گره کور قاچاق پوشاک چگونه باز می‌شود؟

ضرورت تکمیل طرح شناسه کالا در گروه کالایی پوشاک

سعید قدیری، درباره قاچاق پوشاک گفت: از سال 1395 در تشکل­‌های بخش خصوصی باتوجه به شرایط آن سال و فشار زیاد روی بخش تولید که عمدتاً به دلیل قاچاق پوشاک بود، بحثی مطرح شد به‌عنوان مقابله با برندهای محرز قاچاق پوشاک. پیش از این تنها با فروشندگان خرد به‌صورت موردی برخورد می‌شد، این در حالی بود که برندهای محرزی که در بازار جولان می‌­دادند بخش زیادی از بازار را در اختیار داشتند.

وی در همین رابطه افزود: در همان سال 1395 دستورالعملی ابلاغ شد تحت عنوان ثبت نمایندگی برندهای خارجی پوشاک که البته ارتباطی به قوانین مبارزه با قاچاق کالا و ارز نداشت و بعد از آن اجرای ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مورد تأکید قرار گرفت. که در این ماده قانونی بحث شناسه کالا مورد تأکید قرار می‌‎گرفت.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک ادامه داد: در سال 1397 قاچاق پوشاک نزدیک به سه میلیارد دلار بود و بر اساس آمار رسمی تنها 60 میلیون دلار پوشاک به‌صورت قانونی وارد کشور می‌شد. خوشبختانه با اجرای طرح مبارزه با عرضه پوشاک قاچاق در سال 1397 و اطلاع‌رسانی­‌های صورت گرفته، بخش برزگی از سرمایه‌هایی که به سمت قاچاق پوشاک می­‌رفت، به دلیل ترس از موضوع برخوردها کاهش یافت.

قدیری افزود: اجرای فاز اول طرح برخورد با قاچاق برای تولید داخلی بسیار راهگشا بود و این امکان ایجاد شد تا عرضه و فروش پوشاک تولید داخل حتی در مجتمع‌­های بزرگی که اجازه ورود به پوشاک داخلی را نمی‌­داند بیشتر شود. اما متأسفانه به دلیل تعلل دستگاه­‌ها و عدم همکاری و هماهنگی آنان با یکدیگر و نبود انسجام در تصمیم‌گیری، این روند متوقف شد.

وی ادامه داد: در بحث شناسه کالا، به‌عنوان مثال طرح شبنم هیچ سامانه­‌ای از آن پشتیبانی نمی­‌کرد و در واقع کدهای آن خرید و فروش می‌­شد اما در طرح شناسه کالا این شناسه‌های جدید توسط سامانه­های هوشمند پشتیبانی می­شود که درصد خطاها را به حداقل کاهش می­‌دهند.

این مسئول افزود: طبق قانون مقرر شد تا طرح برخورد با پوشاکی که بدون شناسه بودند به طور مرحله­ای صورت پذیرد که مرحله اول برخورد با برندهای محرز در پاساژهای بزرگ بود.

  واردات پوشاک قاچاق از طری ته‌لنجی و رویه مسافری

قدیری ادامه داد: در خصوص مسئله قاچاق و تولید قاچاقی هیچ تفاوتی در برخورد با آنان نباید وجود داشته باشد. در سال 1399 و 1400 فقط چند برخورد به‌صورت مقطعی انجام گرفت و برخوردها مستمر نبوده‌­اند. بررسی‌ها نشان می­‌دهد قاچاق پوشاک بیش از 1.8 میلیارد دلار است که همچنان در صدر کالاهای قاچاق قرار دارد. دلیل آن هم عدم برخوردهای لازم، عدم اصلاح قوانین و وجود رویه‌های غلطی مانند ته­لنجی، کولبری، ملوانی و قاچاق مسافری است.

وی ادامه داد: اگر برخورد با عرضه پوشاک قاچاق را به بهانه‌های گوناگون متوقف نکرده و تا به امروز ادامه می‌دادیم، در حال حاضر حداقل 1000 برند دارای شناسه داشتیم و بازار پوشاک در وضعیت نامناسب فعلی قرار نمی‌گرفت.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک با تأکید بر اینکه باید با پوشاک بدون شناسه و زیر پله‌­ای به‌صورت جدی برخورد شود؛ افزود: در این زمینه باید سعی شود که شفافیت در بازار پوشاک افزایش یابد؛ پیشنهاد می‌­شود برای شفافیت زنجیره تولید و عرضه پوشاک، قانون مالیات بر ارزش افزوده در زمینه پوشاک تکمیل شود.

  طرح شناسه کالا به درستی اجرا نمی‌شود

همچنین، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون صنایع و معادن، با حضور در این برنامه گفت: قاچاق کالای پوشاک در صنعت نساجی معمولاً به دو صورت است؛ یکی که در داخل به صورت قاچاقی و غیر قانونی با درج برندهای خارجی تولید می‌شود که متأسفانه تعدادشان هم بسیار زیاد است.

