سپهرغرب در پی گفت‌و‌گو با کارشناس شهرسازی مطرح کرد:

طرح جامع شهری همدان در تقابل با علم و قانون

در ساختار مدیریت شهری طرح‌ها و برنامه‌های بالادستی بسیاری در سطح ملی، استانی و حتی شهری برای مدیریت هرچه بهتر شهرها تدوین می‌شود؛ دراین‌بین یکی از مهم‌ترین موضوعات، طرح جامع شهری است که به‌منظور تدوین برنامه و تعیین جهات توسعه شهر و تأمین نیازمندی‌های آن، بر مبنای پیش‌بینی‌ها و اهداف توسعه شهری در یک دوره 10 ساله و بر اساس طرح جامع ناحیه تهیه می‌شود، در واقع، طرح جامع، برنامه‌ای است که به‌صورت راهنما عمل کرده و خط‌مشی کلی سیاست‌های توسعه شهری را تعیین می‌کند.

در نقشه‌های طرح جامع که معمولاً در مقیاس یک ده‌هزارم و یک پنج‌هزارم تهیه می‌شود محل استقرار و توزیع کاربری‌های شهری عمده (مثل کاربری‌های آموزشی، بهداشتی و فضای سبز)، تراکم‌های جمعیتی، حدود حریم‌ها و محدوده‌های شهری (موجود و پیشنهادی) و مسیر توسعه آینده شهر، توسط علائم و رنگ‌ها نشان داده می‌شوند و دراین‌بین گزارش طرح جامع نیز حاوی اطلاعاتی درباره اوضاع جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی شهر، ضوابط و مقررات کاربری اراضی، شبکه معابر و تأسیسات زیرساختی است.

آنچه مسلم است در شهرها طرح جامع به سفارش وزارت مسکن و شهرسازی و توسط مهندسان مشاور تهیه و تصویب نهایی آن با شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است، بر این اساس بنا به‌ضرورت از سال 95 مطالعه و تدوین طرح جامع شهر همدان در دستور کار قرار گرفت، اما پس از گذشت چند سال، هنوز شاهد خبری از دریافت مصوبه نیستیم؛ البته طی ماه‌های اخیر از سوی معاون شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان همدان خبری مبنی بر تکمیل فرآیند دریافت مصوبه و در انتظار قرار داشتن طرح برای ابلاغ از سوی وزارتخانه منتشر شد و این در حالی است که در همین بازه زمانی طبق مستندات موجود در خصوص طرح مطالعاتی مشاور، بارها این طرح از سوی کارشناسان شهرسازی مورد انتقاد قرار گرفته اما گویی قرار نیست در تدوین این طرح نظرات کارشناسی اهالی فن مورد توجه قرار گیرد.

تأمل‌برانگیزتر اینکه در بهمن سال 99 حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمدحسین فلاحی نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی از طریق به‌کارگیری جمعی از کارشناسان در بخش‌های تخصصی به بررسی طرح جامع تدوین‌شده پرداخت و ایراداتی را در 26 بند مجزا به سمع و نظر معاون شهرسازی وزارت راه و شهرسازی رساند؛ دراین‌بین مریم قهرمانی دکترای شهرسازی یکی از کارشناسان زبده‌ای است که در تهیه و تدوین این بررسی‌ها نقش بسزایی را ایفا کرد پس برآن شدیم تا با وی گفت‌و‌گویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

وی با بیان اینکه بررسی ایرادات طرح جامع شهری همدان به درخواست نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس در فرآیند چندماهه توسط یک تیم کارشناسی انجام پذیرفت گفت: دبیری این کارگروه را بنده بر عهده داشتم.

این کارشناس شهرسازی با اشاره به اینکه ایرادات احصا شده در حضور معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی مورد بررسی قرار گرفت ابراز کرد: این بدان معنا است که این ایرادات و نقدها در تخصصی‌ترین نهاد مرتبط با موضوع مورد کنکاش و بررسی قرار گرفت.

