نمره پایین دانش‌آموز را در جمع بیان نکنید

دکتر نیما گنجی با بیان اینکه آموزش نظم به دانش‌آموزان باید متناسب با سن آنها و با بیان علت زیربنایی آن و نه صرفا به صورت قهری انجام شود، اظهار کرد: قوانین باید در شروع سال تحصیلی بیان شده و به اشکال مختلف کلامی، تصویری از طریق نصب تراکت و... به اطلاع همه برسد، در این راستا کادر آموزشی می‌توانند اهداف و توصیه‌ها را در مراسم صبحگاه بیان کرده و علت رفتار نادرست و بی‌نظمی دانش‌آموزان را جویا شوند.

به گفته وی کادر آموزشی مدرسه باید متوجه کارکرد هر بی‌نظمی از سوی دانش‌آموزان باشند و مرتبا این پرسش را از خود داشته باشند که کارکرد این بی‌نظمی برای دانش‌آموزان چه بوده است و چه حاصلی برای دانش‌آموز داشته است؟، چراکه هر بی‌نظمی هدفی را دنبال می‌کند.

این عصب روانشناس، اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، اختلال سلوک، اختلالات شخصیت، سوء مصرف مواد یا الکل، قرار گرفتن در معرض سواستفاده جنسی و جسمی یا عاطفی را از جمله مواردی دانست که می‌تواند زمینه‌ساز بی‌نظمی در دانش‌آموزان باشد و درباره اهمیت چگونگی واکنش کادر آموزشی به بی‌نظمی دانش‌آموزان این را هم گفت رفتارهایی که بیش از آنکه جنبه تربیتی داشته باشند جنبه تحقیرآمیز دارند؛ هرگز آورده مثبتی برای زندگی آتی دانش‌آموز ندارند.

گنجی درباره اثرات روانشناختی رفتارهای تحقیرآمیز کادر مدرسه با دانش‌آموزان، خاطر نشان کرد: اکثر افرادی که در سنین مدرسه رفتارهای خشونت آمیزی را از سوی کادر آموزشی تجربه می‌کنند، احساس شرمندگی شدید توام با تحقیر شدن دارند که این احساسات در دوره نوجوانی، دوچندان نیز می‌شود چراکه در این دوره، آنچه برای نوجوان بیشترین اهمیت را دارد، تصویری است که از خود نزد دوستان و همسالانشان ارائه می‌دهند. در واقع این تصویر، پایه‌های خودپنداره (تصویر فرد از شخصیت خود) و عزت نفس او را شکل می‌دهد و با تخریب این تصویر در جمع و در حضور هم‌سالان، ضربه مهلک و جبران‌ناپذیری به همه ابعاد شخصیت در حال شکل‌گیری نوجوان وارد می‌شود، به طوری که به مرور خود فرد نیز ارزش و اعتباری برای خود قائل نخواهد بود.

به گفته این روانشناس دوره نوجوانی، دوره طوفان و فشار و تصمیمات هیجانی است و مواردی نظیر عزت‌نفس پایین، شکل‌گیری احساس ضعف و شکستگی، افسردگی، استرس و اضطراب مداوم، استعمال دخانیات و سوءمصرف مواد و الکل به منظور کاهش تنش‌های حقارت می‌تواند از نتایج برخوردهای خشونت آمیز کادر آموزشی با دانش‌آموزان باشد که در حقیقت تخریب شخصیت دانش‌آموز و نابودی هولناک عزت نفس وی را به دنبال دارد.

وی معتقد است که کادر آموزشی مدرسه باید توجه داشته باشند هدف از تنبیه، اصلاح الگوی غلط رفتاری و آگاه کردن دانش‌آموزان است، بنابراین باید متناسب با بی‌نظمی و تخلف سرزده واکنش نشان دهند و در عین حال بدانند که تنبیه بدنی تحت هیچ شرایطی مجاز نیست و اثرات مخرب روانی طولانی مدتی برجای خواهد گذاشت.

گنجی با تاکید بر اینکه تنبیه به هیچ عنوان نباید در جمع و در حضور سایر دانش‌آموزان انجام شود، ادامه داد: از جمله گله مندی برخی دانش‌آموزان این است که معلم در حضور هم کلاسی‌ها نمره پایین آنها را اعلام می‌کند، حال آنکه بیان نمره پایین دانش‌آموز در جمع، تنبیه محسوب نمی‌شود، بلکه تخریب شخصیت و نابودی عزت‌نفس دانش‌آموز است، نمره دانش‌آموز یک مساله کاملا خصوصی و شخصی میان معلم و شخص دانش‌آموز و والدین او است و لزومی ندارد نمره پایین او در جمع بیان شود. چنین کاری نتیجه‌ای جز خرد شدن شخصیت در حال شکل‌گیری فرد در بین همسالانش ـ که مهمترین افراد از نظر وی، در زندگی‌اش هستند ـ نخواهد داشت و به دنبال آن، می‌توان شاهد شکل‌گیری طرح‌واره بی‌کفایتی در دانش‌آموز نیز بود.

این متخصص عصب روانشناسی در پایان سخنان خود تاکید کرد: موضوع تعلیم و تربیت، به ویژه در مقطع دبستان و دبیرستان، با توجه به دوره سنی حساس کودکی و نوجوانی، موضوعی کاملا علمی و تخصصی است. چنانچه در کشورهای پیشرفته دنیا، بهترین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی پس از آموزش‌ها و دوره‌های طولانی روانشناختی، با نظارت دقیق، در مراکز آموزشی به‌کارگرفته می‌شوند بنابراین صرفا با اتکا بر یک جنبه نظیر دانش تخصصی معلم در حیطه تخصصی‌اش (مانند ریاضی یا شیمی یا...) بدون توجه به سلامت روانی وی، بدون در نظر گرفتن دانش روانشناسی او و به طور خاص دانش روانشناسی تحولی (رشد)، نباید انتظار نتایج مثبت در پرورش نسل آینده کشور را داشت.