانه آموزش و ترویج پیام‌های دینی در راستای ارائه برنامه‌های آموزشی مذهبی است، عنوان کرد: رسانه می‌تواند محیطی در جهت دینداری، بیداری اسلامی، کارکردهای عبادی، سیاسی، آموزشی، تربیتی و نظامی امت اسلامی باشد. مثل نیایش‌های آنلاین، مراسم مذهبی آنلاین، برگزاری شعائر دینی مجازی، زیارت آنلاین و غیره که با پیدایش و ظهور تکنولوژی‌های جدید اگر پیام‌های دینی و مذهبی دارای جذابیت‌های بصری و هنری ویژه ای باشند، می‌توانند توجه کودکان را جلب کرده و سبب تعالی و آگاهی در زمینه‌های اصول و فروع دین و فرهنگ اسلامی شوند.

وی با اشاره بر تأثیر فضا و محیط‌های دینی و مذهبی بر تربیت کودکان تصریح کرد: با اینکه برخی ویژگی‌های شخصیت افراد بستگی به ژنتیک و خانواده دارد اما شرایط محیطی نیز نقش بسزایی در ظهور و بروز آنها ایفا می‌کند. قرار گرفتن کودک در محیط‌های فرهنگی و مذهبی اعم از مراسم جشن، مولودی، هیأت‌ها و غیره نقش مؤثری در رشد باورها و اعتقادات دینی و مذهبی او دارد. در واقع ارتباط و تعاملی که کودک با محیط دارد و تجربه‌ای که از حضور در محیط و مراسم کسب می‌کند، سبب رشد و بالندگی باورها و ارزش‌های دینی وی می‌شود که این حکایت از نقش مهم و مؤثر والدین در این زمینه دارد.

این کارشناس حوزه خاطرنشان کرد: با توجه به بروز شکاف نسلی و تغییرات فرهنگی جامعه، این مهم لازم و ضروری است که والدین به مقوله آموزش‌های دینی توجه و اهتمام ویژه‌ای داشته باشند. زیرا شکاف نسلی و تغییرات فرهنگی هرچه عمیق‌تر شود تأثیرات خود را به وضوح بر زندگی فردی و اجتماعی آینده افراد می‌گذارد.