متخصصان معماری و شهرسازی همدان:

آقای وزیر، طرح جامع شهری پُر از ایراد است، مانع تصویب آن شوید

جمعی از متخصصان معماری و شهرسازی همدان طی نامه‌ای خطاب به وزیر راه و شهرسازی نسبت به تصویب طرح جامع شهری همدان با ایرادهای بسیار، هشدار دادند و عنوان کردند «این ایرادها چندین مرحله‌ توسط متخصصین امر مطرح شده که درصورت بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند صدمات غیر قابل جبرانی را در این برهه‌ زمانی به شهر و شهروندان همدان تحمیل کند، با دستور توقف تصویب این طرح فرصت تعامل، چاره‌اندیشی و گفتمان با متخصصان متعهد و دلسوز را فراهم کنید تا در نتیجه آن طرحی مناسب را شاهد باشیم».

متن کامل نامه بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای مهندس رستم قاسمی

وزیر محترم راه و شهرسازی

سلام علیکم؛

احتراماً همان‌گونه که حضرتعالی مستحضر هستید، فرآیند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی درخصوص توسعه و آینده کلان‌شهرها در قالب طرح‌های جامع چنانچه برآمده از پشتوانه‌های علمی و مبتنی بر واقعیت‌ها و نیازهای جامعه مخاطب و منبعث از دارایی‌ها و ظرفیت‌های توسعه مکانی در شهرها نباشد، نه‌تنها نمی‌تواند برنامه‌ای مناسب در راستای توسعه پایدار برای ساکنان شهر باشد، بلکه خود منجر به چالش و مشکلات عدیده اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی برای ساکنان شهرها خواهد بود.

متأسفانه یکی از مهم‌ترین مصادیق این‌گونه خطاها در فرآیند تهیه و تصویب طرح جامع شهر همدان درحال رخ دادن است. قطعاً تصویب چنین طرح پُرایرادی که چندین مرحله‌ توسط متخصصین امر مطرح شده، می‌تواند صدمات غیر قابل جبرانی را در این برهه‌ زمانی به شهر و شهروندان همدان تحمیل کند. در ادامه برخی از مهم‌ترین ایرادات این طرح خدمتتان تقدیم می‌شود:

- انتظار می‌رفت که پس از چندین دهه خطا و آزمون در تهیه طرح‌های جامع شهری، طرح تهیه‌شده مذکور براساس چشم‌انداز و رویکرد مشخص محرک توسعه شهر همدان و متناسب با ظرفیت‌ها، استعدادها، برندها و سرمایه‌های طبیعی و تاریخی شهر تهیه می‌شد، اما نه‌تنها بر این اساس تهیه نشده، بلکه به‌مراتب نسبت به طرح‌های گذشته دارای نقاط ضعف و غیر علمی زیادی است.

- از آنجا که اصولاً فرآیند تهیه طرح‌های جامع براساس آسیب‌شناسی طرح‌های گذشته و کاربست نکته‌نظرات کارشناسان، متخصصان شهرسازی و معماری، اساتید دانشگاهی و حتی مشارکت شهروندان و بررسی نیازسنجی، امکان‌سنجی و بسترسازی زمینه‌های مورد نظر است، اما در تهیه و تصویب طرح مذکور کمتر به این مسائل توجه شده است.

- در سند توسعه آمایش استان و شهر همدان، کشاورزی به‌عنوان محور توسعه شمرده شده است و در مطالعات CDS نیز محور توسعه شهر همدان گردشگری بیان شده، اما در تهیه طرح مذکور نه‌تنها به این دو محور توسعه توجه نشده است، بلکه در بسیاری موارد در ضدیت با توسعه کشاورزی و گردشگری و حیف و میل زمین‌های مستعد کشاورزی و پتانسیل‌های گردشگری تهیه شده است و در شهری که لقب باغ‌شهری را به یدک می‌کشد، با پیش گرفتن رویکردهای غیر کارشناسانه، اراضی زراعی و باغات شهر را به نابودی کشانده‌اند و در آینده‌ای نه‌چندان دور عملاً لقب باغ‌شهر را صرفاً بایستی در تاریخ شهر همدان جستجو کرد.

