خانواده متعادل، برآیند ارزشمندی زنان

دراین‌بین در نظام ارزشی اسلام، خانواده از منزلت و قداست خاصی برخوردار است و در محیط خانواده، زنان مدیریت داخلی این واحد کوچک اجتماعی را به عهده دارند و در سایه تلاش آنان مشکلاتی همچون، احساس بی‏هویتی، احساس ناامنی اجتماعی، محرومیت از داشتن الگوی مناسب شخصیتی، ترس و اضطراب، بی‏هدفی، کمبودهای عاطفی و غیره از دامن خانواده رخت برمی‏بندد و شخصیت و ساختمان روانی سایر اعضای خانواده، شکل و روح آن‌ها تلطیف می‌شود.

به دیگر سخن می‌توان گفت منبع عاطفه انسانی در محفل خانواده و در جامعه بزرگ بشری به جایگاه بانوان در خانواده بستگی دارد بنابراین نقش رهبری آن‌ها از جهت پاسداری از ارزش‏های انسانی- اسلامی بسیار مهم و خطیر است و به‌جرأت می‌توان گفت، بدون وجود زن نهاد پاک خانواده با مشکلاتی جدی روبه‌رو می‌شود.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا گفت‌و‌گویی را با تنی چند از بانوان و نیز عالیه شکربیگی، از چهره‌های شاخص علمی و اجرایی کشور در حوزه زنان در خصوص ارزشمندی زنان در خانواده ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

یکی از بانوان همدانی که مادر و همسر موفقی است با اشاره به جایگاه متعالی مادر در خانواده گفت: اگر خانواده را یک مأمن و محل آرامش تعبیر کنیم، مادر و زن خانواده ستون این مأمن به‌حساب می‌آیند.

نرگس نوراله‌زاده ادامه داد: یک مادر و درعین‌حال همسر با ایفای نقش مهم و آرامشی که به پدر به‌عنوان حامی خانواده می‌بخشد، درواقع نقش یک سقف و سایه سر در خانواده را دارد و درعین‌حال فرزندان نیز از جایگاه ارزشمندی در خانواده برخوردار هستند.

وی با تأکید بر اینکه جایگاه زن در خانواده و نقشی که ایفا می‌کند در بنیان خانواده بسیار تأثیرگذار است تشریح کرد: البته اینکه بانوان این نقش را چگونه ایفا می‌کنند نشأت‌گرفته از داده‌هایی است که از اجتماع، خانواده و دیگران آموزش دیده و با آن مواجه شده‌اند؛ به نظر من امروزه ما با این مشکل مواجهیم که احساسی به‌وجود آمده که این جایگاه نسبت به گذشته متزلزل شده است.

این بانوی فرهیخته خاطرنشان کرد: وقتی آموزش‌ها به سمتی برود که در دید دختران نوجوان و جوان آن احساس ارزشمندی کاهش پیدا کند، ناخودآگاه وقتی در جایگاه مادر و همسر قرار می‌گیرند آن نقش و ارزشمندی که به‌عنوان ستون خانواده باید عمل کند دچار مشکل می‌شود زیرا در آموزش‌ها که به این نوجوانان داده شده چنین چیزی وجود نداشته و از آن‌ها خواسته نشده است.

نوراله‌زاده ادامه داد: در واقعیت نقشی که خداوند در نهاد زن به‌عنوان مادر و همسر قرار داده، منشأ عطوفت، مهربانی و پایه و اساس پایداری زندگی است.

وی با تأکید بر اینکه زن در خانه مأمن آرامش‌بخشی برای خانواده است تشریح کرد: بنابراین باید با آموزش درست این مهم در تربیت دختران جوان و نوجوان نهادینه شده و روزبه‌روز افزایش پیدا کند.

وی در پاسخ به این سؤال که اصلی‌ترین مشکل پیش‌رو در تحقق واقعی نقش زنان در خانواده و ارزشمندی‌های آن‌ها چیست؟ گفت: به نظر بنده منشأ اصلی اشکال به عدم شناخت از خود از سوی بانوان و دختران جوان و توانمندی‌هایشان بازمی‌گردد زیرا وقتی فرد به ارزشمند بودن خود پی خواهد برد که از ارزشمندی خود آگاه باشد؛ این مهم نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش است.

دیگر خانم جوان همدانی نیز با بیان اینکه زنان در خانواده نقش بی‌بدیل همسری و تربیت فرزندان را به عهده دارند گفت: ارزشمندی بانوان وقتی معنا پیدا می‌کند که زن خود را در خانواده در اوج ببیند.

شیما کردیان با تأکید بر اینکه زنان با توجه به جایگاهشان در خانواده باید همواره به خود نمره 100 بدهند اذعان کرد: بنده به‌عنوان یک مادر و همسر کارمند توانسته‌ام خانواده را با خود همراه کرده و آن‌ها را به‌مثابه یک تیم در کنار هم جمع کنم.

وی با بیان اینکه همراهی خانواده در ارزشمند تلقی کردن جایگاه زن در خانواده بسیار حائز اهمیت است ابراز کرد: خوشبختانه بنده از این همراهی و درک متقابل در خانواده‌ام برخوردارم به‌طوری‌که فرزندانم حتی ساعاتی از روز را با این عنوان که مادر به‌تازگی از محل کار برگشته و خسته است به استراحت من اختصاص داده‌اند.