قهرمانی با تأکید براینکه کلیه انتقادی که ما بر طرح تدوین‌شده در استان داشتیم طبق بررسی‌ها مورد تأیید معاونت مربوطه قرار گرفت تصریح کرد: تاریخ ارائه این ایرادات 11 بهمن‌ماه سال گذشته بود.

وی با بیان اینکه حتی پس از بازگشت از جلسه مزبور، آیت‌الله شعبانی امام جمعه همدان از ما خواستند تا با حضور در دفترشان و در محضر مدیران و مسئولان این انتقادات علمی را بار دیگر بیان کنیم، اظهار کرد: با همه تفاسیر علیرغم تأیید ایرادات وارده توسط وزارتخانه طی یک سال گذشته این موارد مورد توجه قرار نگرفت.

این استاد شهرسازی با تأکید بر روند علمی بررسی طرح جامع شهری و تبیین ایرادات وارده ابراز کرد: مسئله اینجاست که حقوق و تکالیف مردم در تدوین و تهیه چنین طرحی متبلور می‌شود بنابراین اگر به‌دنبال رفع این مسائل و ایرادات طی چندین ماه گذشته بودند شاید می‌شد امیدی به تحقق حقوق شهروندی در طرح جامع شهری تدوین‌شده داشت.

قهرمانی با تأکید براینکه مدیران متولی تدوین طرح جامع، رویکرد مثبتی نسبت به رفع ایرادها نداشتند، تشریح کرد: نکته حائز اهمیت اینکه تمامی ایرادات وارده، قانون‌محور بوده و بدون در نظر گرفتن سلایق شخصی احصا شده است.

وی با تأکید براینکه پیش از این نیز تعدادی از دوستان و همکاران به طرح انتقاد داشته و با شور و حرارت فراوان به ایراددار بودن این طرح اذعان داشتند اما مبنای علمی ارائه نشد حال‌آنکه ما قرار نیست شهر را به هم بریزیم بلکه باید به‌دنبال ارائه یک رویکرد درست برای رسیدن به یک شهر پایدار باشیم ابراز کرد: براین اساس این ایرادات در 26 بنده مجزا و همگی بر اساس رویکرد علمی و قانونی ارائه شد.

این دکتری شهرسازی با بیان اینکه نخستین ایراد به تأخیر در تهیه طرح بازمی‌گردد تشریح کرد: قرارداد «طرح جامع شهری شهر همدان» در اسفندماه سال 95 بین اداره کل راه و شهرسازی استان همدان و مهندسان مشاور «نقش‌جهان پارس» با چشم‌انداز «همدان 1410» با محورهای ویژه ازجمله شهری سبز برای شهروندان و محیطی جذاب برای گردشگران در مقیاس ملی و فراملی، شهری امن و مقاوم در برابر آسیب‌ها و مخاطرات، شهری منسجم و یکپارچه ازنظر اجتماعی و عاری از تبعیض و تعصب و غیره منعقد شده است.

