لزوم حفظ بافت تاریخی در شهرها

یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد در ژوئیه 2017 از ثبت 21 مکان جدید در شهرهایی نظیر احمدآباد هند و یزد ایران در لیست میراث فرهنگی خبر داد و ادعا کرد این مناطق از ارزشی بین‌المللی برخوردار است. همزمان با این اتفاق، کلانشهر اسمره پایتخت اریتره به عنوان نمونه شهر مدرن و گولانگیو در چین به عنوان مکانی برای تقویت ارتباطات فرهنگی بین چین، آسیای شرقی و اروپا در اوایل قرن بیستم شناخته شد. همه این اقدامات و رویدادها بر اهمیت روزافزون حفظ بافت تاریخی و فرهنگ باستانی شهرها اشاره دارد که هر لحظه بر محبوبیت آن‌ها میان مردم و مدیران افزوده می‌شود. در واقع، مدیران شهرهای امروز در تلاش هستند ضمن حفظ این آثار، کاربری آن‌ها را متناسب با نیاز روز تغییر دهند و از فضای آن‌ها برای مواردی فراتر از موزه یا بنای تاریخی بهره گیرند.

به عنوان مثال، بسیاری از مدیران در روزهای خاصی از سال به برگزاری رویدادها و جشنواره‌های فرهنگی مختلف در چنین مکان‌هایی می‌پردازند تا از این طریق، مردم و بازدیدکنندگان را گرد هم آورند و اهمیت حفظ بافت تاریخی شهری را میان آن‌ها تقویت کنند. پرسشی که در اینجا ممکن است ذهن همه را به خود درگیر کند اینکه چه ضرورتی برای حفظ بناها و مناطق قدیمی در شهرها وجود دارد؟

 نگاهی به گذشته برای بهبود نسل‌ها و شهرهای آینده

برنامه‌ریزان می‌توانند با الهام از بافت تاریخی شهرها، مناطق را به گونه‌ای طراحی کنند که بیشترین پایداری را در آینده را تجربه کند. به عنوان مثال، مدیران بیلبائو در اسپانیا، اساس طراحی شهری خود را بر مبنای سه اصل هنر، میراث و فرهنگ گذشته بنا نهاده و بر نوسازی چشم‌اندازهای تاریخی نظیر میدان Plaza Nueva، بازار La Ribera، ایستگاه قطار Abando و سالن تئاتر Campos El-seos تمرکز کرده است.

همزمان با این اتفاق، مدیران شهر اقدام به احیای بناهای صنعتی گذشته و تبدیل آن‌ها به مراکز فرهنگی جدید کردند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تبدیل کارخانه تولید نوشیدنی Alh-ndiga به مرکز فرهنگی Azkuna Zentroa اشاره کرد.

سوژو در چین از دیگر شهرهای جهان به شمار می‌رود که مدیران آن به شدت بر حفظ بافت تاریخی و میراث فرهنگی تاکید می‌کنند. در واقع، برنامه‌ریزان تلاش می‌کنند با حفظ کانال‌های آب، پل‌ها و باغ‌های بسیار زیبای تاریخی شهر به جهان نشان دهند سوژو نیز ونیزی در شرق آسیا است که استراتژی‌های طراحی شهری چین را در قرن‌های متوالی به تصویر می‌کشد. حتی در دوران مدرن نیز، مقامات برای حفظ هر چه بیشتر بناهای تاریخی کوشیده و آن‌ها را برای کاربری‌های متفاوت مورد استفاده قرار داده‌اند تا از این طریق به حفظ چشم‌اندازهای بی‌نظیر این بناها کمک کنند.

از مهم‌ترین اقدامات مدیران سوژو برای حفظ بناهای تاریخی شهر می‌توان به نوسازی ظاهری معابد و خانه‌ها در منطقه تاریخی Pingjiang و بازگرداندن آثار هنری مکان‌های باستانی اشاره کرد.

 حفظ بناها و مناطق تاریخی

حفظ میراث تنها به شهرهایی با تاریخچه غنی نظیر سوژو محدود نمی‌شود؛ مدیران سنگاپور و هنگ کنگ نیز از زمان‌های دور تا به امروز در تلاش بوده‌اند به مطالعه در مورد گذشته‌های استعماری خود بپردازند و از طریق حفظ فضاهای شهری قدیمی به تقویت حس تعلق میان شهروندان کمک کنند.

به عنوان مثال از دهه 1970 به بعد، مدیران سنگاپور بیش از 72 سازه را در لیست بناهای ملی قرار داده و از مناطق تاریخی نظیر Telok Ayer، کامپونگ گلم و لیتل ایندیا به عنوان مکان‌هایی با اهمیت فرهنگی بالا برای حفظ ساکنان مهاجر بهره گرفته‌اند. ایجاد پیاده‌راه‌ها و برگزاری فستیوال‌هایی برای نمایش مناطق تاریخی از دیگر اقدامات مدیران سنگاپوری برای حفظ بافت تاریخی شهر به شمار می‌رود که به گرد هم آمدن جمعیت زیادی از مردم و بهره‌مندی آن‌ها از تاریخچه شهر نیز کمک قابل توجهی می‌کند.

 نوسازی شهرها و جوامع

در هنگ کنگ، مدیران به منظور حفظ شهر به همکاری با نهاد بازسازی شهری که در سال 2001 به منظور حل چالش‌های پیش روی فرسودگی شهری تأسیس شد می‌پردازند و از این طریق به حفظ بناها و مناطق تاریخی نیز کمک می‌کنند. نهاد بازسازی شهر از زمان آغاز فعالیت خود، نقش مهمی در بهبود مناطق مرکزی منطقه خودمختار هنگ کنگ ایفا کرده و به بازسازی 16 منطقه از شهر نظیر پاسگاه مرکزی و ساختمان Murray Building برای کاربری‌های متفاوت پرداخته است. علاوه بر این، مقامات ارشد به مرمت بازار مرکزی شهر پرداختند که پیدایش آن به سال 1939 باز می‌گردد، اما امروزه با حفظ نمای بیرون خود، کاربری چندگانه‌ای را برای ساکنان اطراف فراهم می‌آورد.

به طور کلی، مدیران شهرهای مختلف جهان به حفظ بناهای تاریخی می‌پردازند و در بسیاری از موارد، آن‌ها را برای کاربری‌های سازگار با نیاز امروز شهروندان مورد استفاده قرار می‌دهند. حتی در بسیاری از مناطق باستانی که هنرهای قدیمی در آن‌ها کمرنگ شده است، برنامه‌ریزان ضمن حفظ بافت تاریخی به استفاده دوباره از این مکان‌ها برای کاربری‌های متفاوت و مدرن بهره می‌گیرند.

به عنوان مثال، امروزه بسیاری از فروشگاه‌های قدیمی سنگاپور در مناطقی نظیر لیتل ایندیا توسط هنرمندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آن‌ها به اجرای نمایش یا ترویج هنر خود مشغول می‌شوند. در نیویورک نیز بعضی از بناهای تاریخی برای کاربری‌های متفاوت مانند مدرسه، سکونت و نهادهای فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به طور کلی، حفظ بناهای تاریخی یک شهر به حفظ ویژگی‌های منحصر به فرد آن نیز کمک می‌کند ضمن اینکه، حس تعلق میان شهروندان را نیز افزایش می‌دهد.