علی جدی، افزود: نوع دیگر فعالیت غیر قانونی در بازار پوشاک مربوط به قاچاق از مبادی گمرکی کشور می­شود. اگر قانون شناسه کالا توسط دولت و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز دقیق اجرا شود و کالای بدون شناسه قاچاق تلقی شود، تولیدکنندگان خوشنام و خوش حساب داخلی از این قضیه نفع خواهند برد.

همچنین، مدیر کل دفتر هماهنگی امور مقابله و رصد جریان مالی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، با بیان اینکه برای تشخیص کالای ایرانی و خارجی نیازمند شناسه کالا هستیم، گفت: در برخی از پرونده‌های تشکیل شده پوشاک قاچاق، نماینده وزارت صمت کالا‌ها را تقلبی اعلام می‌کند و این باعث می‌شود که پرونده دیگر مربوط به قاچاق کالا نباشد.

یاسر سوادکوهی، افزود: در سال گذشته 18 هزار بازرسی در سطح عرضه انجام شده که طی آن چهار هزار پرونده قاچاق تشکیل شده است. پرونده‌های سطح عرضه پرونده‌های خرد هستند. هدف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز حمایت 100 درصدی از تولیدکنندگان داخلی است.

  مبارزه غیر‌منسجم و کوتاه‌مدت با قاچاق پوشاک اشتباه است

خبرنگار اقتصادی، با اشاره به عدم برخورد صحیح مبارزه با قاچاق پوشاک گفت: دستگاه­‌های متولی برای انجام وظایفشان در طرح‌های مبارزه با قاچاق پر از بهانه هستند. به طور مثال طرح‌‎های مبارزه با قاچاق پوشاک از سال 1398 تاکنون به‌صورت پراکنده و در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت اجرا شده است.

علی نبائی، افزود: بهتر است مسئولان در پاساژ‌های شمال شهر حضور یابند و از نزدیک شاهد فروش علنی پوشاک خارجی با قیمت‌های سرسام‌آور باشند. متأسفانه در بحث مبارزه با قاچاق پوشاک تمامی گروه‌های ذی‌نفغ به دنبال بهانه‌جویی بوده‌اند.

  بی‌توجهی مسئولان به تولیدکنندگان قانونی و شناسنامه‌دار

وی ادامه داد: تولیدکنندگان قانونی و شناسنامه­‌دار، معتقدند که باید با همه کالاهای قاچاق که دارای شناسه نیستند برخورد شود؛ حتی آن دسته از پوشاکی که به‌صورت غیر مجاز تولید شده و بدون شناسه در بازار عرضه می‌شود.

این خبرنگار اقتصادی ادامه داد: بر اساس ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معیار شناسایی کالای قاچاق، شناسه کالا است و وزارت صمت می‌بایست تاکنون ضوابط اختصاصی گروه کالایی پوشاک را در این زمینه تکمیل می­‌کرد اما این مهم با تأخیر چندین‌ساله مواجه شده است.

نبائی با بیان اینکه بسیاری از تولیدکنندگان صنعتی و همچنین برخی از واحد‌های تولیدی پوشاک با رعایت قوانین اقدام به تولید و عرضه پوشاک می‌کنند، گفت: اما در این بین قاچاقچیان و برخی دیگر از تولیدکنندگان غیررسمی با دور زدن قوانین فضای رقابت نا‌سالمی را ایجاد کرده‌اند؛ بنابراین اگر با آن‌ها برخورد صورت نگیرد، افراد قانون‌مند نیز به مرور به سمت فعالیت‌های زیرزمینی و غیرشفاف می‌روند.

  لزوم بازنگری در محاسبه آمار قاچاق پوشاک در کشور

وی افزود: طبق قانون، آمار رسمی قاچاق را فقط ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز می­تواند اعلام کند. اما پرسش اینجاست که وقتی ستاد نمی­تواند کالای قاچاق را از غیر قاچاق تشخیص دهد، پس چطور می­توان میزان آن ­را به درستی اعلام کند. اما باید گفت که به طور استثنا در سال 1397 که طرح مبارزه با قاچاق پوشاک با جدیت انجام شد، تولیدکنندگان از اجرای طرح برخوردها راضی بودند.

این خبرنگار اقتصادی ادامه داد: طبق آمار بعد از اجرای طرح برخورد با پوشاک قاچاق، تولیدکنندگانی بودند که ظرفیت تولید را 30 درصد افزایش داده و کارگرانی را که اخراج شده بودند را به کارخانه برگرداندند. اما در حال حاضر عدم رضایت تولیدکنندگان نشان‌دهنده آن است که باید به آمار‌های رسمی اعلام شده در مورد قاچاق پوشاک شک کرد.