قهرمانی ادامه داد: علیرغم اینکه بر اساس ماده 21 «آیین‌نامه نحوه بررسی و تصویب طرح‌های توسعه و عمران محلی، ناحیه‌ای، منطقه‌ای و ملی و مقررات شهرسازی و معماری کشور مصوبه هیئت وزیران اسفند 78 و اصلاح‌شده بر اساس مصوبه سال 84 شورای عالی»، دبیرخانه شورای شهرسازی و معماری استان موظف است در مقاطع مختلف نتیجه مطالعات در دست انجام طرح‌های جامع شهری، ناحیه‌ای و مجموعه‌های شهری را هر سه ماه یک‌بار از طریق تهیه‌کنندگان طرح‌های مذکور در شورای شهرسازی و معماری استان به آگاهی اعضا رسانده و هماهنگی لازم را در زمینه تبادل اطلاعات، برنامه‌ها و کسب نظر در روند تهیه طرح فراهم کند و پس از تصویب طرح‌های مذکور نیز با نظارت دقیق بر اجرای آن‌ها، برنامه پیشرفت اجرایی کار را در مقاطع 6 ماهه به شورای استان گزارش و برای رفع مشکلات اجرایی چاره‌جوئی و یک نسخه از گزارش مذکور و تصمیمات اتخاذشده را به دبیرخانه شورای عالی ارسال کند؛ اما متأسفانه وجود مشکلات بنیادین در روند فعلی طرح جامع این سؤال را به ذهن متبادر می‌سازد که چرا تابه‌حال این شورا به‌درستی به وظایف خویش در چاره‌جویی برای رفع مشکلات عمل نکرده و کار را به جایی رسانده که پس از گذشت چهار سال از آغاز طرح، همچون گذشته اشکالات اساسی به قوت خود باقی‌مانده است؟

وی افزود: پرواضح است، در صورت عدم بازنگری راهبردهای در نظر گرفته‌شده ازجمله بارگذاری جمعیت در محلات شهر متناسب با ظرفیت‌ها و توان‌های محیطی، ساماندهی نظام ارتفاعات و تراکم ساختمانی شهر، تدوین برنامه‌های حمایتی مسکن برای اقشار کم‌درآمد و متوسط، مداخله فعال برای جلوگیری از ادامه روند انشقاق اجتماعی و شکاف طبقاتی موجود در جغرافیای شهر و حفاظت فعال از باغ‌های درون محدوده، به‌درستی عملیاتی نخواهند شد.

این کارشناس شهرسازی با بیان اینکه در راستای اجرای بند (2) ماده (الف) مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با عنوان «دستورالعمل تشخیص اساس طرح جامع شهر» و همچنین مسائل جدی موجود در حوزه منابع آبی، ضروری است ظرفیت جمعیت‌پذیری شهر همدان و به ‌تبع آن محدودیت توسعه نهایی شهر تعیین شود و از هرگونه بارگذاری جمعیت و فعالیت بیش از ظرفیت جمعیت‌پذیری شهر همدان جلوگیری شود؛ اما چنین بخشی در مطالعات انجام‌شده دیده نمی‌شود گفت: با عنایت به مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با عنوان «ضوابط جلوگیری از افزایش محدوده شهرها» مصوب آبان 78 عدم تحقق تراکم‌های پیش‌بینی‌شده در طرح‌ها و توان جمعیت‌پذیری شهر تا سال‌های دورتر از افق طرح، گسترش محدوده شهرها حتی پس از پایان یافتن دوره اجرایی ده‌ساله آن‌ها نیز منطقی نبوده و حاصلی جز تشدید تخریب اراضی کشاورزی و باغ‌های پیرامونی شهرها، تحمیل هزینه‌های گزاف به دستگاه‌های مسئولِ تأمین خدمات شهری و در نتیجه دشوارتر شدن مدیریت شهری، عدم ارائه خدمات مطلوب و مناسب به شهروندان و بالاخره پراکنده‌سازی و زشت ‌شدن سیما و منظر شهرها ندارد.

قهرمانی افزود: جمعیت از مهم‌ترین شاخصه‌های مؤثر بر گسترش محدوده شهری است پس با توجه به تجربه‌های ناموفق در برآورد جمعیتی، عدم تحقق جمعیت پیش‌بینی‌شده و اختلاف قابل‌ملاحظه آن با جمعیت واقعی شهر در طرح جامع شهری «موژدا» و طرح تفصیلی «طرح و تدوین» (با برآورد جمعیتی 620 هزار نفر در افق طرح سال 1394؛ حال‌آنکه جمعیت شهر همدان بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، 554405 نفر شده است)، تأکید مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران پیرامون «طرح جامع مجموعه شهری همدان» مصوب مهر 98 و همچنین تأکید مشاور طرح جامع در دست تهیه، بر روند کاهشی نرخ رشد جمعیت در طی سال‌های اخیر، نیاز به بازنگری اساسی در تعیین «نرخ رشد» جهت برآورد جمعیت شهر همدان در افق 10 ‌ساله در راستای عدم افزایش افق طرح نزدیک به 30 ساله طرح جامع شهری «موژدا» و تبعات جبران‌ناپذیر ناشی از تحولات شهری و عدم ارائه راهبردهای متناسب با این تغییرات را مشهود می‌سازد.