- طرح مذکور کمتر واجد اسناد و مدارک پشتیبان و پیوست‌های اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی، فرهنگی، پدافندی و گردشگری بوده و حتی نسبت به شرح خدمات تهیه طرح‌های جامع، بسیاری از موارد را ارائه و انجام نداده است. بدیهی است عدم انجام مطالعات اقتصادی و مالی، تحقق‌پذیری طرح را با چالش جدی مواجه خواهد کرد.

- کاربری‌های عمومی و پشتیبان سکونت شهر بدون درنظر گرفتن وضع مالکیت‌ها و عمدتاً روی اراضی با مالکیت خصوصی پیشنهاد شده است. واضح است چنین تصمیمی بلافاصله بعد از تصویب، ایجاد مشکلات حقوقی و قضائی عدیده‌ای خواهد کرد و تحقق‌پذیری سرانه‌های عمومی شهر را به پایین‌ترین حد ممکن خواهد رساند.

- با عنایت به مصوبه ضروری شورای عالی معماری و شهرسازی ایران با موضوع «سند توسعه مبتنی بر سیستم حمل‌ونقل همگانی (TOD)» در جلسه مورخ 96/3/23 و لازم‌الاجرا بودن آن برای شهرهایی که در مرحله تهیه یا بازنگری طرح‌های توسعه و عمران هستند، بدون شک بایستی طرح جامع شهر همدان مبتنی بر این سند تهیه شود، اما این موضوع بسیار مهم و حیاتی به‌طور کامل در این سند مغفول مانده است.

- طبق تبصره یک ماده 6 مصوبه «سند پهنه‌بندی حریم» شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در مورخ 95/11/18 صراحتاً مشاورین تهیه‌کننده طرح‌های جامع شهری را ملزم به شناسایی پهنه‌ها و کریدورهای واجد ارزش طبیعی، تاریخی‌، صنعتی، ترافیکی و غیره در حریم و ارائه ضوابط و مقررات خاص و ویژه برای محورها و کریدورهای مذکور علاوه‌بر پهنه‌های عام کرده است. قطعاً اگر این مصوبه در سند طرح جامع شهر همدان به‌طور کامل لحاظ نشود، طی مدت‌زمان کوتاهی بخش زیادی از پتانسیل‌های گردشگری- تاریخی حریم شهر که به‌نوعی شناسنامه‌ گردشگری و توریستی استان هم محسوب می‌شوند، مورد اضمحلال واقع می‌شود.

- با توجه به اینکه برخی از کاربری‌های پیشنهادی اعم از مراکز خدمات منطقه‌ای، ناحیه‌ای و محله‌ای و کاربری ویژه در مصوبه شورای‌ عالی شهرسازی و معماری مورخ 89/3/10 درخصوص تعاریف کاربری‌های شهری وجود ندارد، شرکت مهندسین مشاور عملاً بخش قابل توجهی از اراضی شهری را با این کاربری‌ها بلاتکلیف گذاشته است.

- براساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری درخصوص بلندمرتبه‌سازی در مورخ 98/5/2 بایستی برای پهنه‌های پیشنهادی بلندمرتبه‌سازی گزارش توجیهی و ضوابط سلبی و ایجابی تهیه شود که متأسفانه در این طرح هیچ‌یک از این موارد رعایت نشده است.

