لطفاً در خانواده رمز گوشی‌تان را لو بدهید!

برخی از رفتارهای نابهنجار و مخالف با فرهنگ خانواده در نوجوان به‌واسطه تأثیرپذیری از شبکه‌های اجتماعی و ارتباط با دوستان از این طریق شکل می‌گیرد و برخی نوجوان‌ها برای حفظ حریم خصوصی‌شان روی تلفن همراهشان رمز می‌گذارند؛ بسیاری از والدین می‌گویند رمز داشتن گوشی تلفن همراه نوجوان نگرانی آن‌ها را بیشتر می‌کند. با این حال در این شرایط نباید با مشاجره به این بحث خاتمه داد. بلکه پیش از در اختیار دادن این امکانات باید پیش شرط‌هایی برای نوجوانان 12 تا 17 ساله گذاشته شود. در این باره با عضو هیئت مدیره انجمن روان‌شناسی بالینی کودک و نوجوان گفت‌وگو کردیم و راهکارهای حل این مسئله را جویا شدیم.

  نوجوان از والدین الگو برداری می‌کند

دکتر آسیه اناری به‌عنوان روان‌شناسی که بیش از 18 سال در ارتباط با خانواده‌ها و نوجوانان کار بالینی انجام می‌دهد، معتقد است تلفن همراه حریم خصوصی نیست:« اگر گوشی برای من به‌عنوان والد حریم خصوصی باشد برای نوجوان هم حریم خصوصی است. مگر من در تلفن همراهم چه چیزی دارم که نمی‌خواهم فرزندم بداند؛ مسلماً اگر من به‌عنوان والد برای تلفن همراهم رمز بگذارم و اجازه ندهم فرزندم دست به گوشی‌ام بزند، فرزندم هم از من الگوبرداری خواهد کرد.»

وی ادامه می‌دهد: «والدین حداقل تا 17-18 سالگی فرزندشان باید فضایی را به وجود بیاورند که هیچ فردی در خانواده روی تلفن همراهش رمز نگذارد تا نوجوان این دوره بحران را با موفقیت سپری کند. نکته مهم دیگری که والدین باید به آن توجه داشته باشند این است که برای دادن تلفن همراه به نوجوانشان شرط بگذارند که رمز موبایل او را بدانند؛ علاوه بر این، برنامه‌های موبایلی متنوعی وجود دارد که والدین می‌توانند از طریق آن‌ها تلفن همراه نوجوانشان را کنترل کنند. قرار نیست که والدین با استفاده از نرم‌افزارهای کنترل گوشی، چت‌های خصوصی نوجوانشان را بخوانند بلکه قرار است والدین به کلیت گوشی دسترسی داشته باشند.»

  اگر نوجوان برای تلفن همراهش رمز گذاشت، چه باید کرد؟

این روان‌شناس در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «قبل از دادن گوشی باید شرط شود که نوجوان برای تلفن همراهش رمز نگذارد اما اگر این مسئله شرط نشده باشد و درعین‌حال خودِ والدین روی تلفن همراهشان رمز داشته باشند، اوضاع بسیار سخت خواهد بود. به‌هرحال، اگر نوجوان در سنین 16-17-18 سالگی برای تلفن همراهش رمز گذاشت، حقیقتاً نمی‌توان کاری انجام داد چون این مرحله نوجوانی انتهایی است و در این مرحله تنها با رابطه می‌توان نوجوان را کنترل کرد اما اگر نوجوان در سنین پایین‌تر برای تلفن همراهش رمز گذاشت، والدین در عین اینکه باید رمز تلفن همراهشان را در اختیار نوجوانشان قرار دهند باید از او بخواهند که رمز موبایلش را به آن‌ها بدهد در غیر این صورت موبایل را از او خواهند گرفت. والدین باید دقت کنند که لازم است یک ارتباط متقابل بین آن‌ها برقرار شود که هر دو طرف یک قانونی می‌گذارند و اجرایی می‌کنند. چنانچه نوجوان در سنین پایین‌تر حاضر نشد رمز تلفن همراهش را در اختیار والدینش قرار دهید، در این صورت لازم است از یک متخصص و روان‌شناس کمک گرفت تا بررسی شود که در ذهن و روان نوجوان چه می‌گذرد.»

  قوانین دادن تلفن همراه به نوجوان

نظارت بر گوشی نوجوان زمانی معناداراست که والدین ابتدا با قوانین درست، گوشی را در اختیار نوجوانشان قرار دهند.

اناری در این باره می‌گوید: «اگر والدین از ابتدا تلفن همراه را با قوانین و شرایط مناسب در اختیار نوجوان قرار دهند، به مشکلی برنمی‌خورند. دادن تلفن همراه به نوجوان باید با قوانین درستی همراه باشد، قوانینی مثل استفاده از تلفن همراه در ساعات خاص، تحویل گوشی به والدین در شب، داشتن اینترنت محدود، ممنوعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی تا سنین 15-16 سالگی و استفاده از نرم‌افرازهای کنترل والدین.»

  زمینه سرکشی نوجوانان را فراهم نکنیم

این متخصص روان‌شناسی کودک و نوجوان در پایان توصیه می‌کند:« والدین ابتدا باید با تغییرات و نیاز‌های دوران نوجوانی آشنا شوند. مهم‌ترین خواسته نوجوانان در این دوره استقلال است.اما برخی از والدین درک درستی از دوران نوجوانی ندارند و با برخوردهای نادرست زمینه لجبازی و سرکشی نوجوان را فراهم می‌کنند. بنابراین، والدین برای نظارت غیرمستقیم بر روی نوجوان لازم است با کسب اطلاعات درباره دوره نوجوانی، برقراری ارتباط درست با نوجوان، وقت گذراندن و سرگرم کردن نوجوان با بازی و ورزش، نداشتن زبان تند در ارتباط با نوجوان، عدم کنترل و نداشتن انتظارات بیجا از نوجوان زمینه مناسب برای برقراری ارتباط درست با او را فراهم آورند.»

هدی‌سادات پاک‌نهاد