وی با تأکید براینکه بر مبنای شرح خدمات طرح جامع شهری بر اساس تیپ 12 و همچنین طرح جامع شهری با رویکرد راهبردی- ساختاری، مشاور موظف به برداشت اطلاعات مربوط به وضع موجود شهر (یعنی سال 96) به‌ویژه در زمینه کالبدی است اذعان کرد: این در حالی است که در مطالعات مربوط به این طرح، از اطلاعات کالبدی ارائه‌شده در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 استفاده‌ شده که این مهم، به‌ویژه در خصوص اطلاعات مربوط به تعداد طبقات به دلیل تغییرات ایجادشده (افزایش تعداد طبقات) ناشی از بند یک صورت‌جلسه مورخ اردیبهشت 91 کمیسیون طرح تفصیلی (ماده پنج) و ارتباط آن با مسائل گوناگون ازجمله میزان جمعیت‌پذیری، حائز اهمیت است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، شرح خدمات طرح‌های جامع شهری، به دلیل عدم موفقیت طرح‌های جامع شهری با رویکرد راهبردی- ساختاری به دلایل گوناگون ازجمله فراهم نبودن قوانین پشتیبان و بسترهای مورد نیاز جهت تهیه و اجرای این طرح‌ها بر اساس تیپ 12 تدوین شده‌اند ابراز کرد: با توجه به مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورخ خرداد 98 حداکثر پنج شهر اصفهان، سنندج، کرمان، نطنز و یزد به‌عنوان پایلوت جهت تهیه برنامه‌های توسعه شهری با رویکرد نو معرفی‌ شده و در مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورخ تیر 99 بر این موضوع مجدداً تأکید شده است اما نامی از شهر همدان برده نشده؛ در حالی که ساختار ارائه‌شده در مطالعات طرح جامع شهر همدان با مصوبات فوق‌الذکر دارای مغایرت اساسی است.

قهرمانی ادامه داد: علی‌رغم مغایرت موجود در شرح خدمات این طرح و تأکید بر رویکرد راهبردی- ساختاری، پهنه‌بندی ارائه‌شده بر اساس چهار پهنه اساسی و متمایز سکونت، فعالیت، مختلط و حفاظت (سبز و باز) نبوده و تنها دو پهنه مسکونی و مختلط برای آن تعریف‌شده است.

وی ادامه داد: علیرغم اینکه اولویت راهبرد، بایستی در راستای توسعه درون‌زا با در نظر داشتن ظرفیت‌های موجود و محدودیت‌های توسعه افقی باشد؛ لیکن طرح حاضر تمایل به افزایش محدوده شهر، با تأکید بر توسعه افقی دارد بنابراین در این خصوص، ضروری است از ظرفیت‌های نهفته در بافت‌های فرسوده شهر به‌منظور جلوگیری از گسترش بی‌رویه افقی شهر استفاده شود تا از این منظر، از هدر رفت سرمایه‌های مادی شهر به دلیل توسعه بی‌دلیل زیرساخت‌ها اجتناب شود.

این استاد دانشگاه با تأکید براینکه ازجمله الزامات تعیین جهت گسترش محدوده شهری توسط مشاور، انجام مطالعات کارشناسی دقیق است که چنین رویکردی در طرح ارائه‌شده، دیده نمی‌شود؛ ازاین‌رو زمانی محدوده شهر به یکی از جهات گسترش داده شده و در زمان دیگر به جهات دیگر ابراز کرد: با عنایت به مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری درباره «طرح جامع مجموعه شهری همدان» مصوب مهر 98 شهرهای همدان، مریانج، لالجین، صالح‌آباد، جورقان، حورا و بهار به‌عنوان نقاط شهری مجموعه شهری معرفی‌شده‌اند.

