قهرمان وطن در آینه هنر

به مناسبت دومین سالگرد شهادت قهرمان وطن، سرباز قاسم سلیمانی مجاهد، دلیر و فداکار اسلام خبرنگار سپهرغرب گفت‌و‌گویی با دو هنرمند همدانی مسعود طاهری؛ شاعر جوان و نام آشنا و سپس مینا کرمی؛ گرافیست که هنر خود را در رثای سردار اسلام به کار گرفته‌اند، ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید:

مسعود طاهری عضد شاعر جوان و نام آشنای همدانی متولد سال 1365 است. او می‌گوید: «در سنین نوجوانی احساس کردم می‌توانم شعر بسرایم و برایم درک و دریافت وزن‌های شعر راحت است، در نهایت در سال‌های 80، 81 به قریحه شعری خود پی بردم. آشنا شدنم با شعر از طریق دایی‌ام اتفاق افتاد که شاعر و مداح اهل بیت بود، دوستان و خانواده نیز همواره مشوقم بودند، اما دیوان استاد شهریار را دایی‌ام به من هدیه داد و انس با شهریار در سنین نوجوانی مرا به این مسیر کشاند.»

مسعود طاهری عضد تا سال 88 در انجمن‌های ادبی زیر نظر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری همدان حضور داشته و آنجا بال و پر گرفته؛ سال‌های پایانی حیات استاد حسن هجران همدانی را درک و از محضر او کسب فیض کرده، بعد با اساتید دیگر به‌صورت حرفه‌ای کار کرده و به تهران آمدوشد داشته و از استاد کمال شفیعی و مصطفی رحماندوست نیز بهره برده چراکه در کنار ادبیات بزرگ‌سال به حوزه کودک و نوجوان نیز علاقه‌مند بوده و ادبیات کودک و نوجوان را هم با جدیت دنبال می‌کرده.

در دانشگاه تا مقطع کارشناسی و رشته ریاضی درس خوانده و می‌خواهد به دلیل علاقه‌ای که دارد در رشته کتابداری ادامه تحصیل دهد. بیشترین اشعار او شعر کودک و نوجوان بوده و در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی بسیاری عنوان برتر و برگزیده را کسب کرده، آنچنان که محاسبه این مقام‌ها از شمار و وقت خارج است.

کتاب «ماه اسمش را نوشت» با موضوع انقلاب اسلامی و برای کودکان و نوجوانان، در دی‌ماه سال 92، از او چاپ و برنده جایزه کتاب سال شده، «عاشقت کمی بزرگ‌تر شده» هم با موضوع آیینی و انقلاب اسلامی برگزیده کتاب سال شده و کتاب «روستای پلکانی» کتاب دیگری از اوست که با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شکل گرفته و اکنون در مرحله تصویرگری قرار دارد و تا پایان سال جاری چاپ خواهد شد.

آنچه می‌خوانید گپ و گفتی کوتاه اما خواندنی از این شاعر آیینی همدانی است؛ بهانه گفت‌و‌گوی ما با او «حاج قاسم سلیمانی» است چراکه اشعار زیادی در رثای سردار شهید سروده و معتقد است نه‌تنها خودش بسیار تحت تأثیر این شهید عزیز قرار گرفته بلکه هیچ شاعر متعهدی نمی‌تواند نسبت به حوادث و اتفاقات وطن و قهرمانان خود بی‌تفاوت باشد. با ذکر این معرفی اجمالی مشروح سخنان وی را با خبرنگار سپهرغرب بخوانید:

*نگاه کودکان به حاج قاسم «درس دست و مشک» را آفرید

مسعود طاهری سردار سلیمانی را یکی از افتخارات و سرمایه‌های وطن خواند که اشعار زیادی در رثای او سروده و دراین‌باره گفت: به اعتقاد بنده اگرچه سردار سلیمانی شهید شده اما آن ازدحام جمعیت در مراسم تشییع پیکرش که در سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده و حرارت عجیبی که در دل‌های مردم ایجاد شد، نشان می‌دهد او برای مردم ما زنده است.