در ادامه پژوهشگر حوزه زنان نیز با تأکید بر اینکه خانواده یک بستر به‌حساب می‌آید که در ساخت و ایجاد آن یک زوج تأثیرگذار هستند گفت: درواقع تشکیل خانواده راهی است که هم زن و هم مرد در کنار هم می‌توانند این مسیر، بستر و ساحت را پایدار، مستحکم و ارزشمند کنند.

عالیه شکربیگی با تأکید بر اینکه دراین‌بین نقش زنان، از آنجا که خداوند نقش خلق و آفرینش انسان (باردار شدن) را در وجود آن‌ها به‌ ودیعه گذاشته شاید بیشتر از مردان از این باب باشد و بر اساس آن می‌توان زنان را ستون اصلی خانواده دانست، تشریح کرد: در واقع آن‌ها پرورش و تربیت انسان را بر عهده دارند.

وی با تأکید بر اینکه نباید نقش مردان را با توجه به اهمیت ویژه زنان در بنیان و شکل‌گیری خانواده نادیده گرفت، افزود: البته این مهم به معنای این نیست که همه وظایف مدیریتی و کارهای خانواده بر عهده زنان باشد بلکه ما باید به‌دنبال خانواده متعادل باشیم.

این استاد جامعه‌شناسی با بیان اینکه در ساختار درست اجتماعی باید به‌دنبال خانواده متعادل باشیم گفت: خانواده متعادل خانواده‌ای است که یک بال آن را زن و بال دیگر را مرد به پرواز درآورد، قطعاً پرواز با داشتن تنها یک بال معنا پیدا نمی‌کند؛ استحکام و پایداری یک خانواده نیز نیازمند تعادل در تقسیم حکمرانی و رعایت ارزشمندی جایگاه طرفین است.

شکربیگی با اشاره به شاخص‌های ارزشمندی در خانواده تصریح کرد: طبعاً از شاخص‌هایی که می‌توان برای ارزشمندی بستر خانواده نام برد می‌توان به اعتماد اشاره کرد، اعتمادی که زنان در دل مردان و به صورت متقابل مردان در دل زنان می‌توانند ایجاد کنند.

وی با تأکید بر اینکه مشارکت در انجام کارها از دیگر شاخص‌های ارزشمندی زنان در خانواده است تصریح کرد: این مهم در آن سوی رابطه نیز معنا پیدا می‌کند.

این استاد جامعه‌شناسی با بیان اینکه همدلی و همراهی نیز از دیگر شاخص‌های ارزشمندی زنان در خانواده است گفت: این همدلی و همراهی در کاهش فشار روانی و ذهنی فعالیت و نقش‌های مهم مادری، همسری و غیره زنان تأثیرگذار خواهد بود.

شکربیگی با اشاره به اینکه این سه شاخص در یک مفهوم کلی تشکیل‌دهنده سرمایه اجتماعی در نهاد خانواده است، ابراز کرد: این مهم می‌تواند در ارزشمند کردن حضور زن در خانواده‌ تأثیرگذار باشد.

وی با تأکید بر اینکه سه شاخص عنوان‌شده به‌عنوان سرمایه اجتماعی بین زوجین نقش ایفا کرده و تخطی از هریک از این آن‌ها منجر به از بین رفتن ارزش نقش‌ها در خانواده خواهد شد گفت: دراین بین شاخص اعتمادسازی در بین زوجین از اهمیت ویژه ای برخودار است.

این استاد جامعه‌شناسی فعال در حوزه زنان با تأکید بر اینکه تخطی از اعتماد، همدلی و مشارکت چیزی جز ناسازگاری و طلاق به‌عنوان معضلات امروز خانواده‌ها را به‌دنبال نخواهد داشت افزود: علاوه بر این این موضوع در کم‌رنگ شدن الگوسازی برای آیندگان نیز مؤثر خواهد بود زیرا والدین به‌عنوان نخسیتن جامعه‌ پیش روی فرزندان نقش مهمی را در الگوسازی ایفا می‌کنند.

شکربیگی با اشاره به اینکه خانواده ‌ایرانی در دهه‌های اخیر مانند بسیاری از جوامع دیگر در معرض تحولاتی مهم بوده است، اضافه می‌کند: افزایش خصومت خانوادگی و طلاق، کم شدن روحیه سازش‌پذیری و ضعف کارآمدی خانواده، حمایت و مراقبت، کنترل و نظارت، ایجاد آرامش روانی و رفع نیازهای عاطفی، جامعه‌پذیری و پرورش معنوی از معضلات مهم خانواده ‌ایرانی است و زن نقش کارآمدی در رفع یا ایجاد آن‌ها دارد، بسیار مهم است که نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط به زنان به‌عنوان یک فرد مؤثر در تحکیم نهاد خانواده توجه کنند، در جامعه باید اقدامات بنیادی برای فراهم کردن بسترهای لازم برای فعالیت زنان انجام شود.

وی با تأکید بر اینکه امروزه چالش‌های بسیاری در مورد خانواده مطرح می‌شود و زنان به‌عنوان عضوی مؤثر در خانواده نباید اجازه دهند جایگاه و اهمیت خانواده از دست برود، تشریح کرد: زنان باید کمک کنند تا کارکردهای خانواده پررنگ‌تر شود و خانواده به‌راحتی در معرض تزلزل و آسیب‌های اجتماعی قرار نگیرد، بنابراین تحکیم خانواده و تلاش برای استحکام آن اصلی‌ترین نقش زن در یک خانواده است. ‌