قهرمانی ادامه داد: با توجه به فرادست بودن این طرح، الحاق هر یک از این نقاط شهری به شهر همدان با این طرح مغایر است؛ این در حالی است که ماه‌ها برای الحاق برخی از شهرهای مذکور ازجمله مریانج به محدوده شهر همدان اصرار ورزیده شده که موجبات اتلاف وقت و طولانی‌تر شدن روند مطالعه و بررسی طرح جامع را فراهم آورده است.

وی با تأکید براینکه با عنایت به بند 5-1 مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص «طرح جامع مجموعه شهری همدان» ضروری است، نقشه محدوده و حریم مصوب شهرهای واقع در محدوده مجموعه شهری ارائه و در جهت رفع تداخل‌های موجود در محدوده و حریم شهرهای مجموعه ازجمله شهرهای مریانج، جورقان و همدان پیشنهادهای مناسب جهت اقدامات آتی مراجع قانونی ارائه شود اذعان کرد: اصلاحات تأکید شده در این صورت‌جلسه در مدت‌زمان تعیین‌شده به دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارائه نشده پس ضروری است هرچه سریع‌تر این موضوع پیگیری شود تا به سرنوشت نافرجام «طرح جامع ناحیه جنوب همدان» و هدر رفت سرمایه استان منتج نشود.

وی با بیان اینکه در مورخ آبان 99 «طرح جامع ناحیه جنوب همدان» به دلیل عدم تعیین تکلیف از سوی استان، از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ملغی شد که بدین ترتیب، فرصت‌ها و هزینه‌های انجام شده برای آن، به هدر رفت خاطرنشان کرد: با کمال تأسف، در نقشه کاربری اراضی پیشنهادی «طرح جامع شهری شهر همدان»، برخی از کاربری‌های باغ واقع در محدوده شهری و در درون بافت، به کاربری مسکونی تغییر یافته‌اند پس ضروری است کاربری تمام باغ‌های موجود در محدوده شهر، تثبیت و تغییر این کاربری بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با عنوان «دستورالعمل نحوه تعیین آستانه‌های مغایرت اساسی طرح‌های توسعه و عمران شهری» مورخ شهریور 94 به‌عنوان تغییر در اساس طرح جامع مطرح شود.

این استاد شهرسازی ادامه داد: به نظر می‌رسد الحاق اراضی بخش بالای روستای فقیره به محدوده شهر، به دلیل شرایط توپوگرافی منطقه و عدم دسترسی به زیرساخت‌ها، قابل تأمل بوده و نیازمند بررسی جامع‌تر است.

قهرمانی با تأکید براینکه اساس مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، ضروری است که مساحت حریم پیشنهادی شهر همدان، حداکثر تا پنج برابر محدوده شهر تعیین شود خاطرنشان کرد: ضروری است این مهم، در طرح نهایی مدنظر قرار گیرد.

وی ادامه داد: علیرغم تأکیدات صورت گرفته درباره ارزیابی‌های زیست‌محیطی(EIA) در مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص «طرح‌های مصوب گردشگری»، با وجود منحصربه‌فرد بودن پهنه «دامنه شمالی الوند»، در مطالعات مربوط به آن، ارزیابی زیست‌محیطی انجام نشده است.