- از همه مهم‌تر با عنایت به اینکه تصمیم‌گیری درخصوص الحاق شهر جورقان به محدوده شهر همدان در جلسه کارگروه امور زیربنایی در مورخ 1400/1/17 صورت گرفته و در جلسات کارشناسی با این موضوع به‌صراحت مخالفت شده است، اما در طرح پیشنهادی همچنان در محدوده شهر باقی مانده است. پیوست‌های مطالعات کالبدی- فضایی‌، اجتماعی، اقتصادی، محیطی و غیره جهت بیان ادله مستند درخصوص الحاق شهر جورقان و پیشنهاد کارشناسی‌نشده احداث کمربندی شرقی- غربی محدوده جورقان ارائه نشده است. پیشنهاد این کمربندی درحالی رقم خورده که در مطالعات برنامه‌ریزی برای سایر توسعه‌های جدید شهری پیوندی با شبکه حمل‌ونقل درون‌شهری ایجاد نشده است و تنها پیشنهاد ترافیکی اثرگذار بر طرح پیشنهاد کارشناسی‌نشده احداث کمربندی شرقی- غربی محدوده جورقان است. الحاق بدون ادله مستند و توجیه فنی نه‌تنها باری از مشکلات موجود شهر نخواهد کاست، بلکه باعث کاهش کیفیت محیطی و خدمات‌رسانی به هر دو شهر شده و هجمه‌ای از چالش‌های جدید را برای محدوده بین دو شهر فراهم می‌آورد. تجارب شهرهای مختلف کشور و همین‌طور شهر همدان تأییدکننده این موضوع است که عملاً با این تصمیم بستر شکل‌گیری سکونتگاه غیر رسمی و حاشیه‌ای در پهنه‌ وسیع بین شهرهای همدان و جورقان شکل خواهد گرفت.

از همین روی جامعه دغدغه‌مند‌، متخصص و کارشناس این عرصه از جنابعالی تقاضا دارد تا با دستور توقف تصویب این طرح فرصت تعامل، چاره‌اندیشی و گفتمان با متخصصان متعهد و دلسوز را فراهم آورده تا طرحی شایسته و بایسته مردم گهواره تمدن ایران‌زمین و درخور عزت و آبروی نظام اسلامی مصوب شود. یقین داریم که با اشراف جنابعالی نسبت به اهمیت موضوع دستور اکید و سریع را مبذول خواهید فرمود.

والسلام علیکم و رحمت‌الله و برکاته

رونوشت:

- نماینده ولی فقیه در استان همدان، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین حبیب‌الله شعبانی

- استاندار استان همدان، علیرضا قاسمی‌فرزاد

- مدیرکل راه و شهرسازی استان همدان، داریوش حسینی

- دادستان استان همدان، حسن خانجانی

- شهردار شهر همدان، سیدمسعود حسینی

از طرف جمعی از متخصصان معماری و شهرسازی

1- هادی رضایی‌راد، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

2- حسن سجادزاده، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

3- سیدجلیل موسوی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

4- کیانوش ذاکرحقیقی، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

5- سعید حقیقی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

6- مهدی شریفی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

7- بهناز بابایی، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

8- عباس فخرایی، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

9- داریوش اردلان، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

10- کیانوش سوزنچی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

11- پارسا ارباب، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

12- محمدمهدی مولایی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

13- مهدی پورپیکری، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

14- ابراهیم قیاسوند، دکترای عمران و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

15- مسعود شعبانی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

16- احسان پایاب، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

17- محمدرضا الیاسی، دکترای حمل‌ونقل و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

18- مهران گومه، دکترای تخصصی شهرسازی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

19- نریمان ذوالفقارنسب، دانشجو دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