وی ادامه داد: چندین غزل و اخیراً یک قصیده با حال و هوای سردار سلیمانی و در وصف فداکاری و رشادت‌های او برای ملت به اضافه اشعار کودک و نوجوان با همین موضوع، در کارنامه ادبی من موجود است که خدا را از این بابت شاکرم.

دبیر محفل ادبی هگمتانه در تشریح سرده‌های خود برای حاج قاسم، توضیح داد: صبح بعد از شهادت سردار یعنی 13 دی‌ماه 1398 به‌صورت بداهه یک غزل-مثنوی برای او سرودم؛ ازآنجایی‌که کلیه برنامه‌های فرهنگی تحت تأثیر شهادت سردار قرار گرفت، کنسرت‌ها لغو شد، برنامه‌های فرهنگی با نگاه ویژه به سردار ادامه پیدا کرد و... با دوستانی که در اداره ارشاد بودند تماس گرفتم که گفتند می‌خواهیم برای سردار سلیمانی شعرخوانی داشته باشیم گفتم اتفاقاً من یک غزل-مثنوی سروده‌ام که دوست دارم خدمت ایشان عرض ارادت کنم شعر را طی یک مراسم در همان روز خواندم و مورد استقبال دوستان قرار گرفت.

طاهری تأکید کرد: صدور پیام رهبر انقلاب به مناسبت شهادت سردار سلیمانی، شور و حرارت مردم پس از شهادت او و حمله افتخارآمیز موشکی ایران به عین‌الاسد که یک اتفاق بی‌بدیل در رویارویی با آمریکا بوده و مقارن با مراسم خاک‌سپاری سردار شده بود دستمایه من برای سرودن چندین شعر قرار گرفت.

وی با بیان اینکه به حوزه کودک و نوجوان علاقه‌مند بوده و در کنار ادبیات بزرگ‌سال به‌طورجدی آن را دنبال می‌کنم، گفت: خوشبختانه اشعاری که در این بخش سروده‌ام تا حد زیادی مورد اقبال شعردوستان قرار گرفته و حائز رتبه شده است، آخرین جایزه بین‌المللی من مربوط به کنگره بین‌المللی شعر «قدس شریف» بود که برای فلسطین، شعر نوجوان سروده بودم و از بین اشعار شاعران چند کشور فارسی و عربی زبان، حائز رتبه برگزیده شد.

این شاعر آیینی با اشاره به اینکه پس از شهادت سردار سلیمانی بیشترین تأثیر را از کودکان و نوجوانان گرفته، تصریح کرد: چند مصاحبه از کودکان و نوجوانان در مورد حاج قاسم و چند تصویر و فیلم از برخورد کودکان با سردار در زمان حیات ایشان توجه مرا بسیار جلب کرد؛ مثلاً یک تصویری که نظرم را بسیار معطوف خودش کرد این بود که سردار با یک جمعی در حال خواندن نماز جماعت است و کودکی در بین جمعیت شاخه گلی را حین نماز خواندن به او می‌دهد. چون خودم هم با کودکان و نوجوانان کار می‌کردم و با آن‌ها ارتباط داشتم به ذهنم رسید که راجع به سردار از کودکان و نوجوانان سؤال بپرسم اینکه نظرشان در مورد حاج قاسم چیست؟ برخورد نوجوانان و کودکان و نوع پاسخ آن‌ها مرا غافلگیر کرد، احساس می‌کردم آن‌ها چیزهایی را از سردار سلیمانی می‌دانند که ما نمی‌دانیم و نمی‌توانیم درک کنیم. همین مسئله منجر به تولید چندین شعر در بخش کودک و نوجوان برای سردار دل‌ها شد.

طاهری ادامه داد: همواره این سؤال برایم مطرح بود که سردار چه تأثیری بر جان و روح این کودکان داشته که ممکن است در یک خانواده‌ای که اصلاً به اخبار و اطلاعات روز سیاسی توجه نمی‌شود و شاید اعتقاد چندانی به مسائل نظام ندارند، این‌طور متأثر شده باشند که وقتی می‌پرسی نظرت در مورد سردار سلیمانی چیست؟ پاسخی می‌دهد که متأثرت می‌کند. بر این اساس بود که در حوزه کودک و نوجوان شروع به کار کردم و حاصل آن شعر نوجوان «درس دست و مشک» بود که برای این شهید عزیز سرودم و در کتابی با همین نام در کنار آثار شعرای مطرح دیگر به چاپ رسید.

