هشدار متولیان آب کرمانشاه نسبت به برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی

«علیرضا کاکاوند» این موضوع را در نشست شورای سازگاری با کم‌آبی استان در استانداری عنوان کرد و افزود: برخی از صنایع استان باید آب مورد نیاز خود را از طریق پساب فاضلاب تأمین کنند، اما اکنون این واحدها با حفر چاه‌های عمیق درحال بهره‌برداری گسترده از منابع آب زیرزمینی هستند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کرمانشاه توضیح داد: این بهره‌برداری گسترده از منابع آب زیرزمینی درحالی انجام می‌شود که در نزدیکی این صنایع تصفیه‌خانه فاضلاب وجود دارد.

آن‌طور که «علیرضا کاکاوند» می‌گوید، شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه برای مجاب کردن این صنایع به استفاده از پساب تصفیه‌خانه فاضلاب «قدرت کافی» ندارد.

یکی از این صنایع بزرگ آب مورد نیاز خود را از طریق سه حلقه چاه با توان آب‌دهی دو هزار متر مکعب در ساعت تأمین می‌کند و از این طریق حجم بسیار زیادی از منابع آبی زیرزمینی را مورد استفاده قرار می‌دهد.

* بهره‌برداری با مجوز

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با اشاره به اینکه این صنایع با مجوز از منابع زیرزمینی آب استفاده می‌کنند، گفت: چنین مجوزهایی به‌دلیل ناهماهنگی بین ارگان‌های ذی‌ربط صادر می‌شود که درنهایت لطمه به منابع ملی را در پی دارد.

کاکاوند با تأکید بر اینکه با توجه به شرایط بحرانی کشور ازنظر خشک‌سالی استفاده واحدهای صنعتی از پساب یک الزام است، افزود: درحالی که ما برای تأمین آب شرب مردم با مشکل روبه‌رو هستیم، این واحدها حجم عظیمی از آب شیرین منابع زیرزمینی را هدر می‌دهند.

به گفته کاکاوند شرکت آبفا استان برای در اختیار قرار دادن 160 لیتر بر ثانیه پساب تصفیه‌خانه به واحدهای مذکور اعلام آمادگی کرده است، اما آن‌ها با توجه به گران‌تر تمام شدن هزینه استفاده از پساب، همچنان بهره‌برداری از چاه‌ها را ترجیح می‌دهند.

* کاهش 30 درصدی آب‌های زیرزمینی

بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی درحالی انجام می‌شود که استان کرمانشاه به‌دلیل کاهش بارندگی دچار خشک‌سالی شده و با کاهش شدید سطح منابع آب‌های زیرزمینی روبه‌رو است.

براساس آمارهای اعلام‌شده در سال آبی گذشته به‌دلیل کاهش 34 درصدی بارش، کرمانشاه علاوه‌بر اُفت 60 درصدی روان‌آب‌ها و 70 درصدی چشمه‌ها با کاهش 30 درصدی سطح منابع آب‌های زیرزمینی نیز روبه‌رو شد.

از سوی دیگر آخرین برآوردهای صورت‌گرفته توسط شرکت آب منطقه‌ای نشان می‌دهد که سالانه یک میلیارد و 300 میلیون متر مکعب آب وارد منابع زیرزمینی کرمانشاه و در مقابل یک میلیارد و 400 میلیون متر مکعب از این منابع برداشت می‌شود؛ یعنی سالانه 100 میلیون متر مکعب اضافه‌برداشت است.

* دشت‌های بحرانی

به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه نه‌تنها تمام دشت‌های این استان ازنظر برداشت آب‌های زیرزمینی بحرانی هستند، بلکه دو دشت «روانسر، سنجابی» و «شیان و حسن‌آباد» وضعیتی فراتر از بحرانی را تجربه می‌کنند.

«محمودرضا شهلایی» هشدار داد که پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی در کرمانشاه به حدی بحرانی شده که احتمال بروز پدیده فرونشست در این استان جدی است.

آنطور که از شواهد پیداست، پدیده فرونشست زمین از تصمیمات مدیران در کرمانشاه جلوتر ایستاده و آثار خود را در دشت‌های این استان نمایان کرده است.

چندی پیش «سیدمهران وحدتی»، مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه در گفت‌وگویی اعلام کرد که شواهد فرونشست زمین در چاه‌های محدوده آبخوان‌های دشت مطالعاتی روانسر و سنجابی مشاهده شده که درصورت تداوم می‌تواند این محدوده را با مشکلاتی مواجه کند.

همچنین براساس مقاله‌ای پژوهشی که در سال 1394 توسط محققان دانشگاه‌های رازی و خوارزمی با استفاده از آمار 22 ساله چاه‌ها منتشر شد، آب‌های زیرزمینی در برخی از نقاط دشت کرمانشاه ازجمله محدوده شرق این شهر با اُفت 37 متری روبه‌رو است که این موضوع احتمال بروز پدیده فرونشست در این منطقه را تشدید می‌کند؛ یکی از صنایع بزرگ استان در مجاورت این دشت قرار دارد.