بازی‌های کودکان، شخصیت کودک را به ما معرفی می‌کند

دنیای کودکان با دنیای اسباب‌بازی‌ها گره خورده است؛ دنیایی که تا حدودی می‌تواند رگه‌هایی از شخصیت کودک را به ما معرفی کند. آرزوها، امیال، خواسته، شادی و غصه‌ها در بازی سرازیر می‌شود تا کودک بتواند برای زندگی واقعی آمادگی پیدا کند.

دنیای کودکان دنیای بازی‌هاست؛ دنیای اسباب‌بازی‌های ریز و درشتی که با دست‌های کوچک‌شان جان می‌گیرند، حرکت می‌کنند، غذا می‌خورند و می‌خوابند. دنیای کودکان با دنیای اسباب‌بازی‌ها گره خورده است.

برخی کودکان عادت دارند عروسک‌شان را با بقیه سهیم شوند، تیپ شخصیتی آن‌ها از نوع مشارکت‌جویانه است. عده‌ای از کودکان تمایل دارند در تنهایی خویش اسباب‌بازی‌شان را بچینند و با تمرکز و سکوت بازی کنند، آن‌ها فردگرا هستند و دوست ندارند دیگران در اسباب‌بازی‌شان سهیم شوند؛ از آنجایی که روانشناسان هم معتقدند که نحو بازی کودکان تیپ شخصیتی آن‌ها را نمایان می‌سازد، والدین می‌توانند با مشاهده طرز بازی آن‌ها به شخصیت کودکانشان پی ببرند.

یک روانشناس بالینی درباره‌ شناختی که والدین می‌توانند نسبت کودکانشان پیدا کنند، گفته است: نوع بازی که کودک انجام می‌دهد شناخت نسبی را در والدین و اطرافیان کودک ایجاد می‌کند که بدانند آیا کودکانشان تمایل به فرمانروایی دارد یا فرمان‌بردن، تهاجمی و خشن رفتار می‌کند یا تسلیم‌پذیر و آرام‌ است. احساسات خصمانه‌اش غالب است یا احساسات دوستانه‌اش را به کار می‌برد. اجتماعی است و در جمع لذت می‌برد یا منزوی و گوشه‌گیر است.

ایمانی، روانشناس هم بر این باور است که «بازی‌ها تاحدودی می‌تواند رگه‌هایی از شخصیت کودک را به ما معرفی کند؛ در حالت بازی و مواقع عادی می‌توانیم شخصیت کودک را بشناسیم و با شخصیت آن‌ها بیشتر آشنا شویم».

او درباره تاثیر اسبا‌ب‌بازی بر روی کودکان گفت: کودکان راجع به بازی فکر می‌کنند و این خیلی مهم است که بازی بتواند به طور صحیح با ذهنیات کودک پیش برود. بعضی بازی‌ها جنبه سرگرمی دارند و بعضی از بازی‌ها به رشد اجتماعی آن‌ها کمک می‌کند. بنابراین می‌توان شخصیت کودک را به طور نسبی از طریق بازی‌ها شناخت.

این روان‌شناس درباره تیپ شخصیتی کودکان باتوجه به نوع بازی که انجام می‌دهند، اظهار کرد: کودکانی که حالت ریاست و فرمانروایی دارند، تیم همسالان خود را مدیریت می‌کنند و سعی دارند آن‌ها را هدایت کنند. در مقابل کودکانی هستند که به دلیل جو تربیت خانواده تسلیم‌پذیرند. یک‌سری کودکان خشونت در خانواده را در بازی‌های خود بازتاب می‌دهند و حس بدبینانه‌ای را نسبت به همسالان خود بروز می‌دهند. انزواطلب‌ها از جامعه دوری می‌کنند و آن‌هایی که اجتماعی هستند در جمع با دوستانشان لذت می‌برند.