این استاد شهرسازی با تأکید براینکه گزارش مربوط به‌ضرورت احداث ساختمان‌های بلند به همراه پهنه‌های مکان‌یابی شده و سند ضوابط استقرار ساختمان‌های بلند شهر بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با موضوع «اصلاحیه ضوابط عام استقرار ساختمان‌های بلند در شهرهای ایران» مصوب مورخ آبان 99 تهیه و تدوین نشده و بنابراین نمی‌تواند قابل قبول باشد تصریح کرد: حال‌آنکه در بند سه این مصوبه تأکید شده که مهندسان مشاور تهیه‌کننده «ضوابط استقرار ساختمان‌های بلند در هر شهر» موظف‌اند سند مذکور را در انطباق با اصول توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی (TOD) تدوین کنند؛ اما در گزارش مربوطه، چنین رویکردی مشاهده نمی‌شود.

قهرمانی با تأکید براینکه ارائه جدول سطوح و سرانه‌های پیشنهادی شهر بر مبنای میزان تخصیص واقعی اراضی به هر پهنه و زیرپهنه ضروری است اما در طرح پیشنهادی، این موضوع به‌صورت کلی ارائه شده است خاطرنشان کرد: کاربری‌های پیشنهادی دقیقاً مطابق با مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با عنوان «تدقیق تعاریف و مفاهیم کاربری‌های شهری و تعیین سرانه‌های آن‌ها» مصوب خرداد 98 تعیین تکلیف نشده‌اند.

وی با اشاره به اینکه در نقشه کاربری‌های پیشنهادی، کاربری با عنوان «نیازمند طرح ویژه» پیشنهاد شده که در خصوص نوع کاربری و فعالیت این سطوح، طرح و برنامه شفافی ارائه نشده است تشریح کرد: با توجه به عدم شفافیت در خصوص مصادیق حقوق مکتسبه شهروندان و مشکلات و نارضایتی‌های به وجود آمده به‌واسطه طرح‌های «توسعه و عمران شهری» پیشین شهر همدان، پیگیری این موضوع به جد جهت تبلور در طرح جامع شهر ضروری است.

این کارشناس شهرسازی ادامه داد: علاوه بر این رعایت حقوق مکتسبه ذی‌نفعان در تغییر برخی از کاربری‌ها رعایت نشده است؛ تغییر کاربری‌های مسکونی به کاربری آموزشی به دلیل استقرار فعالیت آموزشی (غیرانتفاعی) در وضع موجود، برخلاف حقوق مکتسبه شهروندان شهر همدان است.

قهرمانی با تأکید براینکه در راستای انتظام‌بخشی به آشفتگی حاصل از پراکندگی کاربری‌های اداری در سطح شهر همدان، مکان‌یابی و جانمایی شهرک اداری جهت استقرار کاربری‌های اداری در سطح «مراکز مهم» ضروری به نظر می‌رسد تشریح کرد: آستانه مغایرت‌های اساسی تعیین‌شده در طرح تفصیلی، نیازمند بازنگری جدی است.

وی با تأکید براینکه ضوابط و معیارهای پدافند غیرعامل ارائه‌شده در مطالعات طرح جامع شهر همدان، بایستی بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران پیرامون «دستورالعمل الزامات و ملاحظات دفاعی و پدافند غیرعامل» مورخ اردیبهشت 96 در دو بعد محدوده و حریم شهر در قالب تمامی بندهای 22 گانه و به‌صورت کاربردی، عملیاتی، بومی و با ارائه نقشه، موردبازنگری قرار گرفته و موضوعات جهات مطلوب توسعه، پهنه‌بندی شدت آسیب‌پذیری بر اساس مورفولوژی، پهنه‌بندی شدت آسیب‌پذیری بر اساس تراکم جمعیتی، پهنه‌بندی شدت آسیب‌پذیری بر اساس طبقات ساختمانی، بافت‌های نفوذناپذیر و غیرمنظم شهری، به‌طور ویژه مورد بررسی قرار گیرد گفت: در حال حاضر، طرح جامع پدافند غیرعامل شهر همدان در حال تدوین است، به نظر می‌رسد که استفاده از خروجی‌های آن طرح، می‌تواند بخشی از نواقص پیوست پدافند غیرعامل طرح جامع در حال تدوین شهر همدان را مرتفع کند.

