سیاست‌های امنیت غذایی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

محمدحسن روزی‌طلب دبیر اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به همراه عباسعلی زالی رئیس اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و استاد دانشگاه تهران یادداشت مشترکی درباره سیاست‌های امنیت غذایی نوشته‌اند که در یازدهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با موضوع؛ «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ آغاز اجرا و تقسیم کار ملی» در قالب آن‌چه می‌خوانید، ارائه‌ خواهد شد.

کشاورزی در ایران نقش اساسی در تأمین امنیت غذایی در طول تاریخ داشته و موجب ظهور و شکوفایی تمدن‌های بزرگ شده است. امروزه نیز توسعه همه‌جانبه و پایدار کشور بدون توسعه کشاورزی با ‌بهره‌وری بالا از منابع و عوامل تولید (آب، خاک، انرژی، کود، سم،‌ ‌بذر و نهال و...) و سازگاری آن با شرایط اقلیم خشک و نیمه‌خشک و پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم مقدور نخواهد بود. در راستای تحقق تدابیر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و همچنین در ارتباط با ضرورت حفظ محیط زیست، مدیریت پایدار منابع طبیعی و تأمین امنیت غذایی با تأکید بر تولید محصولات کشاورزی در داخل کشور، اقدامی ضروری است.

در حال حاضر ایران با چالش‌های جدی در ارتباط با تخریب منابع طبیعی ازجمله خاک و آب و همچنین بهره‌وری پایین از منابع و عوامل تولید در کشاورزی روبه‌رو است. دولت‌های مختلف در ایران به علت حجیم بودن دیوان‌سالاری دولتی حاصل از تصدی‌گری‌ها و برنامه‌ریزی از بالا به پایین، در مقابله با این چالش‌ها چندان موفق نبوده‌اند. ادامه این روند می‌تواند کشور را با مخاطرات جدی اجتماعی،‌ اقتصادی و سیاسی مواجه نماید.

در این راستا باید گفت که لازم است پس از بررسی مشکلات موجود توسعه پایدار کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی، برخی از راهکارها و برنامه‌های کلان مورد نیاز مورد توجه قرار گیرد. ازجمله:

- تحول اساسی در نظام اجرایی و پژوهشی کشور برای افزایش بهره‌وری از منابع و عوامل تولید در کشاورزی و مدیریت صحیح منابع طبیعی

- اصلاح و پیاده‌سازی الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی مناطق مختلف

- اصلاح سازوکارهای فروش و بازاریابی محصولات کشاورزی

- افزایش نقش و مشارکت مردم و بخش خصوصی برای ایجاد شرکت‌های فنی و تخصصی جهت تولید و توزیع نهاده‌های کشاورزی

در این باره باید این نکته را اضافه کرد که رعایت کامل استانداردهای کیفیت و سلامت غذا توسط کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی برای حفظ سلامت مردم و توسعه صادرات، پشتیبانی و سیاست‌های حمایتی دولت برای توسعه تأسیسات و زیربناهای مورد نیاز کشاورزی و سرمایه‌گذاری مورد نیاز بخش خصوصی در توسعه صنایع و خدمات فنی و تخصصی ازجمله اقدامات بسیار مهم محسوب می‌شود.

لازم به ذکر است که توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران بدون سازگار کردن توسعه کشاورزی با شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک مقدور نخواهد بود.

همچنین این امر ضروری است با نهادینه کردن ارتباط دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی با کشاورزان و صنایع، تولید و انتقال دانش و فناوری‌های سازگار با شرایط ایران و با مشارکت فعال کشاورزان و بهره‌برداران، باید نسبت به پیاده‌سازی الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی و منابع خاک و آب هر منطقه اقدام کرد.

برای موفقیت‌آمیز بودن برنامه‌ها، اقداماتی مانند کاهش تصدی‌گری‌های دولت، مشارکت بیشتر بخش خصوصی، آموزش‌های مورد نیاز کشاورزان و افزایش سرمایه‌گذاری‌های دولت در جهت توسعه زیربناها و حمایت از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، بسیار حیاتی می‌باشد.

متن کامل این مقاله در روزهای 28 و 29 اردیبهشت 1401 به‌صورت حضوری و مجازی توسط نویسندگان ارائه می‌شود.

علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر از کنفرانس به وبگاه http://Conference.olgou.ir مراجعه نمایند.