 بازی‌های خشن، حس جنگ طلبی را در کودکان افزایش می‌دهد

وی افزود: بازی می‌تواند شخصیت کودک را به ما معرفی کند و در این حالت می‌توانیم با شخصیت کودک بیشتر آشنا شویم. هر کدام از بازی‌ها بر روی کودک تاثیر متفاوتی می‌گذارد؛ به عنوان مثال، بازی‌های جنگ‌جویانه حس خشونت و جنگ‌طلبی را در کودکان افزایش می‌دهد. باید اسباب‌بازی‌هایی برای کودکان خریداری شود که جنبه سازندگی و خلاقیت داشته و بتواند اوقات فراغت را برای کودک پر کند.

ایمانی با بیان اینکه بعضی از اسباب‌بازی‌ها آداب اجتماعی را به کودکان آموزش می‌دهد، افزود: بعضی از اسباب‌بازی‌ها زمینه ارتباطات قوی اجتماعی را فراهم می‌کند. از طرفی، اسباب‌بازی‌های فکری هم می‌تواند زمینه بالندگی کودک را ایجاد کند و بازی‌های حرکتی هم انگیزه لازم را برای پویایی و نشاط جسمانی فراهم می‌کند. بازی‌های حرکتی سبب می‌شود کودکانی که تحرکات لازم را برای فعالیت دارند، زمینه رشدشان فراهم شود.

 تاثیر بازی در رشد زبانی کودکان

وی با اشاره به رشد زبانی کودکان به عنوان عاملی مهم که در بازی‌ها اثرگذار است، ادامه داد: کودکان از طریق بازی با یکدیگر از همدیگر تشکر می‌کنند، گفت‌و‌گو می‌کنند و تجربیات خود را از طریق زبان به اشتراک می‌گذارند. به اصطلاح، کودکان از طریق بازی کردن درس زندگی را یاد می‌گیرند. این کودک با مشاهدات نقش والدین خود در خانواده، نقش پدر یا مادر را دریافت می‌کند.

 تاثیر بازی در خواب عمیق کودکان

این روان‌شناس ضمن بیان این نکته که بازی کردن در خواب کودکان هم تاثیرگذار است، بیان کرد: کودکان از طریق بازی انرژی خود را تخلیه می‌کنند و با استراحت به خواب عمیقی فرو می‌روند؛ در نتیجه رضایت کودک را بالا می‌برد و اضطراب و استرس او کاهش می‌یابد. از آنجایی که بازی‌ها آثار متفاوتی برجای می‌گذارد، والدین سعی کنند اسباب‌بازی‌هایی خریداری کنند که مهر و محبت را در کودک ایجاد کند.

 کودکانمان را از تماشای فیلم خشن دور نگه داریم

ایمانی با اشاره به اینکه بعضی از بازی‌ها مکاتبی را رواج می‌دهد که زمینه مخرب فرهنگی را در کودک ایجاد می‌کند، تصریح کرد: باید مراقب باشیم که بازی‌ها با فرهنگ دینی‌مان در تعارض نباشد و زمینه مخرب فرهنگی را ایجاد نکند. بعضی‌ها معتقدند که تماشای فیلم‌های خشن، خشونت را در کودکان آزاد می‌کند درحالی این امر منجر به رواج پرخاشگری در کودکان می‌شود.

بنابراین از آنجایی که شیوه بازی کودکان، شخصیت آن‌ها را مشخص می‌کند، نوع اسباب‌بازی‌های به کار برده شده هم بر شیوه بازی کودکان تاثیرگذار است؛ به عنوان مثال، اسباب‌بازی‌هایی که ماهیت خصمانه دارند و حس تهاجم و خشونت را در بازی القا می‌کنند، به طور ناخودآگاه کودک را با جنایت و شرارت آشنا می‌کند. در نتیجه تاثیر منفی بر او می‌گذارد.

از طرفی جمع کثیری از روانشناسان بر این باورند که شخصیت کودک در هنگام بازی شکل می‌گیرد؛ به همین دلیل به والدین تاکید می‌کنند که اسباب‌بازی‌های مناسبی را در اختیار کودکان قرار دهند تا شخصیت‌شان به بهترین نحو شکل بگیرد. به قول ریچارد رایکمن "شخصیت، مجموعه پویا و سازمان‌یافته‌ای از خصوصیات است که به طرز منحصر‌به‌فردی بر شناخت و افکار، انگیزه‌ها و رفتار شخص در وضعیت‌های مختلف تاثیر می‌گذارد".