20- مجید مظاهری، دانشجوی دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

21- فاطمه احمدی، دانشجوی دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

22- محمد طایفه‌چمنی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه

23- روناک پناهی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه

24- فائزه توسلی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه

25- بهزاد محمدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه

26- سیدجواد نوربخش، عضو هیئت‌علمی دانشگاه

27- نوید پاکنژاد، دکتری شهرسازی و مدرس دانشگاه

28- امین لطیفی، دکترای تخصصی شهرسازی

29- سعید حاجی‌بابایی، دکترای تخصصی شهرسازی

30- محمود امیری، دکترای تخصصی برنامه‌ریزی شهری

31- هانیه مکارچیان، دکترای تخصصی معماری

32- سحر اسماعیل‌پور همدانی، دکترای تخصصی شهرسازی

33- سیدمیلاد حسینی‌مرصع، دکترای تخصصی شهرسازی

34- هما حبیبیان، دکترای تخصصی شهرسازی

35- سلمان وحدت، دکترای تخصصی شهرسازی اسلامی

36- سیدمحمدهاشم بطهائیان، دکترای عمران

37- پیام نصیری، کارشناس ارشد معماری و عضو هیئت‌مدیره نظام مهندسی

38- میترا رحیمی، دانشجوی دکترای تخصصی معماری و مدرس دانشگاه

39- مهسا بهرامیان، دانشجوی دکترای تخصصی معماری و مدرس دانشگاه

40- مهدا نعمتی، دانشجوی دکترای تخصصی معماری و مدرس دانشگاه

41- سپیده کریمی، دانشجوی دکترای تخصصی معماری و مدرس دانشگاه

42- سجاد حاجی‌بابایی، دانشجوی دکترای تخصصی معماری و مدرس دانشگاه

43- یاسر حاتمی، دانشجوی دکترای تخصصی شهرسازی

44- فاطمه فرجام‌طلب، دانشجوی دکترای تخصصی شهرسازی

45- بهارک ببری، دانشجوی دکترای تخصصی معماری

46- صهیب شایان، دانشجوی دکترای تخصصی معماری

47- مجتبی نظری، دانشجوی دکترای تخصصی معماری

48- محمدبشیر رباطی، دانشجوی دکترای تخصصی شهرسازی

49- هادی طالبی، دانشجوی دکترای تخصصی معماری

50- ابراهیم ریحانی، دانشجوی دکترای تخصصی معماری

51- نرگس نوراله‌زاده، کارشناسی ارشد معماری و مدرس دانشگاه

52- محمد زوجاجی، کارشناسی ارشد معماری و مدرس دانشگاه

53- یونس صاحبیان، کارشناسی ارشد معماری و مدرس دانشگاه

54- حامد فامیل‌نوروزی، کارشناسی ارشد طراحی شهری و مدرس دانشگاه

55- نسرین یوسفی، کارشناسی ارشد معماری

56- هانیه آجوند، کارشناسی ارشد معماری

57- مهشاد بیگلرخانی، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

58- حامد گروسیان، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

59- حسین هادیی، کارشناسی ارشد طراحی شهری

60- سعید سلیمانی، کارشناسی ارشد طراحی شهری

61- الهام صادقیان، کارشناسی ارشد معماری

62- یحیی کاشی، کارشناس ارشد معماری

63- نگین ترابی، کارشناسی ارشد معماری

64- سجاد اجاقی، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

65- سیداحمد حسینی، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

66- آرش حبیبی، کارشناسی ارشد معماری

67- جمال بادامی، کارشناسی ارشد معماری

68- حامد قنبرطلب، کارشناسی ارشد معماری

69- مجتبی مظاهری، کارشناسی ارشد معماری

70- مقداد کهوند، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

71- سیده‌زهرا اکبریان، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

72- محمد حضرتی، کارشناسی ارشد معماری

73- امیر فاضلیان، کارشناسی ارشد طراحی شهری

74- بهزاد سروری‌فر، کارشناس ارشد معماری

75- محمد قربانی، کارشناسی ارشد معماری

76- سپهر عدالتی‌مرفه، کارشناسی ارشد معماری

77- شاهین امیدوار، کارشناسی ارشد معماری

78- بهاره رادفر، کارشناسی ارشد شهرسازی

79- علیرضا دزفولی، کارشناسی ارشد معماری

80- محمد شاهقدمی، کارشناسی ارشد معماری

81- اکبر رنجبران، کارشناسی ارشد معماری

82- مهسا احقر، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

83- بهنوش خانیان‌محب، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

84- حامد مسعودیان، کارشناسی ارشد معماری

85- محمد مرادیان‌آذین، کارشناسی ارشد جغرافیا و آمایش سرزمین

86- امین علوی، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

87- علی عسگری، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

88- ابوالفضل حیدری، کارشناسی ارشد معماری

89- شهرام سلیمانی، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری

90- داریوش کمره، کارشناسی ارشد مهندسی عمران گرایش برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و ترافیک

91- سعید شریف‌نیا، کارشناسی ارشد راه و ترابری

92- مرتضی ملکی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه

93- شاهین شریفی، کارشناس ارشد معماری

94- محمدجواد ثابتیان، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری