پاندمی کرونا چگونه آسیب‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد؟

دکتر علی بوداقی با اشاره به پیامد‌های پاندمی کووید19 اظهار کرد: بر اساس دیدگاه جامعه‌شناسان با جهانی شدن، مخاطره‌ها نیز جهانی شده‌اند که یکی از این مخاطرات، پاندمی کووید19 است که سبک زندگی انسان‌ها را در سطوح مختلف متاثر کرده است. طبق یک دیدگاه، برای اینکه کنشگران اجتماعی حریف مخاطره‌ها شوند باید مهارت‌های خود را در سطوح مختلف ارتقا دهند.

وی افزود: پاندمی کووید19 اولین پاندمی و آخرین پاندمی نیست و آنچه در این زمینه اهمیت دارد، نحوه مواجهه انسان‌ها و متولیان امر با این پاندمی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: این پاندمی بر ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و روان‌شناختی تاثیرگذار بوده است. با شیوع پاندمی کووید - 19 در مقیاس جهانی تغییرات و تحولاتی در تعاملات اجتماعی ایجاد شده و کم و کیف سرمایه اجتماعی از این پاندمی متاثر شده است.

وی افزود: کووید19 ارتباطات چهره به چهره عاملان اجتماعی را که اساس شکل‌گیری جامعه است، متاثر کرده بنابراین کیفیت روابط اجتماعی تحت تاثیر این اپیدمی قرار گرفته است.

وی گفت: بیکاری ناشی از تعطیلی کسب و کارها، فقر، شوک عرضه و شوک تقاضا، اضطراب کرونا، استیگمای اجتماعی و انزوای اجتماعی از پیامد‌های کووید 19 هستند.

بوداقی با اشاره به برخی پدیده‌هایی که در پاندمی کرونا بیشتر بروز یافته‌اند، گفت: در دوره پاندمی کووید19 که زیست روزمره و زندگی حرفه‌ای عاملان بیش از هر زمانی به اینترنت و فضای مجازی وابسته شده است، شاهد رفتار "فابینگ" هستیم؛ Phubbing عملی است که موجب می‌شود افراد در تعاملات اجتماعی یا خانوادگی به جای توجه به دیگران، به تلفن خود نگاه کند. در این پدیده، نادیده گرفته شدن افراد اطراف مطرح می‌شود. در نتیجه، اعتیاد به موبایل هوشمند و رفتار فابینگ روابط بین والدین و فرزندان و کیفیت زندگی زناشویی را متاثر می‌کند بنابراین باید مصرف استاندارد از تکنولوژی به تفکیک گروه‌های سنی آموزش داده شود.

وی با اشاره به دیگر تبعات پاندمی کووید19 افزود: اضطراب، افسردگی، استگیما یا انگ ناشی از ابتلا به بیماری و کاهش اعتماد نیز از دیگر آسیب‌های پاندمی کووید19 هستند.

بوداقی گفت: از دست رفتن شغل یا کاهش درآمد موجب تشدید فقر می‌شود بنابراین آسیب‌های اقتصادی ناشی از کرونا منجر به آسیب‌های اجتماعی مانند خشونت، طلاق و موارد دیگر می‌شود. اختلافات خانوادگی، خشونت‌های کلامی و تحقیر یکدیگر نیز در پی تجربه فشار‌های اقتصادی ناشی از این پاندمی از دیگر پیامد‌های آن است.

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: مدت زیاد حضور اعضای خانواده در منزل و از طرف دیگر کلاس‌های مجازی فرزندان بار مسئولیت مادران را افزایش می‌دهد که در این شرایط، تواناسازی زنان می‌تواند گره‌گشا باشد.

وی افزود: کووید19 می‌تواند موجب نابرابری شود و در مقیاس جهانی، پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد شاخص‌های سلامتی متاثر از عواملی مانند نابرابری، فقر و کیفیت تغذیه است.

بوداقی گفت: در راستای کاهش شکاف دیجیتالی و ارتقای شاخص‌های عدالت آموزشی در مناطق فقیرنشین باید موانع این حوزه شناسایی و به تواناسازی چند سطحی این مناطق بیش از پیش توجه شود. البته اقداماتی در این زمینه انجام شده است که باید گسترش یابند.

وی با تاکید بر لزوم آموزش نحوه تعامل با مبتلایان به کرونا، افزود: طبق دیدگاه اندیشمندان، اعتماد مقدمه همکاری و مشارکت است؛ در جوامعی که اعتماد وضعیت مناسبی دارد میزان همکاری و مشارت نیز بالاتر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه اعتماد یکی از شاخص‌های مهم سرمایه اجتماعی است، گفت: سرمایه‌گذاری در ابعاد اعتماد، سرمایه‌گذاری در کنش‌های مشارکتی جامعه است که باید به این موضوع توجه شود.

وی با اشاره به روش‌های افزایش استقبال مردم از تزریق واکسن، بیان کرد: بر اساس مدل KAP، دانش در نگرش و نگرش بر رفتار‌های سلامت‌محور انسان‌ها تاثیر می‌گذارد بنابراین اگر شاخص‌های سواد سلامت را در طبقات مختلف در خصوص اهمیت تزریق واکسن، ارتقا دهیم قطعا بر نگرش و رفتار این افراد تاثیر دارد، زیرا رفتار مسئولانه در برابر سلامت دیگران، تابعی از نگرش و رفتار افراد است.

بوداقی با بیان اینکه موارد مختلفی در عدم تزریق واکسن تاثیر دارد، افزود: برجسته‌سازی پیامد‌های عدم تزریق واکسن و افزایش دانش و بینش و سواد سلامت کنشگران اجتماعی می‌تواند منجر به تغییر نگرش و رفتار افراد شود.

وی افزود: برای مدیریت پاندمی کووید19 باید همه وارد گود شوند؛ تقویت کنش‌های تفاهمی در دوره کرونا، حمایت همه جانبه از کسب و کار‌های آسیب‌دیده از کرونا، افزایش تاب‌آوری اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها و ارائه مشاوره رایگان در مناطق کم برخوردار برای خروج موفقیت‌آمیز از بحران‌ها از جمله راهکار‌های مدیریت این شرایط هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: طبیعتا پاندمی‌ها رفتار‌های مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهند و هر چه طولانی‌تر شوند آسیب‌های بیشتری ایجاد می‌کنند و حتی ممکن است موجب وقوع آسیب‌های نوظهور شوند که در این زمینه باید مدیریت بهینه مخاطرات، توسعه ظرفیت انطباق‌پذیری، توانمندسازی خانواده‌ها و حمایت اجتماعی چند سطحی به ویژه در مناطق آسیب‌پذیر در دستور کار قرار بگیرد.