وی با تأکید بر اهمیت هنر در انتقال مفاهیم به‌طور ویژه نقش شعر در انتقال مفهوم ایثار و شهادت، ابراز کرد: اصول و پایگاه کلیه مسائل فرهنگی با زبان هنر است و من احساس می‌کنم شما اگر شیفته هر هنری شوید درنهایت برای توصیف آن هنر رو به کلمه می‌آورید، حتی اگر ساعت‌ها به آن خیره شوید، اگر اولین شخصی که به شما نزدیک شده و بپرسد چه کار می‌کنید قطعاً در پاسخ او از «کلمه» استفاده خواهید کرد، جایی که زبان از توصیف قاصر می‌شود «شعر» جایگاه خود را نشان می‌دهد.

دبیر جشنواره ملی «شعر و داستان دوست من کتاب» طاهری در ادامه افزود: علاوه بر این، شعر و شاعر در فرهنگ ما جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد؛ وقتی در مورد موضوعی شعر سروده شده و مورد استقبال جامعه قرار گیرد در تاریخ هم ماندگار می‌شود؛ در اکثر مسائل تاریخی که در کشور ما اتفاق افتاده می‌بینیم چقدر شعر اهمیت داشته، برای مثال اتفاقات بی‌شماری از تاریخ در لایه‌هایی از اشعار حافظ، سعدی و شعرای بزرگ خود را نشان می‌دهد، بنابراین می‌بینیم امکان ندارد اتفاقی بیفتد و شعر را تحت تأثیر قرار ندهد.

طاهری اضافه کرد: اولین نقطه‌ای که در پس حوادث تحت تأثیر قرار می‌گیرد شعر و واکنش شاعرانی است که خودشان را نسبت به این اتفاقات مسئول می‌دانند.

وی تأکید کرد: به اعتقاد من شاعران غالباً متعهد هستند و برخی هم شاید این ادعا را نداشته باشند اما ناگزیر آن‌ها هم تحت تأثیر این موج عظیم قرار می‌گیرند.

این شاعر جوان در خاتمه سخنان خود با ابراز خرسندی و شادمانی از نگاه ویژه رهبر انقلاب به عنصر شعر و جایگاه شاعران، اظهار کرد: بیانات رهبری در خصوص شعر نیز شنیدنی است، نگاه ویژه ایشان به ادبیات نشان می‌دهد تأکیدشان این است که در مسائل حساس شعرا وارد شده و خلق اثر کنند تا ماندگاری آن حادثه رقم خورده و دستخوش تحریف نشود.

در ادامه با مینا کرمی که متولد 1370 در همدان است، به گفت‌وگو نشستیم. وی از کودکی به نقاشی علاقه‌مند بوده و می‌گوید: «مادرم نقاشی‌هایی که در دوران کودکی می‌کشیدم را تفسیر می‌کرد، همه را یکجا جمع کرده و هیچ‌وقت آن‌ها را دور نمی‌ریخت. ذوق خانواده در علاقه‌مندی من به هنر خیلی اثر داشت، برای همین رشته هنر را انتخاب کردم.» او در دوران دبیرستان گرافیک خوانده، سال 88 دانشجوی این رشته در دانشگاه شده و اکنون فارغ‌التحصیل رشته هنرهای تجسمی است. بیشترین آثار او دفاع مقدسی بوده و کارهایش را با عشق خلق می‌کند. دبیر اجرایی دو نمایشگاه خیابانی با موضوع شهدای هنرمند و شهدای مدافع حرم بوده و چندین نمایشگاه و هنرواره با موضوع شهدا در کارنامه کاری وی موجود است که آخرین آن با موضوع «قهرمان من» و پاسداشت مقام سردار حاج قاسم سلیمانی است. همین امر بهانه گفت‌و‌گوی خبرنگار سپهرغرب با او بود که در ادامه آن را می‌خوانید:

