گفتگو‌های چت‌رومی به جای دورهمی‌های صمیمی

غرق شــــدگان در گرداب مجـــــازی

آنچه امروزه خصوصاً با این شرایط ویژه کرونایی و تدریس‌های مجازی در زندگی برخی افراد اثر گذاشته، استفاده زیاد از اینترنت است. به گونه‌ای که مزایای ظهور و بروز اینترنت را هم تحت‌الشعاع قرار داده است. میانگین استفاده دو تا سه ساعت از اینترنت را یک استفاده معتدل می‌دانند، اما در اطراف خود که می‌نگریم خیلی از افراد بیش از این میزان از اینترنت استفاده می‌کنند. اصلاً انگار خاصیت این فضای رسانه‌ای این است که وقتی وارد آن شوی گذر زمان را متوجه نمی‌شوی. حتماً تا به حال شده که در گشت و گذار در صفحات وب خود فکر کرده‌اید که فقط 10 دقیقه سر در این سراب زمانی کرده‌ایم، اما با دیدن ساعت خود می‌بینیم که ساعت‌ها گذر زمان را متوجه نشده‌ایم. انگار زمانه به شیوه‌ای شده که حس می‌کنیم اگر روزی نت‌ها قطع شود دیگر توانایی انجام کار‌ها را نخواهیم داشت.

اصل ماجرا آنجایی است که در کنار دوستت نشسته‌ای، اما اینجا نیست. از فضای شلوغ و هیاهوی زمانه گذشته‌ای و دقایقی خود را به آرامش همنشینی و همکلامی با رفیق چند ساله‌ات سپرده‌ای، اما او هر از چند گاهی نیم نگاهی به تو دارد و مابین این نیم نگاه‌ها خیره به صفحه موبایل بی‌هدف در گرداب مجازی اینترنت گوشی مشغول جست‌وجوست. از او که می‌پرسی رفیق! دنبال چه می‌گردی؟ شاید حتی جواب روشنی هم دریافت نکنی، چون خودش هم ممکن است نداند به دنبال چه می‌گردد. تبلیغات و مطالب پیشنهادی اینترنت او را بیشتر از قبل جذب خود کرده است. اولی را باز می‌کند، دومی را پیشنهاد می‌دهد و... این حلقه همچنان ادامه‌دار خواهد بود تا اینکه زمان ملاقات تو و رفیقت در سکوت اینترنتی به پایان می‌رسد و حالا باید دوباره هر کدام در تنهایی خود نیز با اینترنت خلوت داشته باشیم.

تنوع و جذابیت‌های شبکه‌ها و سرویس‌های فضای مجازی، سبب شده که افراد زمان زیادی را صرف آن‌ها کنند. اینترنت به عنوان مهم‌ترین ابزار ارتباطی و اطلاعاتی فرصت‌ها و تهدید‌های فراوانی را در زندگی استفاده کنندگان خود ایجاد کرده است، گاه ارزش‌ها و هویت کاربران خود را به خصوص نوجوانان و جوانان را که بیشترین افراد استفاده کننده از این فضا هستند تحت تأثیر قرار می‌دهد. ارزش‌ها به عنوان حلقه اتصال هر قوم به نسل آینده گاه در این فضا گم می‌شود و غفلت از این مسئله صدمات جبران ناپذیری از جمله بحران هویت را به دنبال خواهد داشت. همه ما در ابتدای ورود به چت روم‌ها به خوبی به یاد داریم که نوجوانان گفتگو‌های چت رومی را جایگزین نشست‌های گرم و صمیمی خانوادگی کردند. دیگر دوست، فامیل، خواب و خوراک برایشان بی‌معنی شده بود. البته این عاقبت اموراتی است که بدون پیوست و زمینه فرهنگی به جامعه تزریق می‌شود و جمع کردن آن نیز سخت خواهد بود.

اعتیاد به اینترنت نیز یک نوع اعتیاد رفتاری است. افراد بیمارگونه و بدون هیچ علتی وسواسانه در صفحات مجازی به وقت گذرانی پرداخته و رفاقت‌ها و تعاملات مجازی را بر حقیقی بودن آن ترجیح می‌دهند. از علائم این اعتیاد شیفته شدن به فضای اینترنتی است. به گونه‌ای که همچون مجنون لحظه‌ای طاقت دوری از آن را ندارند. حتماً تا به حال با این صحنه مواجه شده‌ایم که عده‌ای قبل از خواب تمام صفحات، کانال‌ها و پست‌های خود را چک و بلافاصله بعد از بیدار شدن و گشودن چشم خود نیز یک احساس نیاز به مراجعه دوباره به فضای مجازی می‌کنند. یعنی باید اول گوشی را چک کنند، سپس روز خود را آغاز! بعضاً این افراد احساس بی‌قراری فراوانی در نبود اینترنت دارند. حتی گاهی مجبور به زیر پا گذاشتن حقایق می‌شوند تا بتوانند از اطرافیان فرصت بیشتری برای استفاده از اینترنت بخرند.

امروزه بعضی افراد مدام سر توی گوشی دارند و بی‌خبر از مسائل و مشکلات زندگی زناشویی و خانوادگی هستند و برخی بعد از هر ناراحتی و گرفتاری خود را در گرداب مجازی اینترنت غرق می‌کنند. چون تنها راه برون رفت از مشکلات را فقط همین می‌دانند. این معضلات همگی پیامد‌های خاص فردی، خانوادگی و اجتماعی خود را دارد. افسردگی، احساس تنهایی و افت تحصیلی، تغییر در سبک زندگی و عدم تلاش برای پیشرفت در زندگی، سستی و کرختی افراد و... همگی فقط گوشه‌ای از معضلات فردی این اعتیاد است. چه بسا خانواده‌هایی که به دنبال این رفتار اشتباه، اعضای آن از هم جدا نشده‌اند. زوج‌هایی که ساعت‌ها بدون توجه به یکدیگر اوقات خود را کنار هم می‌گذرانند و خانه تنها خوابگاه و رستورانی بیش نیست. برای اینچنین افرادی اجتماع و جمع‌های اجتماعی معنا و مفهومی ندارد و بیشتر به دنبال انزوای خود در محیط مجازی هستند. بهترین راه، بیدار کردن روح خفته این افراد است.

چنین افرادی نیاز به یک سرزندگی و شادابی مجدد دارند. باید این شادابی را به روح آنان تزریق کرد. باید درک کنند که شیرینی‌هایی فراتر از صفحات مجازی نیز وجود دارد. ممکن است یک فرد خودش تا طعم عسل را نچشیده هرگز سراغ آن نرود بلکه وقتی به او عسل تعارف کردی و چشید به آن علاقه‌مند شود. پس باید به این افراد شیرینی و حلاوت جمع‌های گرم و صمیمی دوستی و خانوادگی را چشاند. البته در کنار آن باید فرصت و زمانی را برای پرداختن به کار‌های مجازی قرار داد. در مدیریت و کنترل این ابزار رسانه و جزء لاینفک زندگی، همگی شریک شویم تا به تنهایی در این فضا سردرگم نمانیم.