این کارشناس شهرسازی با تأکید براینکه در خصوص گزارش مطالعات ترافیکی طرح جامع شهر همدان نیز نکاتی قابل ذکر است گفت: مسئله اینجاست نحوه استفاده از مدل‌های مطالعات جامع حمل‌ونقل و ترافیک شهر در برآوردهای آتی نامشخص است و به تعبیر بهتر معلوم نیست از آن مدل‌ها، با چه جزئیاتی استفاده شده است؟ آیا همه مراحل چهارگانه برآورد تقاضا با استفاده از مدل کلان‌نگر در ارزیابی پیشنهاد‌های مطرح‌شده مورد استفاده قرار گرفته است یا خیر؟ آیا دقت برآورد مدل‌های سال 1387، برای وضع موجود ارزیابی شده است یا خیر؟

قهرمانی افزود: علاوه بر این از آمارگیری‌های انجام‌شده در دروازه‌ها و کمان‌های منتخب شبکه معابر داخل شهر، استفاده صحیحی نشده است، این آمار عموماً برای اصلاح ماتریس سفرها و تخمین و به‌روزرسانی آن‌ها برداشت می‌شوند؛ حال‌آنکه این موضوع، در این مطالعات یا مغفول مانده و یا اینکه به‌طور واضح در گزارش‌ها ارائه نشده است افزون‌تر اینکه ایراداتی در زمان (فصل و روز) آماربرداری و نتایج آن نیز دیده می‌شود برای مثال در آمار احجام ارائه شده، حجم ترافیک در ساعت اوج صبح، نسبت به عصر کمتر بوده، که به نظر، منطقی نیست.

وی با تأکید براینکه ضروری است انواع طرح‌های پیشنهادشده از قبیل تونل و تقاطع‌های غیرهمسطح با توجیه اقتصادی و مدل‌های دقیق ترافیکی ارائه شوند؛ حال آنکه چنین رویکردی در مطالعات حاضر دیده نمی‌شود اظهار کرد: مدل تخصیص ترافیک به کار رفته، از نوع کوتاه‌ترین مسیر انتخاب شده است که تنها در شهرهای با ترافیک بسیار سبک، قابل اعمال است و نتایج آن در شهر همدان به‌هیچ‌وجه صحیح نیست برای تخصیص در شبکه‌های دارای تراکم ترافیکی، بایستی از روش‌های تعادلی که رفتار واقعی مسافران را در انتخاب مسیر در نظر می‌گیرند، استفاده کرد.

وی با بیان اینکه باید تأثیر تغییر کاربری‌های توصیه شده در طرح جامع، بر تعادل ترافیکی و احجام تردد در سطح شهر دیده شود ابراز کرد: به عبارتی، برای رفع مشکلات ترافیکی موجود و آینده شهر، می‌توان از تغییر کاربری‌ها در مراکز عمده جذب و ایجاد ترافیک استفاده کرد.

این استاد شهرسازی با بیان اینکه نتایج تخصیص ترافیک در افق مطالعات، واقعی به نظر نمی‌رسد. خاطرنشان کرد: برای اعتماد به نتایج، همان‌طور که در مورد اول گفته شد، بایستی دقت برآورد مدل‌های سال 1387 برای وضع موجود، ارزیابی شوند.

قهرمانی ادامه داد: با توجه به اینکه در حال حاضر، طرح جامع ترافیک شهر همدان در حال بازنگری است؛ یقیناً استفاده از داده‌های واقعی‌تر نسبت به سال 1387 که در حال حاضر در پیوست ترافیکی طرح جامع پیشنهادی شهر همدان، در حال استفاده است، نتایج ارزشمندی را در پی خواهد داشت و در آینده از بی‌مصرف ماندن طرح جامع ترافیک بازنگری شده، جلوگیری خواهد کرد.