*ارسال 40 اثر سیاه‌قلم به هنرواره قهرمان من

وی با اشاره به برگزاری نکوداشت شهید حاج قاسم سلیمانی در دومین سالگرد شهادت وی گفت: این هنرواره در تالار قرآن همدان، با حضور 40 هنرمند برگزار شد که با تکنیک سیاه‌قلم در این هنرواره خلق اثر کردند. آثار داوری شده و رتبه‌های اول تا سوم و شایسته تقدیر مشخص شدند، سایر آثار هم قابل ارائه در نمایشگاه بوده و قرار است از کارها نمایشگاه گروهی برگزار شود.

این هنرمند جوان گفت: با اینکه شهید سلیمانی چهره شاخص و شناخته‌شده‌ای بود، اما در این هنرواره هر هنرمندی حاج قاسم را در یک پوشش به تصویر کشید؛ خیلی جالب بود که سردار با پوشش‌های مختلف، در لباس خادمی، لباس رزم، در حال کتاب خواندن، در حال عبادت، در حالت اقتدار، با حال تواضع و... ترسیم شد هرکس یک وجه از او را به نمایش گذاشت.

وی با بیان اینکه انتخاب عکس‌ها توسط خود ما بود تا وضوح و کیفیت لازم را داشته باشد، داشته باشد برگزاری هنرواره را ایده تیمی خواند و از خانم تابعی به‌عنوان دبیر اجرایی، شهرداری، سپاه و کنگره حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در برگزاری این برنامه قدردانی کرد.

این هنرمند همدانی افزود: البته این کار اولین کاری نیست که من برای شهدا انجام می‌دهم، در کل علاقه من به این سمت‌وسو بوده و دفاع مقدسی کار می‌کنم، علتش هم این است که با افرادی مواجهم که می‌دانند ممکن است در جنگ کشته شوند، اینکه فردی بداند راهی که می‌رود ممکن است منجر به مرگ او شود و شاید هیچ برگشتی در کار نباشد اما از جان خود و عزیزترین سرمایه‌اش می‌گذرد و برای دفاع از ناموس و وطنش می‌رود برای من مقدس است.

کرمی متذکر شد: یک دوره برنامه شهدای هنرمند به همت بسیج هنرمندان داشتیم که یک کار خیابانی و با تکنیک سیاه‌قلم بود، برنامه‌ای دیگر نیز به مناسبت نکوداشت یاد شهدای مدافع حرم در همدان برگزار کردیم که با تکنیک نقطه ترام بوده و من دبیر اجرایی هر دو برنامه بودم.

وی با اشاره به اهمیت هنر در انتقال پیام شهدا توضیح داد: افرادی که شروع به ترسیم چهره شهدا می‌کنند، ابتدا خودشان با اسطوره‌ای که خلق می‌کنند آشنا می‌شوند اینکه چه رشادت‌هایی داشته و اصلاً چرا به شهادت رسیده است. من این را به‌وضوح در خلق آثار شهدای هنرمند می‌دیدم؛ چون کار خیابانی بود باید دوستان اطلاعاتی از شهیدی که چهره او را ترسیم می‌کردند به دست می‌آوردند. ضمن اینکه بعد، این دوستان با خانواده شهدا آشنا شده و تابلویی که نقاشی کرده بودند را به خانواده شهدا هدیه می‌دادند و واقعاً تحت تأثیر قرار می‌گرفتند، همه این‌ها ذیل هنر و خلق این آثار شکل گرفت.

این گرافیست همدانی در پایان سخنان خود افزود: همه این دوستان از بچه‌های رشته هنر بودند، برخی از آن‌ها می‌گفتند خانواده ما می‌گویند: وضو بگیر و چهره شهید را ترسیم کن، برای خود من خیلی عجیب بود، اینکه زندگی‌نامه شهید را خوانده، با او آشنا شده، توسل پیدا می‌کردند درصورتی‌که اگر ترسیم چهره شهید مطرح نبود در حالت عادی این جوان، هیچ‌وقت سراغ آن شهید نمی‌رفت.